2. De invloed van de lockdowns op de omzet van de horeca

De eerste lockdown is goed terug te zien in de omzetcijfers van het eerste en tweede kwartaal van 2020. In het eerste kwartaal viel de klap nog mee, omdat eet- en drinkgelegenheden alleen in de laatste twee weken van dit kwartaal de deuren dicht moest houden. In het tweede kwartaal waren deze branches gedurende ruim acht weken gedwongen dicht en liep de horeca-omzet terug met 58 procent vergeleken met een jaar eerder. Na de heropening per 1 juni 2020 herstelde de horeca-omzet zich in het derde kwartaal tot 13 procent onder het niveau van een jaar eerder.

Veel horecabedrijven moesten per 14 oktober 2020 de deuren echter weer sluiten, waardoor de omzet in het vierde kwartaal 53 procent lager was dan een jaar eerder. Tijdens het vierde kwartaal bleven de eet- en drinkgelegenheden dit keer niet ruim acht, maar elf weken in lockdown. De omzetdaling ten opzichte van een jaar eerder was echter kleiner dan tijdens de eerste lockdown.

Dezelfde trend zette zich ook in het eerste kwartaal van 2021 door. Toen waren de eet- en drinkgelegenheden gedurende het gehele kwartaal dicht, maar was de omzetdaling van de horeca met 47 procent ten opzichte van een jaar eerder toch weer kleiner. Wel is het zo dat in het laatste geval wordt vergeleken met het eerste kwartaal van 2020, toen de lockdown pas in de laatste twee weken van maart van kracht werd.

Het waren vooral de branches kantines en catering, en fastfoodrestaurants, ijssalons, afhaalrestaurants etc. die een steeds minder grote omzetdaling kenden, ondanks dat de duur van de lockdown per kwartaal toenam. Zij mochten geen klanten meer ontvangen, maar konden in veel gevallen nog wel afhaalmaaltijden verkopen en bezorgen. Restaurants deden dit ook, maar in mindere mate. Het omzetverlies tijdens de tweede lockdown was het grootst bij cafés. Deze branche is het minst gericht op het brengen en afhalen.

Nederlandse campings hoefden alleen tijdens de eerste lockdown in het tweede kwartaal van 2020 tijdelijk hun deuren te sluiten in enkele veiligheidsregio’s. Dit resulteerde in een omzetdaling van meer dan 40 procent vergeleken met een jaar eerder. Per 15 juni 2020 waren alle campings in Nederland weer open. In het derde kwartaal werd alweer meer omzet gedraaid dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Tijdens de tweede coronagolf zagen campings en overige logiesverstrekkers (zoals vakantieparken) de omzet toch weer teruglopen. De parken zelf waren weliswaar open, maar veel (horeca-)faciliteiten bleven niet of slechts beperkt toegankelijk.

Hotels konden ook tijdens de coronacrisis de deuren openhouden, maar zagen hun omzet toch sterk dalen door de vele reisbeperkingen. Het effect hiervan is een op een terug te zien in het aantal overnachtingen per kwartaal. Dat lag in het tweede kwartaal van 2020 op slechts een fractie van het niveau van een jaar eerder. Toen de reisbeperkingen in het derde kwartaal werden versoepeld steeg het aantal overnachtingen weer snel.

Doordat mensen in de zomer van 2020 veelal kozen voor een vakantie in eigen land, steeg het aantal overnachtingen door Nederlanders, maar daalde juist het hotelbezoek door buitenlandse gasten. Daarnaast kozen Nederlanders er in eigen land doorgaans voor om niet in hotels te verblijven, maar om op campings en vakantieparken te gaan staan. Tijdens de tweede coronagolf daalde het aantal hotelovernachtingen weer zeer sterk vergeleken met een jaar eerder, ook onder Nederlanders.