Dynamiek op de Nederlandse arbeidsmarkt
Flexibilisering arbeidsmarkt
De dynamiek op de arbeidsmarkt in 2016 weerspiegelt de aantrekkende economie. ‘Het aantal mensen dat werk vindt nadat ze werkloos waren, neemt toe’, zegt CBS-onderzoeker Katja Chkalova. ‘Het aantal mensen dat werkloos wordt, neemt juist af.’ De flexibilisering van de arbeidsmarkt is echter opnieuw toegenomen, vertelt Wendy Smits, CBS-onderzoeker en bijzonder hoogleraar aan de Universiteit van Maastricht: ‘Het gaat dan met name om werknemers met een flexibel contract. Het aantal zzp’ers stabiliseert. Het aantal werknemers met een vast contract daalt nog steeds.’
Ongelijkheid
De publicatie ‘Dynamiek op de Nederlandse Arbeidsmarkt’ bevat naast statistische gegevens over de afgelopen twee jaar, een groot aantal artikelen over ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Deze zijn deels geschreven door het CBS, deels door TNO en deels door externe deskundigen van onder meer de Universiteit van Amsterdam, de Vrije Universiteit en de Radboud Universiteit Nijmegen. Er is aandacht voor ongelijkheid in werkzekerheid, ongelijkheid in lonen en inkomen en ongelijkheid in arbeidsomstandigheden. Smits: ‘Het CBS heeft bijvoorbeeld onderzocht hoe de werkgelegenheid zich ontwikkelt in de verschillende soorten beroepen. We zien dan dat de werkgelegenheid in hoogbetaalde beroepen is toegenomen. In de laagbetaalde beroepen is de werkgelegenheid iets toegenomen. In het middensegment is sprake van een afname van de werkgelegenheid. Het gaat dan om beroepen met veel routinematige taken en beroepen waarbij veel handwerk voorkomt. Denk bijvoorbeeld aan een assemblagemedewerker, lasser, plaatwerker, land- en bosbouwer, secretaresse, bibliothecaris, conservator en boekhouder.’
Arbeidsrelaties van partners
Chkalova beschrijft de samenhang tussen verschillende typen arbeidsrelaties van partners. Wie een partner heeft met een flexibel contract, blijkt ook zelf een grotere kans te hebben op een flexibele arbeidsrelatie. Deze samenhang verandert niet naarmate de relatie langer duurt. ‘Hierdoor nemen de onzekerheden voor een stel steeds verder toe. De cumulatie van onzekerheid over een langere periode kan consequenties hebben voor de ongelijkheid tussen huishoudens. Dit kan ook demografische gevolgen hebben en de kansen op scheiding of het krijgen van kinderen beïnvloeden.’
Beleid
De samenwerking tussen het CBS en TNO op het gebied van arbeidsmarktdynamiek bestaat nu zes jaar. Smits: ‘Onze samenwerking geeft veel inzicht in hoe de arbeidsongelijkheid wat betreft werkzekerheid, lonen en arbeidsomstandigheden zich ontwikkelt. De bijdragen van TNO en CBS vullen elkaar goed aan. TNO richt zich vooral op de arbeidsomstandigheden en de leer- en ontwikkelmogelijkheden van werknemers. Zij baseren zich daarbij onder andere op de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden, een gezamenlijk onderzoek van CBS en TNO. Het CBS heeft ontwikkelingen in de werkgelegenheid beschreven: hoeveel mensen werken, hoeveel mensen zijn werkloos, wie heeft een flexibel contract en wie is zzp’er? En wie maakt de overstap van een flexibel naar een vast contract?’ Chkalova: ‘We kijken bijvoorbeeld naar de verschillen tussen oudere en jongere flexwerkers, als het gaat om de kansen om door te stromen naar een vaste baan. Voor de meeste analyses zijn de Enquête beroepsbevolking en administratieve gegevens uit het Stelsel van Sociaal-statistische Bestanden als bron gebruikt.’
Het symposium over de dynamiek op de arbeidsmarkt vindt plaats in Sociëteit de Vereeniging in Den Haag en wordt dit jaar georganiseerd door TNO. Na een inleiding van prof. Paul de Beer van de Universiteit van Amsterdam zullen verschillende auteurs van de publicatie een toelichting geven. Tot slot is er een paneldiscussie over ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Smits: ‘Het symposium is zowel interessant voor beleidsmakers als onderzoekers.’ Aanmelden kan via deze link.