Publicatiedatum: 6-5-2021 08:17

Toelichting Wijk- en Buurtkaart 2021

Over deze publicatie

De Wijk- en Buurtkaart 2021 bevat de digitale geometrie van de grenzen van de buurten, wijken en gemeenten in 3 GIS-formaten (ESRI™-shape, ESRI™-fgdb en geopackage).

Het zip-bestand bevat een submap SHP met daarin een reeks bestanden die samen een shapefile vormen. Shapefiles zijn kaartbestanden voor gebruik in GIS-programma’s als ArcGis of de gratis tegenhanger QGis.
Gebruikers die de informatie alleen in tabelvorm willen gebruiken, kunnen gebruik maken van het Excel-/csv-bestand of het dbf-bestand openen in bijvoorbeeld Microsoft Excel of een ander programma naar keuze.
Daarnaast bevat het zip-bestand de wijk- en buurtkaart als geodatabase en geopackage. Deze beide bestandsformaten zijn net als de shapefile te openen in ArcGis of QGis.

1. Gegevens geometrie

De Wijk- en Buurtkaart is samengesteld uit drie bronnen. De gemeentegrenzen komen uit de Basis Registratie Kadaster (BRK); de buurtgrenzen hebben de opgave van gemeenten als basis en de grens van het land met grotere wateren gebaseerd op de meest recente kaart van het Bestand Bodemgebruik van CBS.

Deze Wijk- en Buurtkaart is opgebouwd uit de gedetailleerde geometrie van bij CBS bekende begrenzingen van wijken en buurten, het bestand Burgerlijke Gemeentegrenzen van het Kadaster, afgeleid uit de Basisregistratie Kadaster (BRK) en de grens tussen land en water volgens afbakening van het laatst gepubliceerde Bestand Bodemgebruik. De geometrie van deze bronnen is niet gegeneraliseerd.
CBS stelt de wijk- en buurtcodes vast in het kader van de landelijke coördinatie van de wijk- en buurtindeling van gemeenten. Alle gemeenten, wijken en buurten krijgen een unieke code. Deze codes zijn voor de gemeenten en de daarbinnen gelegen wijken en buurten als volgt opgebouwd:

De code voor een gemeente wordt gevormd door vier cijfers met daaraan voorafgaand de letters “GM”;
De code voor een wijk binnen een gemeente wordt gevormd door zes cijfers met daaraan voorafgaand de letters “WK”. De eerste vier cijfers refereren naar de gemeentecode. WK000301 bijvoorbeeld betekent wijk 01 in gemeente 0003;
De code voor een wijk binnen een gemeente wordt gevormd door de letters “WK” met daarachter vier cijfers van de gemeentecode gevolg door nog twee karakters van de wijkcode (in principe is de wijkcode numeriek, echter kunnen er ook letters in voorkomen in het geval een gemeente honderd of meer wijken heeft. WK0003AA bijvoorbeeld betekent wijk AA in gemeente 0003);
De code voor een buurt binnen een wijk wordt gevormd door de letters “BU” met daarachter vier cijfers van de gemeentecode gevolgd door twee karakters van de wijkcode gevolgd door 2 karakters van de buurtcode (in principe zijn de wijkcode en buurtcode numeriek. Bijv. BU00030102 betekent buurt 02 in wijk 01 van gemeente 0003. Echter kunnen er ook letters in voorkomen in het geval een gemeente honderd of meer wijken bevat, of wanneer 100 of meer buurten binnen een wijk voorkomen. BU0003AA06 bijvoorbeeld betekent buurt 06 in wijk AA in gemeente 0003);

1.1 Nauwkeurigheid

Het voornaamste doel van het digitale bestand van de burgerlijke gemeentegrenzen uit de BRK van het Kadaster is het zo nauwkeurig mogelijk weergeven van de administratieve grenzen van gemeenten.
De grenzen van wijken en buurten zijn afkomstig van gemeenten en primair opgenomen ter visuele ondersteuning van wijk- en buurtcijfers. De mate van nauwkeurigheid van de grenzen verschilt daarom.
Grenzen van gemeenten en grenzen van kustlijnen uit de bodemgebruikskaart hebben een afwijking van maximaal 5 meter, terwijl de afwijking van de wijk- en buurtgrenzen binnen de gemeenten ongeveer 10 tot 50 meter bedraagt.

