2. Aantal zelfstandigen op basis van de EBB

Op basis van de Enquête beroepsbevolking (EBB) blijkt dat het aantal zelfstandigen van 15 tot 75 jaar in zorg en welzijn de afgelopen tien jaar is toegenomen. In het derde kwartaal van 2015 werkten 117 duizend zelfstandigen in deze bedrijfstak, goed voor 8,9 procent van alle werkenden. Tien jaar later, in het derde kwartaal van 2025, waren dat er 175 duizend (10,2 procent).

Hoewel de lange termijn een duidelijke groei laat zien, is in de meest recente kwartalen juist een dalende trend zichtbaar. De afname van het aantal zelfstandigen past bij het beeld dat bedrijven, naar verwachting, minder zelfstandigen zouden inhuren in 2025, onder meer vanwege de handhaving met betrekking tot schijnzelfstandigheid.

Zelfstandigen zonder personeel (zzp)

Verreweg het grootste deel van de zelfstandigen in zorg en welzijn werkt als zelfstandige zonder personeel (zzp’er). Tussen het derde kwartaal van 2015 en het derde kwartaal van 2025 steeg het aantal zzp’ers van 89 duizend naar 141 duizend, dat is een groei in aandeel van 6,8 procent naar 8,2 procent van alle werkenden in zorg en welzijn. Het aantal zzp’ers bereikte een piek in het eerste kwartaal van 2024, met 166 duizend personen (9,9 procent van de werkenden). Vergeleken met een jaar eerder daalt sinds het eerste kwartaal van 2025 het aantal zzp’ers in zorg en welzijn voor het eerst. Sindsdien was het aantal zzp’ers iedere keer lager dan het voorgaande jaar.  

Binnen zorg en welzijn werkten in het derde kwartaal van 2025 de meeste zzp’ers in de branche overige zorg en welzijn (waaronder fysiotherapeuten, tandartsen, en samenwerkingsorganen op het gebied van gezondheidszorg), gevolgd door de huisartsen en gezondheidscentra. In deze branches is respectievelijk 25,0 en 16,7 procent van de werkenden zzp’er. De aandelen zijn het laagst in de gehandicaptenzorg, de ziekenhuizen en overige medisch specialistische zorg en de verpleging, verzorging en thuiszorg (allemaal minder dan 5 procent). 

Tussen het derde kwartaal van 2015 en het derde kwartaal van 2025 lopen de ontwikkelingen per branche sterk uiteen. In huisartsen en gezondheidscentra groeide het aantal zzp'ers van 4 duizend naar 10 duizend, en in het sociaal werk van 4 duizend naar 12 duizend. In beide branches steeg het aandeel met 5,9 procentpunt, de grootste toename van alle branches. De jeugdzorg liet een groei van 4,4 procentpunt zien. In de kinderopvang zette juist een daling in: het aantal zzp’ers nam af van 15 duizend naar 11 duizend, een terugval van 7 procentpunt.

De daling van het aantal en aandeel zzp’ers in zorg en welzijn in het 3e kwartaal van 2025 (ten opzichte van het 3e kwartaal van 2024) is in verschillende branches zichtbaar. De daling is het grootst in de huisartsen en gezondheidscentra (–4 procentpunt) en de kinderopvang (–3,9 procentpunt). In de ziekenhuizen nam het aantal zzp’ers juist licht toe van 10 duizend naar 11 duizend (het aandeel steeg van 3,7 naar 4,3 procent).

Zelfstandigen met personeel (zmp)

Het aantal zelfstandigen met personeel in zorg en welzijn is aanzienlijk kleiner dan het aantal zzp’ers. Tussen het derde kwartaal van 2015 en het derde kwartaal van 2025 nam het aantal zmp’ers toe van 25 naar 33 duizend. Het aandeel lag zowel in het derde kwartaal van 2015 als van 2025 op 1,9 procent van alle werkenden in zorg en welzijn. In het meest recente jaar is echter, net als bij zzp’ers, een daling zichtbaar: in het derde kwartaal van 2024 waren er nog 37 duizend zmp’ers (2,2 procent). Dit waren er nog 33 duizend (1,9 procent) in het derde kwartaal van 2025.

Binnen zorg en welzijn werken de meeste zmp’ers in de branche huisartsen en gezondheidscentra en in overige zorg en welzijn. In het tweede kwartaal van 2025 gaat het in de huisartsen en gezondheidscentra om 10 duizend werkenden (16,7 procent van alle werkenden daar) en in overige zorg en welzijn om 12 duizend werkenden (5,3 procent). In de overige branches werkt minder dan 2 procent van de werkenden als zmp’er. De daling van het aantal zmp’ers in het afgelopen jaar concentreert zich in de branche overige zorg en welzijn, waar het aantal afnam van 19 naar 12 duizend.