Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) werknemers; geslacht en leeftijd
| Geslacht | Leeftijd | Marges | Perioden | Psychische vermoeidheid door het werk Psychische vermoeidheid door het werk (%) | Psychische vermoeidheid door het werk Emotioneel uitgeput (%) | Psychische vermoeidheid door het werk Leeg voelen (%) | Psychische vermoeidheid door het werk ’s Ochtends moe voelen (%) | Psychische vermoeidheid door het werk Vergt veel om met mensen te werken (%) | Psychische vermoeidheid door het werk Uitgeput door werk (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 19,0 | 19,5 | 32,8 | 22,0 | 16,3 | 15,4 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 18,7 | 19,2 | 32,4 | 21,6 | 15,9 | 15,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 19,4 | 19,9 | 33,2 | 22,3 | 16,6 | 15,7 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 25 jaar | Waarde | 2023 | 17,1 | 16,3 | 29,6 | 23,0 | 15,4 | 15,3 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 25 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 16,2 | 15,5 | 28,6 | 22,1 | 14,6 | 14,5 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 25 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 18,0 | 17,2 | 30,7 | 24,0 | 16,3 | 16,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 25 tot 35 jaar | Waarde | 2023 | 25,8 | 26,2 | 39,3 | 29,1 | 21,4 | 19,0 |
| Totaal mannen en vrouwen | 25 tot 35 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 24,9 | 25,3 | 38,3 | 28,2 | 20,5 | 18,2 |
| Totaal mannen en vrouwen | 25 tot 35 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 26,7 | 27,1 | 40,3 | 30,0 | 22,2 | 19,8 |
| Totaal mannen en vrouwen | 35 tot 45 jaar | Waarde | 2023 | 20,5 | 21,0 | 34,9 | 23,1 | 18,2 | 16,0 |
| Totaal mannen en vrouwen | 35 tot 45 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 19,7 | 20,2 | 33,9 | 22,3 | 17,4 | 15,3 |
| Totaal mannen en vrouwen | 35 tot 45 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 21,3 | 21,9 | 35,8 | 24,0 | 19,0 | 16,8 |
| Totaal mannen en vrouwen | 45 tot 55 jaar | Waarde | 2023 | 16,6 | 17,9 | 31,0 | 19,1 | 13,9 | 13,6 |
| Totaal mannen en vrouwen | 45 tot 55 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 15,9 | 17,1 | 30,1 | 18,4 | 13,3 | 12,9 |
| Totaal mannen en vrouwen | 45 tot 55 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 17,4 | 18,6 | 31,9 | 19,9 | 14,6 | 14,3 |
| Totaal mannen en vrouwen | 55 tot 65 jaar | Waarde | 2023 | 16,2 | 17,0 | 30,9 | 17,4 | 13,4 | 14,0 |
| Totaal mannen en vrouwen | 55 tot 65 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 15,5 | 16,3 | 30,1 | 16,7 | 12,8 | 13,4 |
| Totaal mannen en vrouwen | 55 tot 65 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 16,9 | 17,6 | 31,8 | 18,1 | 14,0 | 14,7 |
| Totaal mannen en vrouwen | 65 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 8,6 | 9,1 | 18,3 | 9,1 | 7,8 | 8,8 |
| Totaal mannen en vrouwen | 65 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 7,5 | 8,0 | 16,8 | 8,0 | 6,8 | 7,7 |
| Totaal mannen en vrouwen | 65 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 9,8 | 10,4 | 19,9 | 10,3 | 8,9 | 10,0 |
| Mannen | 15 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 17,3 | 17,0 | 31,6 | 20,7 | 14,3 | 14,3 |
| Mannen | 15 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 16,9 | 16,5 | 31,1 | 20,2 | 13,9 | 13,8 |
| Mannen | 15 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 17,8 | 17,5 | 32,2 | 21,2 | 14,8 | 14,7 |
| Mannen | 15 tot 25 jaar | Waarde | 2023 | 14,4 | 12,3 | 28,3 | 20,6 | 12,1 | 13,5 |
| Mannen | 15 tot 25 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 13,2 | 11,2 | 26,8 | 19,3 | 11,0 | 12,4 |
| Mannen | 15 tot 25 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 15,6 | 13,5 | 29,8 | 22,0 | 13,3 | 14,7 |
| Mannen | 25 tot 35 jaar | Waarde | 2023 | 23,2 | 22,7 | 37,6 | 27,3 | 18,9 | 17,1 |
| Mannen | 25 tot 35 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 22,0 | 21,5 | 36,2 | 26,0 | 17,7 | 16,0 |
