Verkenning mogelijkheden beschikbaarheid statistieken over data delen, Internet of Things en clouddiensten

Samenvatting en overzicht

In deze verkenning is onderzocht welke data en bronnen beschikbaar zijn bij het CBS over de onderwerpen data delen, Internet of Things en clouddiensten. De verkenning komt voort uit hernieuwde informatiebehoefte bij het Ministerie van EZ die is ontstaan uit de introductie van de DGA en DA. Er is gesproken met experts binnen en buiten het CBS. Meerdere gesprekspartners gaven aan dit een relevant onderwerp te vinden en dat het zinvol zou zijn meer data te gaan verzamelen in dit kader. Daarnaast erkenden zij ook de complexiteit van het onderwerp en de uitdagingen die overkomen moeten worden om  de gewenste informatie samen te kunnen stellen.

Er is een aantal potentiële databronnen gevonden met informatie die samenhangt met de invoering van de DGA en DA. In beperkte mate zijn cijfers al direct beschikbaar. Het rapport schetst mogelijkheden voor de productie van aanvullende cijfers, hierbij is in veel gevallen nog wel onderzoek nodig naar de praktische haalbaarheid.

Een deel van de gevraagde informatie zal niet op korte termijn beschikbaar kunnen komen bij het CBS. Met name de grote internationale component van het onderwerp beperkt het aantal variabelen waarover het CBS reeds beschikt of op de middellange termijn naar verwachting kan beschikken. De grootste marktpartijen zijn over het algemeen niet Nederlandse bedrijven, en vallen daardoor buiten het directe bereik van de bedrijfsstatistieken van het CBS. Ook heeft het CBS over meerdere digitale onderwerpen nog geen bredere registers om informatie uit te putten.

In deze verkenning worden een aantal suggesties gegeven om toch te komen tot gegevens over de data- en cloudmarkt. Een van de mogelijkheden is gebruikers van deze diensten te benaderen. Een mogelijke beperking hierbij is de lastendruk die gepaard gaat met de enquêtes ICT-gebruik bedrijven en personen. Er is beperkt ruimte voor nieuwe vragen, terwijl er veel potentiële informatieve nieuwe vragen geformuleerd kunnen worden. Een Europees gecoördineerde aanpak bij sterk internationale fenomenen lijkt meer potentie te hebben dan individuele acties van aparte lidstaten. Dat vergt doorgaans een langere doorlooptijd en de ontwikkelingen op deze markt gaan snel. Een andere mogelijkheid is om in overleg te gaan met de grootste (internationale) aanbieders van deze diensten, om belangrijke informatie direct op te vragen.

In de volgende tabellen worden alle bevindingen van het verkennende onderzoek weergegeven. Elke tabel vermeldt over welk onderwerp het gaat, waar in het rapport dit onderwerp beschreven wordt en welke aanvullende belangrijke opmerkingen er zijn over het onderwerp.

In de eerste tabel worden alle onderwerpen genoemd waarover het CBS al cijfers beschikbaar heeft. In de tweede tabel worden alle onderwerpen gegeven waar, met een vervolgonderzoek, in de toekomst mogelijk cijfers over kunnen worden geproduceerd. In deze tabel wordt ook de verwachte omvang van de realisatie van een eventueel vervolgproject aangegeven in de categorieën klein, middelgroot en groot. In de derde tabel worden de variabelen genoemd waarvan met de kennis van nu niet verwacht wordt dat het CBS hier op korte of middellange cijfers over kan produceren.

