Nieuwsbrief Leefomgeving kwartaal I 2025
Inhoud
1. Artikelen en publicaties
2. Aanvullende statistische diensten
3. Updates Compendium voor de Leefomgeving
4. Verschijnt binnenkort
5 .Meer informatie
Deze nieuwsbrief
Welkom bij de Nieuwsbrief Leefomgeving van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het eerste kwartaal van 2025. De Nieuwsbrief Leefomgeving verschijnt elk kwartaal en bevat een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties over de thema’s Bouwen en wonen, Energie, Landbouw en natuur, Milieu, en Regio en ruimte.
1. Artikelen en publicaties
Bouwen en wonen
Elke maand publiceert het CBS de voorraad (niet-)woningen en de mutaties, zoals nieuwbouw, op basis van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). Als het jaar voorbij is, verschenen in januari de voorlopige cijfers van het afgelopen jaar. Tot op heden stonden de definitieve cijfers pas eind mei op StatLine. Gemeenten voeren wijzigingen in de BAG met terugwerkende kracht door. Die beïnvloeden mogelijk de voorraadstand van voorgaande jaren.
Uit analyse bleek dat deze nagekomen informatie sterk daalde in de afgelopen jaren. Dit duidt op een snellere BAG-registratie bij de gemeenten. Dit komt overeen met de toegenomen kwaliteit van de BAG in de laatste jaren: begin 2022 waren er nog circa 85 duizend foute registraties (denk aan status conflicten, ongeldige koppelingen, etc.), nu zijn dat er minder dan 10 duizend op basis van Kadastergegevens.
Door de toegenomen kwaliteit van de BAG en de actuelere registratie maakt het CBS de woningvoorraadcijfers al in maart definitief. Bij het CBS versnelt dit een groot aantal processen dat afhankelijk is van definitieve cijfers uit de BAG. Op 20 maart verschenen al de definitieve cijfers over 2024 in de StatLinetabel Voorraad woningen en niet-woningen.
Energie
Gasverbruik niet veranderd in 2024
Nederland verbruikte in 2024 ruim 30 miljard kubieke meter aardgas, ongeveer evenveel als een jaar eerder. De industrie verbruikte meer aardgas, terwijl er voor elektriciteitsproductie minder aardgas verbruikt werd. De invoer van vloeibaar aardgas (lng) en van gasvormig aardgas was lager dan een jaar eerder. Ook de gaswinning daalde verder.
De industrie verbruikte 877 miljoen kubieke meter (9 procent) meer aardgas dan een jaar eerder. Dit waren vooral raffinaderijen en de chemische industrie. Het aardgasverbruik voor elektriciteitsopwekking daalde met bijna 600 miljoen kubieke meter (minus 8 procent) vergeleken met 2023. Dit komt vooral door een groter gebruik van hernieuwbare bronnen als wind en zon. De laatste twee maanden werd er wel meer gas verbruikt dan in dezelfde periode in 2023. Er waren toen veel dagen met zowel weinig wind als zon in Noordwest-Europa. Daarnaast was een kerncentrale in België in onderhoud. Lees meer in het nieuwsbericht Gasverbruik niet veranderd in 2024 van 12 februari.
| Jaar | Elektriciteit ( mln m3) | Industrie ( mln m3) | Woningen en diensten ( mln m3) | Landbouw ( mln m3) |
|---|---|---|---|---|
| 2019 | 12256 | 13589 | 12377 | 4164 |
| 2020 | 11861 | 13779 | 11615 | 4006 |
| 2021 | 8641 | 13561 | 13043 | 4142 |
| 2022 | 7605 | 10622 | 10487 | 2897 |
| 2023** | 7191 | 10231 | 9139 | 3182 |
| 2024* | 6596 | 11108 | 9212 | 3350 |
| ** nader voorlopige cijfers * voorlopige cijfers | ||||
Helft elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen
De elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen zoals zon, wind en biomassa steeg in 2024 met 10 procent naar 61 miljard Kilowattuur (kWh). De productie uit fossiele bronnen daalde met 4 procent. Hierdoor waren hernieuwbare bronnen goed voor ongeveer de helft van de totale elektriciteitsproductie.
