3. Vergoeding financiële schade criminaliteit

3.1 Vergoedingspercentages schade per delict

Bancaire fraude het vaakst vergoed
Slachtoffers van bancaire fraude (waarbij de crimineel toegang tot de rekening had) kregen het vaakst hun geld terug. Afhankelijk van het al dan niet meetellen van de (nog) onbekende schadevergoeding kregen minimaal 6 tot maximaal 8 van de 10 slachtoffers van bancaire fraude de schade (deels) vergoed van de bank of creditcardmaatschappij/online betaaldienst. Vergoeding bij niet-bancaire fraude is sterk afhankelijk van de omstandigheden⁵⁾ (zie ook kader vergoeding spoofing hieronder).

Bij de meest frequent voorkomende delicten werd de schade het minst vaak vergoed. Zo was bij fietsdiefstal het vergoedingspercentage minimaal 11 en maximaal 32, en bij aankoopfraude minimaal 8 en maximaal 23.

3.1.1 Vergoeding schade door financiële dienstverleners per delict, 2021
		(Gedeeltelijk) vergoed (%)	(Nog) onbekend (%)
Diefstal van voertuigen	Fiets	11	21
Diefstal van voertuigen	Auto	39	34
Diefstal van voertuigen	Ander motorvoertuig	19	31
Diefstal bij woninginbraak	Totaal	35	35
Overige diefstal	Uit auto	23	30
Overige diefstal	Vanaf auto	15	31
Overige diefstal	Zakkenrollerij/beroving	11	28
Overige diefstal	Overig	6	30
Fraude bij online handel	Bij aankoop	8	15
Fraude bij online handel	Bij verkoop	.	.
Fraude in het betalingsverkeer	Bancair	61	17
Fraude in het betalingsverkeer	Niet-bancair¹⁾	35	16
Overige online criminaliteit	Identiteitsfraude	17	36
Overige online criminaliteit	Afpersing na hacken	.	.
Overige online criminaliteit	Sextortion	.	.
Vernieling	Bij (poging) tot inbraak	22	57
Vernieling	Tuin	3	53
Vernieling	Huis	7	69
Vernieling	Auto	13	51
Vernieling	Motor, scooter, brom-, of snorfiets	6	50
Vernieling	Fiets	2	45
Vernieling	Anders	5	69
. Minder dan 100 waarnemingen. ¹⁾Aangezien financiële dienstverleners niet-bancaire fraude door spoofing anders dan bankspoofing niet vergoeden, zal in veel van deze gevallen de dader het geld (op verzoek van de bank of via een civiele procedure) terugbetaald hebben.

Spoofing: vergoedingspercentages

De slachtoffers van spoofing kregen in minimaal 4 tot maximaal 5 van de 10 gevallen (een deel van) hun geld terug. De vergoeding hing sterk af van de hoedanigheid van de spoofer en of de spoofer toegang kreeg tot de rekening. Wanneer de spoofer het telefoonnummer of de naam van de bank misbruikte werd bij 6 tot 8 van de 10 delicten tenminste een deel van de schade vergoed. Daarbij maakte het niet uit of het slachtoffer zelf de betaling deed of dat de crimineel toegang tot de rekening kreeg. Wanneer de spoofer zich voordeed als een helpdeskmedewerker kregen 2 tot maximaal 4 van de 10 slachtoffers hun geld terug.

Slachtoffers van spoofing die leidt tot niet-bancaire fraude krijgen hun schade in principe niet vergoed. De slachtoffers die hun geld desondanks terugontvingen zullen dit van de dader terug hebben gekregen, bijvoorbeeld op verzoek van de bank of via de Procedure NAW-gegevens Begunstigde bij niet-bancaire Fraude. Hiervoor is een aangifte noodzakelijk.

Vergoed of terugbetaald bij spoofing, 2021
	(Gedeeltelijk) vergoed of terugbetaald door de dader¹⁾ (%)	(Nog) onbekend (%)
Totaal	36	18
Bankspoofing	61	24
Helpdeskfraude	23	17
Vriend-in-noodfraude	37	17
Nepboete/factuur	35	15
Spoofing overig	28	16
¹⁾ Aangezien instanties niet-bancaire fraude door spoofing anders dan bankspoofing niet vergoeden, zal in veel van deze gevallen de dader het geld (op verzoek van de bank of via een civiele procedure) hebben terugbetaald.

3.2 Vergoede bedragen per delict en per categorie van delicten

Schadevergoeding varieert van meer dan de helft tot 5 procent per delict
Het deel van de schadebedragen dat door financiële dienstverleners werd vergoed verschilt sterk per delict. Zo werd van de schade door bancaire fraude in het betalingsverkeer, door diefstal van een auto of door diefstal van onderdelen vanaf de auto minstens de helft vergoed. Van de schade door vernieling van fietsen of door vernieling van de tuin daarentegen werd slechts zo’n 5 procent vergoed. Bij bancaire fraude in het betalingsverkeer werd 89 miljoen euro (56 procent van de totale schadelast) door de financiële dienstverleners gedragen. Bij niet-bancaire fraude was dit 87 miljoen euro (46 procent van de totale schade), waarbij een deel van de vergoede bedragen zal zijn teruggevorderd van de dader.