Voor de weergave van de grens tussen land en water is bij de wijk- en buurtgrenzen uitgegaan van de basistopografie van Nederland. Dit geldt voor de kustlijnen en begrenzingen van grote wateren, waaronder de Noordzee, de Waddenzee inclusief Eems en Dollard, het IJsselmeer, de randmeren van Flevoland, de afgesloten zeearmen van de Zeeuwse en Zuid-Hollandse wateren en het Lauwersmeer. Deze grenzen zijn overgenomen uit het laatst gepubliceerde Bestand Bodemgebruik van het CBS. Voor de Wijk- en Buurtkaart 2021 zijn dat grenzen uit het Bestand Bodemgebruik 2015.

1.2 Fictieve buurten

De samenvoeging van bestanden tot het geharmoniseerde digitale bestand Wijk- en Buurtkaart, heeft voor een aantal gemeenten geleid tot het aanbrengen van één of meer fictieve buurten. Het gaat daarbij alleen om gebieden die bestaan uit grotere wateroppervlakten.
Wanneer dit een gebied betreft dat behoort tot de Waddenzee (incl. Eems en Dollard), de Noordzee, de Ooster- of de Westerschelde, dan zijn deze fictieve buurten gecodeerd als 9998. Gaat het om gebied van een gemeente in het IJsselmeer, het Markermeer, het Haringvliet, het Hollands Diep, de Grevelingen, de Krammer, het Volkerak, het Veerse Meer, het Markiezaatsmeer of in één van de randmeren van Flevoland, dan hebben deze fictieve buurten het buurtnummer 9997. In dit geval is er ook overeenkomst met de scheiding tussen land en water van het Bestand Bodemgebruik van het CBS.

1.3 Formaat

De digitale geometrie wordt geleverd in ESRI™ FileGeodatabase en als Geopackage. De coördinaten worden weergegeven in meters volgens het stelsel van Rijksdriehoeksmeting.
Daarnaast zal het bestand in het laatste kwartaal van het publicatiejaar beschikbaar worden gesteld als WMS- en WFS geoservice via www.pdok.nl.
Buurtkaarten met cijfers over voorgaande jaren zijn ook online te bekijken op www.cbsinuwbuurt.nl.

2. Algemene gegevens

Dit hoofdstuk beschrijft de algemene gegevens kerncijfers.

De wijk- en buurtindeling wordt in principe door de gemeenten vastgesteld. CBS verzorgt de landelijke coördinatie van de indeling.
In landelijke gebieden is de topografie het uitgangspunt bij de buurtindeling. In stedelijke gebieden spelen sociaaleconomische verschillen vaak een rol bij de buurt-afbakening.
De wijkindeling is terug te voeren tot de kernen met hun omsloten buitengebied, of de zogenoemde stadswijken, die bestaan uit een aantal min of meer homogeen bebouwde en aaneengesloten buurten.
Bij naamgeving van wijken en buurten is uitgegaan van de plaatselijk gangbare namen, die door de gemeenten wordt vastgesteld. De codering van de wijken en buurten is landelijk uniform.Iedere buurt heeft een unieke code van acht posities. De eerste vier cijfers vormen de gemeentecode, de volgende twee karakters zijn de wijkcode en de laatste twee karakters zijn de buurtcode’ (in principe zijn de wijkcode en buurtcode numeriek, echter kunnen er ook letters in voorkomen in het geval een gemeente honderd of meer wijken bevat, of wanneer 100 of meer buurten binnen een wijk voorkomen)

3. Definities en verklaring van bijzondere waarden

Dit hoofdstuk beschrijft de definities en verklaring van symbolen.

Regio:

De gemeenten in Nederland zijn onderverdeeld in wijken en buurten. Buurten vormen het laagste regionale niveau. Wijken zijn optellingen van één of meer aaneengesloten buurten. De gemeente bepaalt zelf de indeling in wijken en buurten. Het CBS coördineert deze indeling en stelt een landelijke kaart samen.

Wijk:

Onderdeel van een gemeente, bestaande uit één of meerdere buurten. Vaak komt een wijk overeen met een woonplaats of een deel van een grotere woonplaats.