Ondanks dat het minder zonnig was dan in voorgaande jaren, steeg de elektriciteitsproductie uit zonne-energie in 2024 met 11 procent naar 22 miljard kWh. Dit komt door een stijging van het opgestelde vermogenmet 14 procent naar 24 Gigawatt (GW). De elektriciteitsproductie uit wind nam met 13 procent toe naar 33 miljard KWh in 2024, vooral door het gestegen vermogen van windparken op zee. Lees meer in het nieuwsbericht Helft elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen van 10 maart.
| Jaar | Fossiel (mld kWh) | Wind (mld kWh) | Zon (mld kWh) | Biomassa (mld kWh) | Water (mld kWh) | Kernenergie + Overig (mld kWh) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 87,48 | 7,55 | 1,11 | 4,34 | 0,09 | 5,19 |
| 2016 | 91,88 | 8,17 | 1,60 | 4,30 | 0,10 | 5,01 |
| 2017 | 91,91 | 10,57 | 2,20 | 3,99 | 0,06 | 4,72 |
| 2018 | 88,75 | 10,55 | 3,71 | 3,91 | 0,07 | 3,85 |
| 2019 | 91,62 | 11,51 | 5,40 | 5,07 | 0,07 | 4,19 |
| 2020 | 83,73 | 15,28 | 8,57 | 7,89 | 0,05 | 4,33 |
| 2021 | 74,94 | 17,68 | 11,30 | 9,82 | 0,09 | 4,09 |
| 2022 | 66,29 | 21,07 | 16,66 | 8,73 | 0,05 | 4,48 |
| 2023 | 57,93 | 28,93 | 19,58 | 6,75 | 0,07 | 4,29 |
| 2024 | 55,40 | 32,70 | 21,65 | 6,37 | 0,09 | 3,95 |
Landbouw en natuur
Vissen en bodemdieren in Oosterschelde afgelopen 30 jaar afgenomen
De populaties van 37 kenmerkende soorten vissen en bodemdieren van de Oosterschelde gingen sinds 1994 gemiddeld met 28 procent achteruit. Van vijftien van deze soorten, zoals schol, mossel en Europese zeekreeft, namen de aantallen af, terwijl acht soorten (waaronder purperslak en platte oester) toenamen. Dat blijkt uit analyses van gegevens uit het Monitoringproject Onderwater Oever (MOO) van Stichting ANEMOON.
De Oosterschelde heeft een unieke biodiversiteit, en is aangewezen als Europees beschermd habitat. De dijken langs de Oosterschelde zijn versterkt met basaltblokken. Op of tussen deze stenen leven veel diersoorten, zoals zeeanemonen, kreeftachtigen en schelpdieren. Veel vissoorten zoeken er voedsel of zetten er eieren af. Lees meer in het nieuwsbericht Vissen en bodemdieren in Oosterschelde afgelopen 30 jaar afgenomen van 19 februari.
¹⁾ Gemiddelde trend van 37 inheemse soorten vissen, kruipende en vastzittende bodemdieren van het Europese habitattype 'grote, ondiepe kreken en baaien'. Dit zijn kreken en baaien waar de invloed van zoet (rivier)water beperkt is.
