Onderzoeksmethode

Het CBS stelt sinds de jaren 70 van de vorige eeuw de stikstof-, fosfor- en kaliumoverschotten in de landbouw vast. De methodiek van dit onderzoek is beschreven in de publicatie 'Mineralen in de landbouw, 1970-1990' (CBS, 1992).

De omvang van de overschotten van stikstof, fosfor en kalium in de landbouw wordt jaarlijks berekend aan de hand van uitgebreide balansen. Hierbij wordt gebruik gemaakt van stroomschema's, die informatie geven over de diverse economische en milieustromen van stikstof, fosfor en kalium van zowel binnen als buiten de land- en tuinbouwsector. Dit gebeurt via deelbalansen voor de veehouderij en voor cultuurgrond.
In de stroomschema's worden twee overschotten onderscheiden: 'overschot-1' en 'overschot-2'. 'Overschot-1' is het resultaat van balansberekeningen voor de gehele land- en tuinbouw als sector (zie StatLine tabel: Mineralen in de landbouw (sectorbalans)), terwijl het 'overschot-2' alleen betrekking heeft op de balansen voor landbouwgrond (zie StatLine tabel: Mineralen op landbouwgrond (bodembalansen)).

Het verschil tussen 'overschot-1' en 'overschot-2' komt voort uit het verschil in berekeningswijze van de mineralenuitscheiding van de veestapel. In de 'sectorbalansen' wordt de mineralenuitscheiding van de veestapel vastgesteld aan de hand van de beschikbare hoeveelheid voer en de dierlijke productie op landelijk niveau. In de 'bodembalansen' gebeurt dit op basis van de voerbehoefte en dierlijke productie per dier. Het verschil tussen beide min of meer onafhankelijke berekeningen is een indicatie voor de nauwkeurigheid van de gebruikte gegevens en de berekende overschotten.
De tabellen hieronder geven eenvoudige balansen voor de mineralen stikstof, fosfor en kalium in de landbouw. Zij geven een tijdreeks 1970-2012 voor de aanvoer, afvoer, overschot 1, overschot 2, overschot 1 als percentage van de aanvoer en de benutting voor elk van deze drie mineralen. 
• Stikstofbalans
• Fosforbalans
• Kaliumbalans
Meer informatie (met rekenvoorbeelden) over de berekening van overschot-1 en overschot-2 volgens de sectorbalansen, respectievelijk bodembalansen geven de volgende 2 pagina’s:
• Berekening van de mineralen overschotten vanuit de sectorbalansen (1990-2011)
• Berekening van de mineralenoverschotten vanuit de bodembalansen (1990-2012*)

Referenties
• Bruggen C.van, P. Bikker, C.M. Groenesteijn, B.J. de Haan, M.W. Hoogeveen, J.F.M. Huijsmans, S.M. van der Sluis & G.L. Velthof (2013). Ammoniakemissie uit dierlijke mest en kunstmest in 2011. Berekeningen met het Nationaal Emissiemodel voor Ammoniak (NEMA). WOt-werkdocument 330. WOT Natuur & Milieu, Wageningen.
• CBS, 1992. Mineralen in de landbouw, 1970-1990. CBS, Voorburg.
• CBS, 2007. Monitor Mineralen en Mestwetgeving 2007. CBS, Voorburg/Heerlen.
• CBS, 2010. Boeren steeds zuiniger met meststoffen. CBS, Den Haag/Heerlen.
• CBS, 2012. Benutting van stikstof en fosfor in de Nederlandse landbouw. CBS, Den Haag/Heerlen.
• Eerdt, M.M. van, 1999. Mestproductie en mineralenuitscheiding, 1998. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1999/4, p. 27-31. CBS, Voorburg. Ook van eerdere jaargangen het 4e nummer.
• EU, 1991. Richtlijn van de raad van 12 december 1991 inzake de bescherming van water tegen verontreinigingen door nitraten uit agrarische bronnen (91/676/EEG).
• Fong, P.K.N., 1995. Mineralen in de landbouw, 1993. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1995/4, p. 22-28. CBS, Voorburg.
• Fong, P.K.N., 1996. Mineralen in de landbouw, 1994. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1996/4, p. 39-44. CBS, Voorburg.
• Fong, P.K.N., 1997. Mineralen in de landbouw, 1995. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1997/4, p. 18-23. CBS, Voorburg.
• Fong, P.K.N., 1998. Mineralen in de landbouw, 1996 en 1997*. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1998/4, p. 47-53. CBS, Voorburg.
• Fong, P.K.N., 1999. Mineralen in de landbouw, 1997 en 1998*. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 1999/4, p. 32-39. CBS, Voorburg.
• Fong, P.K.N., 2000. Mineralen in de landbouw, 1998 en 1999*. Kwartaalbericht Milieustatistieken (CBS) 2000/4, p. 17-25. CBS, Voorburg.
• Ministerie van LNV, 1995. Integrale notitie mest- en ammoniakbeleid. Tweede Kamer, vergaderjaar 1995-1996, 24 445, nr 1.  ISSN 0921-7371. SDU, ’s-Gravenhage 1995.
• Ministerie van LNV, 2006. Mestbeleid 2006.  Publicatie op http://www.hetlnvloket.nl.
• Oenema, O., G.L. Velthof, N. Verdoes, P.W.G. Groot Koerkamp, G.J. Monteny,
A. Bannink, H.G. van der Meer en K.W. van der Hoek, 2000. Forfaitaire waarden voor gasvormige stikstofverliezen uit stallen en mestopslagen.  Alterra-rapport 107, gewijzigde druk, ISSN 1566-7197. Alterra, Wageningen.
• WUM, 1994a. Uniformering berekening mest en mineralen. Standaardcijfers rundvee, schapen en geiten, 1990 t/m 1992 (redactie M.M. van Eerdt). Werkgroep Uniformering berekening mest- en mineralencijfers (CBS, IKC-Veehouderij, LAMI, LEI-DLO, RIVM en SLM).
• WUM, 1994b. Uniformering berekening mest en mineralen. Standaardcijfers varkens, 1990 t/m 1992 (redactie M.M. van Eerdt). Werkgroep Uniformering mest- en mineralencijfers (CBS, IKC-Veehouderij, LAMI, LEI-DLO, RIVM en SLM).
• WUM, 1994c. Uniformering berekening mest en mineralen. Standaardcijfers pluimvee, konijnen en pelsdieren, 1990 t/m 1992 (redactie M.M. van Eerdt). Werkgroep Uniformering mest- en mineralencijfers (CBS, IKC-Veehouderij, LAMI, LEI-DLO, RIVM en SLM).