Buurt:

Onderdeel van een gemeente, dat vanuit bebouwingsoogpunt of sociaaleconomische structuur homogeen is afgebakend. Homogeen wil zeggen dat één functie dominant is, bijvoorbeeld woonfunctie (woongebied), werkfunctie (industriegebied) of recreatieve functie (natuurgebied). Functies kunnen echter ook gemengd voorkomen.

Tabel 3.1 Verklaring van bijzondere waarden
Betekenis	Waarde
onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim	-99999999

4. Beschrijving van het onderliggende onderzoek

Dit hoofdstuk beschrijft het onderliggende onderzoek.

Met ingang van 2012 wordt de koppeling van de buurtcode aan individuele gegevens bepaald met de coördinaten van verblijfplaatsen uit de Basisadministratie Adressen en Gebouwen (BAG). Hiervan afgeleide gegevens zullen in een volgende versie worden toegevoegd.

4.1 Vergelijking tussen jaren

Een vergelijking van buurten uit deze publicatie met buurten van vorige verslagjaren is niet altijd zonder meer mogelijk. Dit heeft een tweetal redenen. Ten eerste zijn er gemeenten waarvan de afbakening van de wijk- en buurtindeling soms ingrijpend is gewijzigd. Ten tweede kan er bij gelijkblijvende buurtafbakening een omcodering van buurten zijn toegepast.

4.2 Deze versie

Deze publicatie betreft alleen geometrie van de buurt- en wijkindeling met hun naamgeving.
Aan het eind van 2021 worden de eerst gepubliceerde kerncijfers wijken en buurten aan de kaart gekoppeld en gepubliceerd. Daarna vindt jaarlijks publicatie plaats van op later tijdstip gepubliceerde kerncijfers wijken en buurten 2021 aan het eind van de jaren 2022, 2023 en 2024.

5. Beschrijving kerncijfers

Dit hoofdstuk beschrijft de kerncijfers.

BU_CODE: Buurtcode [code]
Voor de codering van de binnen wijken onderscheiden buurten is een code van acht posities opgenomen. Gemeentecode (4) + wijkcode (2) + buurtcode (2).

BU_NAAM: Buurtnaam [naam]
De buurtnaam is opgegeven door de gemeente die hiervan eigenaar is.

WK_CODE: Wijkcode [code]
Voor de codering van de binnen gemeenten onderscheiden wijken is een code van zes posities opgenomen. Gemeentecode (4) + wijkcode (2).

WK_NAAM: Wijknaam [naam]
De wijknaam is opgegeven door de gemeente die hiervan eigenaar is.

GM_CODE: Gemeentecode [code]
De gemeentecode geeft de numerieke aanduiding van gemeenten weer, die door CBS in overleg met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) wordt vastgesteld. Deze viercijferige code is gekoppeld aan de naam van de gemeente: wijzigt de naam van een gemeente, dan wijzigt ook de code.

GM_NAAM: Gemeentenaam [naam]
De naam van de bestuurlijke gemeente. Deze naam volgt de officiële schrijfwijze.

WATER: Land-Watergrens [code]
Een onderverdeling tussen land en de begrenzing van grotere wateroppervlakten overeenkomend met het Bestand Bodemgebruik van het CBS.
De codering kent drie mogelijke waarden:
“JA”: water;
“NEE”: land;
“B”: Belgisch grondgebied rond Baarle Nassau. (GM0998 = Buitenland)

6. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen

Dit hoofdstuk beschrijft de koppelingen naar relevante tabellen en artikelen.

7. Voorwaarden gebruik

Dit hoofdstuk beschrijft de gebruiksvoorwaarden.

De gebruiker van de Wijk- en Buurtkaart is gehouden aan de volgende rechten en verplichtingen:

Alle rechten op de Wijk- en Buurtkaart blijven te allen tijde berusten bij het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Kadaster;
Bij de gegevensvermelding op basis van de Wijk- en Buurtkaart is bronvermelding verplicht;
Bij visualisering van grenzen of bij visualisering van gegevens met behulp van dit digitale bestand dient te worden vermeld:
© Kadaster / Centraal Bureau voor de Statistiek, 2021
Het gebruik van geometrie van buurtgrenzen en buurtcijfers van het CBS als toevoeging aan het bestand burgerlijke gemeentegrenzen is zonder kosten;
Bij publicatie van cijfers is bronvermelding verplicht, verveelvoudiging voor eigen gebruik of intern gebruik is toegestaan;