| Mannen | 25 tot 35 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 24,5 | 23,9 | 39,0 | 28,6 | 20,0 | 18,3 |
| Mannen | 35 tot 45 jaar | Waarde | 2023 | 19,2 | 18,8 | 34,4 | 22,2 | 17,1 | 15,2 |
| Mannen | 35 tot 45 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 18,1 | 17,8 | 33,1 | 21,0 | 16,1 | 14,2 |
| Mannen | 35 tot 45 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 20,3 | 20,0 | 35,7 | 23,4 | 18,2 | 16,3 |
| Mannen | 45 tot 55 jaar | Waarde | 2023 | 15,5 | 16,0 | 29,6 | 18,7 | 12,5 | 12,9 |
| Mannen | 45 tot 55 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 14,5 | 15,1 | 28,4 | 17,6 | 11,7 | 12,0 |
| Mannen | 45 tot 55 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 16,5 | 17,1 | 30,9 | 19,8 | 13,5 | 13,9 |
| Mannen | 55 tot 65 jaar | Waarde | 2023 | 15,8 | 15,9 | 30,6 | 17,2 | 12,1 | 13,8 |
| Mannen | 55 tot 65 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 14,9 | 15,0 | 29,5 | 16,3 | 11,4 | 12,9 |
| Mannen | 55 tot 65 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 16,7 | 16,8 | 31,7 | 18,2 | 13,0 | 14,7 |
| Mannen | 65 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 7,5 | 8,0 | 17,1 | 7,9 | 6,0 | 7,8 |
| Mannen | 65 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 6,3 | 6,7 | 15,4 | 6,7 | 4,9 | 6,5 |
| Mannen | 65 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 8,9 | 9,5 | 19,1 | 9,4 | 7,2 | 9,2 |
| Vrouwen | 15 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 20,8 | 22,2 | 34,1 | 23,3 | 18,3 | 16,6 |
| Vrouwen | 15 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 20,3 | 21,6 | 33,5 | 22,8 | 17,8 | 16,1 |
| Vrouwen | 15 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 21,3 | 22,7 | 34,7 | 23,9 | 18,8 | 17,1 |
| Vrouwen | 15 tot 25 jaar | Waarde | 2023 | 19,7 | 20,3 | 30,9 | 25,4 | 18,7 | 17,0 |
| Vrouwen | 15 tot 25 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 18,5 | 19,0 | 29,5 | 24,0 | 17,5 | 15,8 |
| Vrouwen | 15 tot 25 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 21,0 | 21,6 | 32,4 | 26,8 | 20,0 | 18,3 |
| Vrouwen | 25 tot 35 jaar | Waarde | 2023 | 28,3 | 29,7 | 41,0 | 30,9 | 23,9 | 20,8 |
| Vrouwen | 25 tot 35 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 27,1 | 28,4 | 39,7 | 29,7 | 22,7 | 19,7 |
| Vrouwen | 25 tot 35 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 29,6 | 31,0 | 42,4 | 32,3 | 25,1 | 22,0 |
| Vrouwen | 35 tot 45 jaar | Waarde | 2023 | 21,9 | 23,3 | 35,4 | 24,1 | 19,2 | 16,9 |
| Vrouwen | 35 tot 45 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 20,7 | 22,1 | 34,0 | 22,9 | 18,1 | 15,8 |
| Vrouwen | 35 tot 45 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 23,1 | 24,5 | 36,8 | 25,3 | 20,4 | 18,0 |
| Vrouwen | 45 tot 55 jaar | Waarde | 2023 | 17,8 | 19,7 | 32,4 | 19,6 | 15,3 | 14,3 |
| Vrouwen | 45 tot 55 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 16,7 | 18,6 | 31,1 | 18,5 | 14,4 | 13,3 |
| Vrouwen | 45 tot 55 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 18,9 | 20,8 | 33,7 | 20,8 | 16,3 | 15,3 |
| Vrouwen | 55 tot 65 jaar | Waarde | 2023 | 16,6 | 18,2 | 31,3 | 17,5 | 14,8 | 14,3 |
| Vrouwen | 55 tot 65 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 15,7 | 17,2 | 30,1 | 16,5 | 13,9 | 13,4 |
| Vrouwen | 55 tot 65 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 17,7 | 19,3 | 32,6 | 18,6 | 15,7 | 15,3 |
| Vrouwen | 65 tot 75 jaar | Waarde | 2023 | 10,4 | 11,0 | 20,3 | 11,0 | 10,6 | 10,4 |
| Vrouwen | 65 tot 75 jaar | Ondergrens 95%-interval | 2023 | 8,5 | 9,0 | 17,7 | 9,0 | 8,7 | 8,5 |
| Vrouwen | 65 tot 75 jaar | Bovengrens 95%-interval | 2023 | 12,6 | 13,3 | 23,1 | 13,3 | 12,8 | 12,7 |
| Bron: © CBS, TNO | |||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van de Nederlandse werknemer van 15 tot 75 jaar, naar leeftijd en geslacht. In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, psychische vermoeidheid door het werk en slachtofferschap op het werk.