1a Overzicht Beschikbare informatie
OnderwerpBeschreven in hoofdstuk: kopAanvullende informatie
Aantal personen dat gebruik maakt van IoT-apparaten (verschillende types)hfst 3: Gebruik van IoT-apparatenTweejaarlijks uitgevraagd, bekijk longread
Aantal bedrijven dat gebruik maakt van IoT-apparaten (verschillende types), 2021hfst 3: Gebruik van IoT-apparatenEenmalig uitgevraagd in 2021, bekijk Statline
Aantal bedrijven dat data analyseert van IoT-apparaten, 2023 en 2025hfst 3: Gebruik van IoT-apparatenIn 2023 uitgevraagd, wordt in 2025 herhaald, bekijk Statline. Vervolg staat nog niet vast
Openstaande, ontstane en vervulde vacatures naar bedrijfstakken (o.a. Informatie en communicatie), per kwartaalhfst 4: Openstaande, ontstane en vervulde vacaturesBekijk Statline
Ontstane vacatures naar beroepsklassen, per jaarhfst 4: Ontstane vacatures naar beroepBekijk Statline: specialisten ICT: de software- applicatieontwikkelaars, databank- en netwerkspecialisten (BRC code 081)
Vacaturegraad naar bedrijfstak, per kwartaalhfst 4: Vacaturegraad naar bedrijfstakBekijk Statline: bedrijfstak Informatie en communicatie
Gebruik van verschillende type clouddiensten bij bedrijven, per jaarhfst 5: Aandeel bedrijven met cloudgebruikBekijk Statline