| Jaar | Waarneming (Index (1994=100)) | Trend (1994=100) (Index (1994=100)) | Onzekerheid trend (Index (1994=100)) |
|---|---|---|---|
| 1994 | 115,66 | 100,00 | 87,19 - 114,08 |
| 1995 | 98,83 | 98,77 | 88,94 - 108,97 |
| 1996 | 88,67 | 97,66 | 89,94 - 105,97 |
| 1997 | 83,23 | 96,71 | 90,44 - 103,37 |
| 1998 | 93,84 | 95,92 | 90,53 - 101,85 |
| 1999 | 95,78 | 95,27 | 90,13 - 101,09 |
| 2000 | 87,52 | 94,71 | 89,54 - 100,25 |
| 2001 | 102,91 | 94,20 | 88,98 - 99,94 |
| 2002 | 102,18 | 93,93 | 88,53 - 99,70 |
| 2003 | 104,31 | 93,91 | 88,44 - 99,86 |
| 2004 | 87,67 | 93,87 | 88,12 - 99,96 |
| 2005 | 89,69 | 93,56 | 87,51 - 99,82 |
| 2006 | 93,72 | 92,63 | 86,59 - 98,62 |
| 2007 | 85,13 | 91,34 | 85,43 - 97,05 |
| 2008 | 93,05 | 90,31 | 84,79 - 96,04 |
| 2009 | 89,95 | 89,88 | 84,66 - 95,49 |
| 2010 | 88,88 | 89,77 | 84,84 - 95,00 |
| 2011 | 88,04 | 89,65 | 84,98 - 95,06 |
| 2012 | 89,25 | 89,17 | 84,55 - 94,64 |
| 2013 | 90,84 | 88,35 | 83,94 - 93,59 |
| 2014 | 93,82 | 87,39 | 83,13 - 92,60 |
| 2015 | 81,53 | 86,28 | 81,98 - 91,57 |
| 2016 | 82,40 | 84,97 | 80,51 - 90,19 |
| 2017 | 89,86 | 83,48 | 79,10 - 88,08 |
| 2018 | 78,46 | 81,85 | 77,54 - 86,12 |
| 2019 | 79,84 | 80,08 | 75,84 - 84,31 |
| 2020 | 74,54 | 78,19 | 73,77 - 82,99 |
| 2021 | 79,64 | 76,20 | 71,02 - 82,00 |
| 2022 | 72,06 | 74,11 | 67,93 - 81,41 |
| 2023 | 73,61 | 71,94 | 64,35 - 80,89 |
| Bron: CBS, NEM (Stichting ANEMOON) | |||
Ruim een kwart minder libellen dan in 2008
Tussen 2008 en 2024 namen libellenpopulaties in Nederland gemiddeld met 28 procent af. Niet alleen zeldzame en kwetsbare soorten nemen in aantal af, maar ook de populaties van algemene soorten, zoals het lantaarntje, dalen. Warmteminnende soorten, zoals de vuurlibel, profiteren van klimaatverandering en nemen gemiddeld juist toe. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS en De Vlinderstichting.
Sinds 1998 telt het Landelijk Meetnet Libellen tweewekelijks op vaste routes. Het CBS en De Vlinderstichting kunnen daarmee voor ieder jaar een gemiddelde populatie-index berekenen op basis van 47 soorten. Hiermee kunnen veranderingen door de tijd worden gevolgd. Nederland telt ongeveer 64 soorten libellen; van de overige zeventien soorten zijn onvoldoende betrouwbare gegevens beschikbaar om te gebruiken voor de populatie-index. Lees meer in het nieuwsbericht Ruim een kwart minder libellen dan in 2008 van 27 maart.