Verzekeraars 129 miljoen euro uitgekeerd wegens fietsdiefstal
De uitgekeerde schadebedragen waren het grootst voor fietsdiefstal en vernieling van auto’s. Beide schadeposten bedroegen respectievelijk 129 en 130 miljoen euro voor de verzekeraars.

3.2.1 Vergoeding schade door financiële dienstverleners per delict, 2021
	Resterende schade voor slachtoffer (miljoen euro)	Vergoeding door financiële dienstverleners (miljoen euro)
Diefstal van voertuigen
Fiets	276	129
Auto	63	79
Ander motorvoertuig	39	27
Diefstal bij woninginbraak	92	70
Overige diefstal
Uit auto	50	46
Vanaf auto	37	46
Zakkenrollerij/beroving	38	7
Overig	109	26
Fraude bij online handel
Bij aankoop	213	25
Bij verkoop	41	0
Fraude in het betalingsverkeer
Bancair	70	89
Niet-bancair1)	100	87
Overige online criminaliteit	41	11
Vernieling
Bij (poging) tot inbraak	53	39
Tuin	20	1
Huis	30	12
Auto	315	130
Motor, scooter, brom-, of snorfiets	10	1
Fiets	11	1
Anders	14	4
¹⁾ Minstens 38 miljoen euro van de niet- bancaire fraude zal zijn terugbetaald door de dader en betreft dus geen schade voor de financiële dienstverleners.

3.2.1 Vergoeding schade door financiële dienstverleners per delict, 2021
	Resterende schade voor slachtoffer (miljoen euro)	Vergoeding door financiële dienstverleners (miljoen euro)
Diefstal van voertuigen
Fiets	276	129
Auto	63	79
Ander motorvoertuig	39	27
Diefstal bij woninginbraak	92	70
Overige diefstal
Uit auto	50	46
Vanaf auto	37	46
Zakkenrollerij/beroving	38	7
Overig	109	26
Fraude bij online handel
Bij aankoop	213	25
Bij verkoop	41	0
Fraude in het betalingsverkeer
Bancair	70	89
Niet-bancair1)	100	87
Overige online criminaliteit	41	11
Vernieling
Bij (poging) tot inbraak	53	39
Tuin	20	1
Huis	30	12
Auto	315	130
Motor, scooter, brom-, of snorfiets	10	1
Fiets	11	1
Anders	14	4
¹⁾ Minstens 38 miljoen euro van de niet- bancaire fraude zal zijn terugbetaald door de dader en betreft dus geen schade voor de financiële dienstverleners.

In totaal 829 miljoen euro aan schade vergoed door financiële dienstverleners
Voertuigdiefstal en vernieling vormden dan ook de grootste schadeposten voor de financiële dienstverleners. In totaal werd hiervoor 235 respectievelijk 188 miljoen euro aan schade uitgekeerd. Aan online criminaliteit werd in totaal 212 miljoen euro uitgekeerd (een deel hiervan werd terugbetaald door de dader).

Van de totale schade van 2,5 miljard euro werd in totaal 829 miljoen euro (34 procent) vergoed.

Spoofing: Terugbetaalde schadebedragen

Van de aanvankelijke totaalschade van 261 miljoen euro kregen de spoofingslachtoffers 121 miljoen euro terug. 70 miljoen hiervan betrof vergoedingen door de banken, creditcardmaatschappijen/online betaaldiensten wegens bankspoofing. De overige 51 miljoen bij de andere vormen van spoofing heeft betrekking op vergoeding maar ook op bij de daders teruggevorderde schade.

Terugbetaalde schade spoofing, 2021
	Resterende schade voor slachtoffers (miljoen euro)	Terugbetaald (door financiële dienstverlener of door dader) (miljoen euro)
Bankspoofing	24	70
Helpdeskfraude	10	4
Vriend-in-noodfraude	48	25
Nepboete/factuur	1	2
Spoofing overig	56	21

Terugbetaalde schade spoofing, 2021
	Resterende schade voor slachtoffers (miljoen euro)	Terugbetaald (door financiële dienstverlener of door dader) (miljoen euro)
Bankspoofing	24	70
Helpdeskfraude	10	4
Vriend-in-noodfraude	48	25
Nepboete/factuur	1	2
Spoofing overig	56	21

⁵⁾ Zowel bancaire fraude als niet-bancaire fraude door bankspoofing wordt altijd vergoed door de banken, mits er geen sprake is van grove nalatigheid. Maar het moet daar dan wel bekend zijn. Een deel van de slachtoffers heeft het delict niet gemeld bij de bank en/of geen aangifte gedaan. Bancaire fraude wordt meestal door de bank afgehandeld zonder noodzaak van aangifte; voor vergoeding van niet-bancaire fraude is een aangifte vereist.