1b Overzicht Nader onderzoek nodig
OnderwerpBeschreven in hoofdstuk: kopGeschatte omvangAanvullende informatie
Nederlandse databemiddelingsdiensten identificeren via registratieplicht ACMhfst 2: Databemiddelingsdiensten onder de DGAmiddelgrootMomenteel nog niet voldoende registraties bij ACM, in de toekomst wel de voornaamste bron
Nederlandse databemiddelingsdiensten populatie afbakenen met nieuwe bronnen (bijv webscraping)hfst 2: Identificatie databemiddelingsdienstenmiddelgroot/groot
Nieuwe vragenlijst voor Nederlandse databemiddelingsdienstenhfst 2: Identificatie databemiddelingsdienstengrootEnkel mogelijk na afbakenen populatie
Nederlandse databemiddelingsdiensten populatie afbakenen met filtervraag in bredere CBS-enquêteshfst 2: Identificatie databemiddelingsdienstenmiddelgrootHet lijkt onwaarschijnlijk dat deze optie kansrijk is, vanwege de verwachte kleine omvang van de populatie databemiddelingsdiensten
Aantal Nederlandse bedrijven dat gebruik maakt van databemiddelingsdiensten, via vragenlijst hfst 2: Identificatie databemiddelingsdienstenklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal Nederlandse bedrijven dat gebruik maken van datadeel-overeenkomsten, via vragenlijsthfst 2: Datadeel-overeenkomstenklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal Nederlandse bedrijven dat bij data delen gebruik maken van breder gedeelde afsprakenstelsels, via vragenlijsthfst 2: Datadeel-overeenkomstenklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Identificeren van Nederlandse bedrijven die data verwerken via filtervraag, via vragenlijstHfst 2: DataverwerkingsbedrijvenmiddelgrootMogelijk kan al gebruik worden gemaakt van huidige vragen over datagebruik en data-analytics in enquête ICT-gebruik bedrijven
Indicatoren van European Data Market Study 2024-2026 (Eurostat) voor Nederland door het CBS laten berekenenhfst 2: Data-economie algemeengrootHaalbaarheidstudie nodig voor onderzoek welke variabelen zich lenen voor uitvoering door CBS. Bekijk rapport Eurostat
Aantal bedrijven dat gebruik maakt van IoT-apparaten (verschillende types), via vragenlijsthfst 3: Gebruik van IoT-apparatenklein/middelgrootDeze vraag is al eens uitgevraagd in 2021. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal bedrijven dat data analyseert van IoT-apparaten, via vragenlijsthfst 3: Gebruik van IoT-apparatenkleinDeze vraag is al eens uitgevraagd in 2023 en wordt uitgevraagd in 2025, vervolguitvraging is nog niet duidelijk. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal gebruikte IoT-apparaten in Nederland, via vragenlijst (bedrijven en personen)hfst 3: Aantal IoT-apparatenmiddelgrootOnzeker of respondenten deze informatie beschikbaar hebben. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal gebruikte 097-simkaarten (type IoT internet verbinding), via ACM telecommonitor datahfst 3: Internetverbinding IoT-apparaten via sim-kaartenkleinData beschikbaar bij CBS via ACM, kwaliteit moet nog onderzocht worden
Informatie over het gebruik van IoT-data door Nederlandse dataverwerkingsbedrijven, nieuwe vragenlijsthfst 3: Dataverwerkingsbedrijvengroot
Informatie over of gebruikers bewust zijn van data uit hun IoT-apparaten en of ze data delen met derden, via vragenlijsthfst 3: Consumentenklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Informatie over of producenten en leveranciers van IoT-apparaten verplicht data moeten delen aan gebruikers, via vragenlijsthfst 3: ConsumentenmiddelgrootDoelpopulatie voor deze vraag is niet eenvoudig vast te stellen. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Gegevens over en van IoT-apparaten in de energiesectorhfst 3: Energiedata van 'slimme' meterskleinCBS gaat de energiecijfers van IoT-apparaten ('slimme' meters) ontvangen. Deze cijfers moeten dan wel nog verwerkt worden
In overleg organiseren van directe waarneming van grote internationale cloudaanbieders op de Nederlandse markthfst 4: Marktaandeel cloudaanbiedersmiddelgroot/grootVia Nederlandse vestigingen kan het CBS contact leggen. Uitkomst zeer onzeker
Samenwerking starten tussen CBS, ministerie en internationale cloudaanbieders over analyse cijfershfst 4: Marktaandeel cloudaanbiedersgrootHet CBS kan contact leggen met internationale cloudaanbieders. Uitkomst zeer onzeker
Verdeling marktaandeel cloudaanbieders naar nationaliteit, via Nederlandse cloudgebruikers, via vragenlijsthfst 4: Enquêtering zakelijke cloudgebruikersklein/middelgrootIn combinatie met de vraag over kosten van clouddiensten kan dit een indicatie geven van de hoeveelheid gebruik. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Nederlandse cloudaanbieders populatie afbakenen met website-informatie en modelleringhfst 4: Identificatie Nederlandse cloudaanbiedersmiddelgrootOp basis van een eerder pilotonderzoek (met verbeteringen) kan opnieuw de populatie worden afgebakend. Bekijk pilotonderzoek
Nieuwe vragenlijst voor Nederlandse cloudaanbieders over onder andere barrières en samenwerkingenhfst 4: Nieuwe bedrijfsenquêtegrootEnkel mogelijk na afbakenen populatie
Via SaaS-marketplaces gegevens verkrijgen over (Nederlandse) SaaS aanbieders en de SaaS-markthfst 4: Identificatie van SaaS-aanbieders via marketplacesmiddelgrootOntwikkeling van nieuwe technieken benodigd voor nieuwe brondata (online marketplace)
Ontstane vacatures gedetailleerdere uitsplitsing naar ICT-bedrijfstakkenhfst 4: Gedetailleerdere uitsplitsing naar bedrijfstak voor ontstane vacaturesklein/middelgrootBekijk Statline
Ontstane vacatures gedetailleerdere uitsplitsing naar ICT-beroepenhfst 4: Ontstane vacatures in meer detail naar beroep of vaardighedenklein/middelgrootBekijk Statline
Ontstane vacatures gedetailleerdere uitsplitsing naar ICT-beroepen via identificatie op basis van cloud-vaardighedenhfst 4: Ontstane vacatures in meer detail naar beroep of vaardighedenmiddelgrootBekijk longread met vergelijkbare methode
Vacaturegraad gedetailleerdere uitsplitsing naar ICT-bedrijfstakkenhfst 4: Vacaturegraad in meer detail binnen Informatie en communicatiemiddelgrootBekijk Statline
Schatting hoeveelheid gebruik clouddiensten door bedrijven via kosten, 2025hfst 5: Schatting cloudgebruik via kostenmiddelgrootHaalbaarheidsonderzoek naar mogelijkheid nodig
Schatting hoeveelheid gebruik clouddiensten door bedrijven via kosten, via vragenlijst (vervolg)hfst 5: Schatting cloudgebruik via kostenklein/middelgrootVervolg indien haalbaarheidsonderzoek positief. Het staat nog niet vast dat de benodigde vraag in de enquête blijft na 2025
Cloudgebruik bedrijven verdelen naar verschillende lagen (IaaS, PaaS en SaaS), via reeds gestelde vraag in vragenlijsthfst 5: Lagen van clouddienstenkleinVerdeling typen diensten over de lagen overnemen van Eurostat. Bekijk Eurostat verdeling
Vergelijking cloudgebruik tussen verschillende bedrijfstakken op basis van respons enquête ICT-gebruikhfst 5: Cloudgebruik naar bedrijfstakkleinPublieke organisaties zijn nu nog geen onderdeel van de enquête ICT-gebruik bedrijven
Niet-commerciële organisaties toevoegen aan de populatie van de enquête ICT-gebruik bedrijvenhfst 5: Cloudgebruik naar bedrijfstakklein/middelgrootDit kan alleen als de lastendruk voor deze organisaties hierdoor niet te veel wordt verhoogd
Een vergelijking tussen bedrijven die clouddiensten gebruiken en bedrijven die dat niet doen op basis van respons enquête ICT-gebruikhfst 5: Vergelijking cloudgebruikers en niet-cloudgebruikersmiddelgroot
Aantal Nederlandse bedrijven dat overstapt van cloudaanbieder en de redenen hiervoor, via vragenlijsthfst 5: Overstappen van cloudaanbiederklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Aantal Nederlandse bedrijven dat gebruik maakt van multicloud, via vragenlijsthfst 5: Multicloud en overige onderwerpenmiddelgrootHet is niet vanzelfsprekend of cloudgebruikers hier betrouwbaar over kunnen antwoorden. Vragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk
Overige vragen over cloudgebruik onderwerpen toevoegen aan de enquêtes ICT-gebruik, via vragenlijsthfst 5: Multicloud en overige onderwerpenklein/middelgrootVragen toevoegen aan bestaande CBS-enquêtes enkel beperkt mogelijk ivm lastendruk