Vanaf het verslagjaar 2022 verschilt de wijze waarop gegevens voor de NEA zijn verzameld en verwerkt op enkele punten van eerdere verslagjaren. Daardoor zijn de cijfers vanaf 2022 mogelijk niet in alle gevallen vergelijkbaar met de cijfers tot en met 2021. Meer informatie is beschikbaar in de onderzoeksbeschrijving van de NEA 2022 (zie paragraaf 4).
Alle cijfers zijn gebaseerd op tenminste 100 waarnemingen.
Gegevens beschikbaar vanaf: 2014.
Status van de cijfers:
Cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 17 april 2024:
De jaarcijfers over 2023 zijn toegevoegd.
Wijzigingen per 18 april 2023:
De jaarcijfers over 2022 zijn toegevoegd.
In 2022 is een nieuw onderwerp ‘werklocatie bepalen’ toegevoegd in de map ‘Zelfstandigheid in het werk’. Ook is de vraagstelling over slachtofferschap op het werk gewijzigd. Deze cijfers staan in de nieuwe onderwerpenmap “Slachtofferschap op het werk (vanaf 2022)”. Door deze wijzigingen zijn de cijfers over dit onderwerp vanaf 2022 niet vergelijkbaar met de cijfers van eerdere jaren (2014-2021). Cijfers over het oude onderwerp “Slachtofferschap op het werk (tot 2022)” worden vanaf 2022 niet meer aangevuld.
Tot slot zijn in de tabel betrouwbaarheidsintervallen toegevoegd, en is het minimaal aantal waarnemingen voor publicatie gewijzigd van 200 naar 100.
Wijzigingen per 20 april 2021
Er is een verbetering doorgevoerd in de naamgeving van één onderwerp. Dit wordt voortaan aangeduid als ‘Psychische vermoeidheid door het werk’. Tot 2021 werd dit nog aangeduid als ‘Burn-out klachten’.
Wijzigingen per 20 april 2018
De onderliggende coderingen van de in deze tabel gebruikte classificaties zijn aangepast. Deze sluiten nu aan bij de door het CBS vastgelegde standaardcoderingen.
De structuur en de gegevens van de tabel zijn niet aangepast.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Uiterlijk in mei verschijnen de cijfers over het voorafgaande jaar.
Toelichting onderwerpen
- Psychische vermoeidheid door het werk
- Psychische vermoeidheid door het werk (burn-outklachten) wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:
- Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
- Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
- Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
- Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
- Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan worden deze gevoelens van vermoeidheid en uitputting aangemerkt als psychische vermoeidheid door het werk.- Psychische vermoeidheid door het werk
- Psychische vermoeidheid door het werk (burn-outklachten) wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:
- Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
- Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
- Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
- Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
- Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan worden deze gevoelens van vermoeidheid en uitputting aangemerkt als psychische vermoeidheid door het werk.
- Emotioneel uitgeput
- Enquêtevraag: Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Leeg voelen
- Enquêtevraag: Aan het eind van een werkdag voel ik me leeg.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- ’s Ochtends moe voelen
- Enquêtevraag: Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Vergt veel om met mensen te werken
- Enquêtevraag: Het vergt veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Uitgeput door werk
- Enquêtevraag: Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage werknemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.