Verbreding op een kwart van de boerderijen

In 2013 waren er op een kwart van de land- en tuinbouwbedrijven verbredingsactiviteiten. In de periode 2008-2010 steeg het aandeel bedrijven met verbreding en sinds 2010 is dit redelijk stabiel. Verbreding komt het meest voor op bedrijven die zowel akkerbouw- als tuinbouwgewassen verbouwen. In de intensieve veehouderij is verbreding het minst ingeburgerd.

Aandeel bedrijven met verbredingsactiviteiten per bedrijfstype, 2013*

Vaak agrarisch natuurbeheer

Agrarisch natuur- en landschapsbeheer is al jarenlang de meest voorkomende verbredingsactiviteit. Het aandeel bedrijven met agrarisch natuur- en landschapsbeheer steeg tussen 2008 en 2013 van 7  naar 11 procent. Verder is ook loonwerk voor derden sterk in opkomst. In 2008 kwam deze activiteit voor bij 3 procent van de bedrijven, in 2013 is dit gestegen tot 6 procent. Ook komt de verkoop van producten aan huis naar verhouding steeds vaker voor op boerderijen. In 2013 kon de consument hiervoor terecht bij 5 procent van de land- en tuinbouwbedrijven, dit was in 2008 nog 3 procent.  Opvallend is de toename van verkoop aan huis bij fruitbedrijven. Deze steeg van 13 procent in 2008 naar 23 procent in 2013. 

Aandeel bedrijven met verbredingsactiviteit, 2008, 2010 en 2013* 

Afvlakking toename verbreding

In de periode 2008-2010 steeg het aantal boerderijen met verbreding. Na 2010 vlakt de groei bij de meeste verbredingsactiviteiten af. Er is nog wel groei bij agrarische kinderopvang en boerderij- educatie, maar de grootste groei is te vinden bij het opwekken van hernieuwbare energie voor levering aan derden. Het aantal bedrijven dat hernieuwbare energie opwekt voor levering aan derden is tussen 2010 en 2013 met 36 procent toegenomen, van bijna 900 naar ruim 1200 bedrijven. Overigens is het aantal bedrijven dat hernieuwbare energie voor eigen gebruik opwekt veel groter. Dit aantal steeg tussen 2010 en 2013 met 83 procent (van 4215 naar bijna 7700 bedrijven). Energieproductie voor eigen gebruik wordt, conform EU-richtlijn, echter niet als verbreding, maar als efficiency- of  kostenbesparingsmaatregel beschouwd.

Sterke toename bedrijven met zonnepanelen

Voor het opwekken van hernieuwbare energie worden verschillende installaties gebruikt, zoals windmolens, zonnepanelen en zonnecollectoren, installaties voor biomassa, voor warmteterugwinning bij de koeling van melk, of voor seizoensopslag van warmte en/of koude in de bodem.  De sterke toename van het aantal bedrijven dat hernieuwbare energie opwekt (zowel voor eigen gebruik als voor levering aan derden) is vooral toe te schrijven aan de toename van het gebruik van zonnepanelen en zonnecollectoren. Mede door diverse stimuleringsmaatregelen is het aantal bedrijven met zonnepanelen en/of –collectoren explosief gestegen, van 615 in 2010 naar 2760 in 2013. 

Bedrijven met zonnepanelen en/of zonnecollectoren, 2010 en 2013*

Warmteterugwinning melk

In de melkveehouderij vindt veel opwekking van hernieuwbare energie plaats door het gebruik van installaties voor warmteterugwinning bij de koeling van melk. In 2013 is bij ruim een kwart (28 procent) van de melkveebedrijven een dergelijke installatie te vinden. In 2010 was dit nog bij 16 procent van de bedrijven het geval.

Bron: StatLine

Paul Oljans