1c Overzicht Geen informatie beschikbaar
OnderwerpBeschrijving in hoofdstuk: kopAanvullende informatie
Nederlandse databemiddelingsdiensten identificeren op basis van huidige CBS gegevenshfst 2: Databemiddelingsdiensten onder de DGA
Aantal datadeel-overeenkomsten in Nederland bepalen met huidige CBS gegevenshfst 2: Datadeel-overeenkomsten
Aantal IoT-apparaten in Nederland bepalen met huidige CBS gegevenshfst 3: Aantal IoT-apparaten
Cijfers over het aantal IoT-apparaten via andere internetverbindingen dan sim-kaartenhfst 3: Overige IoT-internetverbindingen
Aantal IoT-apparaten bepalen via producentenhfst 3: Aantal IoT-apparaten via producentenTe veel onzekerheden bij deze werkwijze
Nederlandse cloudaanbieders identificeren op basis van SBI hfst 4: Identificatie Nederlandse cloudaanbiedersEr zijn geen passende SBI categorieën
Gebruik van externe commerciële databronnen over bijvoorbeeld de cloudmarkthfst 4: Bedrijfsgegevens buitenlandse cloudaanbiedersHet CBS neemt niet regulier data af van commerciële partijen
Informatie over jurisdictie van (internationale) cloudaanbiedershfst 4: Bedrijfsgegevens buitenlandse cloudaanbiedersDit is geen informatie die het CBS levert
Schatting gebruik clouddiensten door bedrijven via CBS-statistiek dienstprijzenhfst 5: Schatting cloudgebruik via kosten