| Jaar | Waarneming ((1999=100)) | Trend ((1999=100)) | Onzekerheid trend ((1999=100)) |
|---|---|---|---|
| 1999 | 104,96 | 100,00 | 92,04 - 108,46 |
| 2000 | 108,09 | 102,69 | 96,42 - 109,29 |
| 2001 | 96,33 | 105,35 | 100,34 - 110,51 |
| 2002 | 96,38 | 107,85 | 103,61 - 112,26 |
| 2003 | 126,94 | 110,23 | 106,21 - 114,44 |
| 2004 | 102,24 | 112,43 | 108,20 - 116,80 |
| 2005 | 102,06 | 114,31 | 109,82 - 119,00 |
| 2006 | 131,39 | 116,23 | 111,48 - 121,18 |
| 2007 | 111,93 | 118,17 | 113,15 - 123,44 |
| 2008 | 136,35 | 119,35 | 114,07 - 124,91 |
| 2009 | 118,71 | 119,06 | 114,11 - 124,29 |
| 2010 | 113,96 | 117,83 | 113,12 - 122,86 |
| 2011 | 112,43 | 116,67 | 111,88 - 121,77 |
| 2012 | 109,20 | 115,22 | 110,77 - 119,90 |
| 2013 | 120,34 | 113,57 | 109,14 - 118,19 |
| 2014 | 111,49 | 113,04 | 108,81 - 117,40 |
| 2015 | 112,03 | 112,33 | 108,06 - 116,78 |
| 2016 | 106,86 | 110,61 | 106,59 - 114,84 |
| 2017 | 112,79 | 108,56 | 104,83 - 112,55 |
| 2018 | 119,52 | 106,17 | 102,6 - 109,95 |
| 2019 | 96,99 | 103,48 | 100,18 - 106,97 |
| 2020 | 98,92 | 100,54 | 97,46 - 103,76 |
| 2021 | 91,51 | 97,33 | 94,33 - 100,49 |
| 2022 | 100,65 | 93,88 | 90,58 - 97,33 |
| 2023 | 84,13 | 90,24 | 86,25 - 94,45 |
| 2024 | 90,32 | 86,45 | 81,32 - 91,86 |
| Bron: NEM (Vlinderstichting, CBS) | |||
| ¹⁾ Gemiddelde aantalstrend van 47 soorten. | |||
Veel bloembollenteelt in IJsselmeerpolders en Westelijk Holland
Vergeleken met de rest van Nederland vindt in de landbouwregio’s Westelijk Holland (35 procent van het areaal) en IJsselmeerpolders (34 procent) relatief veel bloembollenteelt plaats.
In 2024 werd in Westelijk Holland 9,6 duizend hectare grond gebruikt voor bloembollenteelt, 3 procent minder dan vijf jaar eerder. In de IJsselmeerpolders was dit ruim 9,3 duizend hectare (2 procent meer dan in 2019). Het CBS heeft bij het berekenen van het bloembollenareaal gekeken in welke regio’s de percelen daadwerkelijk liggen.
Bedrijven telen de meeste tulpen in de IJsselmeerpolders (49 procent van het areaal) en in Westelijk Holland (33 procent). Narcissen, hyacinten en dahlia’s worden vooral in Westelijk Holland geteeld, lelies en gladiolen in heel Nederland.
Lees meer over de bloembollenteelt in het nieuwsbericht Oppervlakte bloembollen in tien jaar gestegen, laatste jaar gedaald van 28 maart.
| Landbouwgebied | Totaal (%) | Tulpen (%) | Lelies (%) | Narcissen (%) | Hyacinten (%) | Gladiolen (%) | Dahlia's (%) | Overig (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bouwhoek en Hogeland | 1,0 | 1,0 | 0,0 | 0,0 | ||||
| Veenkoloniën en Oldambt | 6,0 | 3,0 | 15,0 | 1,0 | 1,0 | 13,0 | 0,0 | 8,0 |
| Noordelijk Weidegebied | 4,0 | 2,0 | 12,0 | 10,0 | 0,0 | 4,0 | ||
| Oostelijk Veehouderijgebied | 4,0 | 1,0 | 16,0 | 11,0 | 5,0 | 2,0 | ||
| Centraal Veehouderijgebied | 0,0 | 1,0 | 5,0 | 0,0 | ||||
| IJsselmeerpolders | 34,0 | 49,0 | 18,0 | 13,0 | 13,0 | 4,0 | 5,0 | 23,0 |
| Westelijk Holland | 35,0 | 33,0 | 12,0 | 85,0 | 81,0 | 12,0 | 75,0 | 52,0 |
