Kenmerken van bedrijven die AI-technologie gebruiken

4. Patenten en ICT-investeringen

Dit hoofdstuk behandelt de patenten en ICT-investeringen van bedrijven die AI-technologieën gebruiken en vergelijkt die met met bedrijven die dat niet doen, om zo een indicatie te geven van de mate van innovatie van deze groepen bedrijven3). Tabel 13 van de bij deze rapportage behorende tabellenset laat de percentages zien van bedrijven die in 2021 onderdeel waren van een ondernemingengroep met aangevraagde patenten4). Tabel 14 van de tabellenset laat het aandeel bedrijven zien die investeringen in ICT5) deden in de jaren 2021, 2022 en 2023.

Het aandeel bedrijven met tien of meer werkzame personen dat hoort bij een ondernemingengroep (OG) die patenten heeft aangevraagd was laag (2 procent). Hierbij geldt dat bedrijven die AI gebruikten relatief vaak onderdeel waren van een OG met patenten in vergelijking met bedrijven die geen AI gebruikten (5 tegen 1 procent). Onder bedrijven die drie of vier of meer technologieën gebruikten was het deel dat tot een OG met patenten behoorde nog hoger, namelijk 12 en 8 procent.

Van de bedrijven die gebruik maakten van service robots of autonome voertuigen was 16 procent onderdeel van een OG met aangevraagde patenten. Dit is twee of meer keer zo veel als voor bedrijven die de andere typen AI-technologieën gebruikten, waarbij 4 tot 8 procent tot een OG met patenten gerekend kon worden. 

10 procent van de bedrijven die de gebruikte AI-technologie zelf ontwikkelden, behoorde tot een OG met patenten. Andere herkomstwijzen komen ongeveer even vaak voor bij bedrijven van een OG met patenten. Zo behoorden bedrijven die gebruik maakten van aangepaste open source of aangepaste commerciële AI in 9 procent van de gevallen tot een OG met patenten, gevolgd door 7 procent van de bedrijven die externe leveranciers inhuurden en 6 procent van de bedrijven die commerciële AI direct gebruikten. 

Van de bedrijven die AI gebruikten in 2023 investeerde 79 procent in ICT, waar 74 procent van de bedrijven die geen AI gebruikten dat deed. Bedrijven die AI gebruikten besteedden ook meer aan hun ICT. Zo investeerde 14 procent van de bedrijven die AI gebruikten meer dan 200 miljoen euro in ICT, terwijl maar 4 procent van de bedrijven die geen AI gebruiken in dezelfde mate investeerde. Van de bedrijven die vier of meer AI technologieën gebruiken investeerde 20 procent 200 miljoen of meer in ICT.

3) In de beschrijvingen in dit hoofdstuk worden soms meerdere categorieën samengevoegd en als som gepresenteerd. Voor deze sommaties zijn niet-afgeronde percentages gebruikt, waardoor het resultaat kan afwijken van de som van de (afgeronde) percentages in de figuren.
4) Een ondernemingsgroep (OG) kan meerdere bedrijven bevatten. Als ten minste een van die bedrijven ten minste een patent heeft aangevraagd, wordt de OG aangeduid als met patenten. 
5) ICT investeringen zijn een optelsom van investeringen in computers en overige hardware, communicatieapparatuur, machines, installaties en apparaten, standaardsoftware, aangepaste maatwerksoftware en software.