Auteur: Niek van Leeuwen, Jeroen Venema
Bevolkingskernen in Nederland 2021

1. Het begrip ‘bevolkingskern’

De afbakening van bevolkingskernen is voortgekomen uit de vraag naar cijfers op dit niveau in het Volkstellingprogramma 2021 van Eurostat.
Het begrip ‘bevolkingskern’ sluit aan bij het begrip 'locality', dat de Verenigde Naties gebruiken in hun aanbevelingen voor het houden van een volkstelling. In de omschrijving van dit begrip en de toepassing ervan in de praktijk staat de aanwezigheid centraal van een door mensen bewoond gebied, dat aan een aantal voorwaarden met betrekking tot de bebouwing voldoet. Die voorwaarden hebben de Verenigde Naties zeer ruim opgesteld, zodat ze tegemoet komen aan de afbakeningen binnen de diverse lidstaten.

Bij de nadere bepaling van het begrip ‘bevolkingskern’ is de benaderingswijze van de Verenigde Naties vertaald naar de situatie in Nederland waarbij met lintbebouwing rekening wordt gehouden.
Een bevolkingskern wordt gedefinieerd als een morfologisch aaneengesloten gebied met een groep gebouwen met een duidelijk herkenbaar stratenpatroon, dat voor het overgrote deel door mensen wordt bewoond.
Door een herkenbaar stratenpatroon aan de voorwaarden toe te voegen, worden de in Nederland veelvoorkomende lintbebouwing langs wegen, kanalen en rivieren en soortgelijke nederzettingsvormen in het landelijke gebied uitgesloten.