Ondernemersvertrouwen stijgt in het eerste kwartaal

De gegevens voor dit onderzoek zijn in januari verzameld.

In 2022 schommelde de stemmingsindicator en was aan het einde van dat jaar voor het eerst sinds begin 2021 negatief. Begin 2023 was er een voorzichtig herstel en was het ondernemersvertrouwen 6,4.

Meeste bedrijfstakken positief gestemd

In vrijwel alle bedrijfstakken was het ondernemersvertrouwen begin 2023 positief. Een kwartaal eerder was de stemmingsindicator nog negatief in vijf van de elf bedrijfstakken waarvoor het ondernemersvertrouwen wordt vastgesteld. In de horeca was de toename het grootst, en sloeg het sentiment om van negatief naar positief, net als in de groothandel. In de delfstoffenwinning was het ondernemersvertrouwen, ondanks een toename, negatief. Alleen in de bedrijfstak verhuur en handel van onroerend goed daalde het ondernemersvertrouwen, en bleef negatief. Met name de omzetverwachting daalde per saldo bij vastgoedondernemers. In de bouwnijverheid was het ondernemersvertrouwen het hoogst van alle bedrijfstakken. Dit komt vooral door het positieve oordeel over de orderpositie en de verwachting over het uitbreiden van het personeel.

Verwachtingen over economisch klimaat negatief, maar verbeterd

Aan het begin van het eerste kwartaal van 2023 verwachtte per saldo 14 procent van de ondernemers een verslechtering van het economisch klimaat voor de komende drie maanden. Een kwartaal eerder voorzag per saldo 24 procent van de ondernemers een verslechtering. Sinds vorig jaar overheerst het pessimisme onder ondernemers, in 2022 daalden de verwachtingen over het economisch klimaat elk kwartaal.

Ook binnen de meeste bedrijfstakken waren ondernemers begin 2023 per saldo minder pessimistisch over het verwachte economische klimaat dan een kwartaal eerder. Ondernemers in de bouw en horeca waren, net als een kwartaal eerder, het meest pessimistisch van alle bedrijfstakken. Bij de bedrijfstakken verhuur en handel van onroerend goed, informatie en communicatie, en de delfstoffenwinning daalden de verwachtingen over het economisch klimaat wel verder. Binnen de industrie en zakelijke dienstverlening waren ondernemers begin 2023 het minst pessimistisch; per saldo 5 procent verwachtte een verslechtering van het economisch klimaat.

Investeringsverwachtingen voor 2023 minder positief

Aan het begin van het eerste kwartaal van 2023 verwachtte per saldo 3 procent van de ondernemers een toename van de investeringen voor het lopende jaar. Een jaar eerder verwachtte per saldo 8 procent van de ondernemers een investeringstoename.

Binnen de meeste bedrijfstakken verwachtten de ondernemers begin 2023 een toename van de investeringen. Wel lopen de verwachtingen per bedrijfstak sterk uiteen. Binnen de bedrijfstak verhuur en handel van onroerend goed voorzag per saldo 27 procent van de ondernemers een toename van de investeringen. Horecaondernemers verwachtten per saldo eveneens meer te investeringen in 2023. Ondernemers binnen de detailhandel, bouwnijverheid en landbouw verwachtten voor 2023 per saldo juist een investeringsafname.