Samenvatting

Bedrijven die AI-technologie gebruiken hebben andere bedrijfsdemografische kenmerken, zijn anders in hun bedrijfseconomische uitkomsten, en hebben een ander ‘innovatief profiel’ (patenten en ICT-investeringen) dan bedrijven die geen AI-technologie gebruiken. Ook zijn (grote) bedrijven die AI gebruiken productiever dan de bedrijven die dat niet doen.

Hoofdstuk 1 Inleiding

In dit rapport worden verschillen in kaart gebracht tussen bedrijven die AI-technologie gebruiken en bedrijven die dat niet doen. Hierbij wordt gekeken naar verschillen in bedrijfsdemografische kenmerken, bedrijfseconomische kenmerken en de aanvraag van patenten binnen de ondernemingengroep van het bedrijf en ICT-investeringen. De samenhang tussen het gebruik van AI en productiviteit wordt specifiek uitgelicht.

Hoofdstuk 2 Bedrijfsdemografische kenmerken

• Van alle bedrijven met 10 of meer werkzame personen die in 2024 AI-technologie gebruikten was bijna 60 procent actief in de bedrijfstakken G Handel, M Advisering, onderzoek en overige specialistische dienstverlening en J Informatie en communicatie. Van de bedrijven die geen AI-technologie gebruikten viel slechts 34 procent in deze bedrijfstakken.
• Bedrijven die AI-technologie gebruikten in 2024 waren vaker een grootbedrijf (minstens 250 werkzame personen) of middenbedrijf (50-249 werkzame personen) dan bedrijven die geen AI-technologie gebruikten.
• Bedrijven die AI-technologie gebruikten waren vaker een jong bedrijf dan bedrijven die deze technologie niet gebruikten.
• Ook waren deze bedrijven vaker onderdeel van een buitenlands concern.

Hoofdstuk 3 Bedrijfseconomische kenmerken

• Bedrijven met 10 of meer werkzame personen die in 2024 gebruik maakten van AI-technologie hadden vaker een hogere omzet dan bedrijven die geen AI-technologie gebruikten.
• Daarnaast hadden bedrijven die gebruik maakten van AI-technologie in 2023 vaker hogere opbrengsten, lasten en loonkosten, een hoger bedrijfsresultaat en een grotere toegevoegde waarde dan bedrijven die geen AI-technologie gebruikten.

Hoofdstuk 4 Patenten en ICT-investeringen

• Bedrijven met 10 of meer werkzame personen die AI-technologie gebruikten waren in 2021 vijf keer vaker onderdeel van een ondernemingengroep met geregistreerde patentaanvragen dan bedrijven die geen AI-technologie gebruikten.
• Het aandeel met aangevraagde patenten was vooral hoog onder bedrijven die gebruik maakten van AI ten behoeve van service robots of autonome voertuigen.
• Bedrijven die AI gebruikten investeerden vaker en meer in ICT dan bedrijven die geen AI gebruikten.

Hoofdstuk 5 Productiviteit

• Het aandeel bedrijven dat in 2021 AI gebruikte was het hoogste onder bedrijven in de top 10 procent met de hoogste productiviteit.
• Daarnaast was het gebruik van AI hoog onder bedrijven in de top 20 procent met de laagste productiviteit. Dit zijn waarschijnlijk jonge nog niet erg productieve bedrijven.
• Een regressieanalyse, gecorrigeerd voor bedrijfskenmerken, laat zien dat AI-gebruik vooral samenhangt met een hogere arbeidsproductiviteit bij grotere bedrijven.

Hoofdstuk 6 Mogelijk vervolgonderzoek

Dit onderzoek was exploratief van aard. Vervolgonderzoek zou zich kunnen richten op de volgende vragen:

1. Hangt het gebruik van AI-technologie, onafhankelijk van bedrijfsdemografische kenmerken, samen met bedrijfseconomische uitkomsten en het innovatief profiel van bedrijven?
2. Hangt het gebruik van AI-technologie, onafhankelijk van andere technologische kenmerken, samen met bedrijfseconomische uitkomsten en het innovatief profiel van bedrijven?
3. Is de ontwikkeling van bedrijfseconomische uitkomsten door de tijd anders voor bedrijven die AI gebruiken dan voor bedrijven die dat niet doen? 
4. Hangt het gebruik van AI-technologie, onafhankelijk van bedrijfsdemografische kenmerken, samen met de ontwikkeling van bedrijfseconomische uitkomsten door de tijd?