| Waterlanden Droogmakerijen | 2,0 | 2,0 | 0,0 | 0,0 | 1,0 | 0,0 | 1,0 | |
| Hollands/Utrechts Weidegebied | 0,0 | 0,0 | ||||||
| Rivierengebied | 0,0 | 0,0 | 0,0 | 2,0 | 0,0 | 0,0 | ||
| Zuidwestelijk Akkerbouwgebied | 6,0 | 9,0 | 0,0 | 0,0 | 2,0 | 12,0 | 2,0 | |
| Zuidwest-Brabant | 1,0 | 0,0 | 3,0 | 2,0 | 4,0 | 1,0 | 0,0 | |
| Zuidelijk Veehouderijgebied | 7,0 | 0,0 | 23,0 | 1,0 | 27,0 | 14,0 | 7,0 | |
| Zuid-Limburg | 0,0 | 0,0 |
Milieu
Laagste stikstofoverschot landbouw sinds 1990
In 2023 was het stikstofoverschot in de landbouw 265 miljoen kilogram. Dat was sinds het begin van deze statistiek in 1990 niet zo laag. In 2023 verdween 83 miljoen kilogram stikstof van dit overschot naar de lucht en kwam 182 miljoen kilogram stikstof in de bodem terecht.
Het CBS berekent het stikstofoverschot via een mineralenbalans. In de mineralenbalans staan verschillende aan- en afvoerstromen van stikstof (zie het stroomschema hieronder). De belangrijkste aanvoerstromen zijn krachtvoer (vaak korrels, granen etc.) en kunstmest. De belangrijkste afvoerstromen zijn vastgelegd in dierlijke (vlees, melk, eieren) en plantaardige producten (akkerbouw- en tuinbouwgewassen) en de afzet buiten de landbouw, vooral in vorm van export van mest. Lees meer over het stikstofoverschot in het nieuwsbericht Laagste stikstofoverschot landbouw sinds 1990 van 24 januari.
| Categorie | Hoeveelheid |
|---|---|
| Krachtvoer | 396 |
| Ruwvoer | 267 |
| Ruwvoer | 281 |
| Kunstmest | 193 |
| Overig | 21 |
| Depositie | 34 |
| Depositie landbouw | 16 |
| Weide en gewas | 43 |
| Stal | 56 |
| Lucht | 83 |
| Bodem | 182 |
| Plantaardige producten | 84 |
| Afzet buiten de landbouw | 66 |
| Voorraadmutatie | 14 |
| Dierlijke producten | 200 |
| Dierlijke mest | 464 |
| Dierlijke mest | 342 |
Uitzonderlijk jaar voor rioolwaterzuivering
Rioolwaterzuiveringsinstallaties verwerkten in 2023 een recordhoeveelheid van 2,25 miljard kubieke meter rioolwater, een kwart meer dan in 2022. Een recordhoeveelheid neerslag was de oorzaak: 2023 was een heel nat jaar. Via de straatkolken komt veel hemelwater in het riool terecht en dat zorgt voor de hoge aanvoer op de rioolwaterzuiveringsinstallaties.
Om de grote hoeveelheid rioolwater te transporteren en schoon te maken was een recordhoeveelheid elektriciteit (836 miljoen kWh) nodig, 6 procent meer dan in 2022. Daarbij wordt steeds meer gebruik gemaakt van zonnestroominstallaties. In 2023 leverde zonnestroom 12 procent van de stroombehoefte, in totaal 102 miljoen kWh. Tien jaar eerder was dat nog 380 duizend kWh.
Door de grote stroom rioolwater werkten de rioolwaterzuiveringsinstallaties in 2023 iets minder goed dan in 2022. De hoeveelheid stikstofverbindingen die na de zuivering nog geloosd werden, was 17 procent hoger en de hoeveelheid geloosde fosforverbindingen was 10 procent hoger.
Lees ook het nieuwsbericht Recordhoeveelheid rioolwater gezuiverd in 2023 van 21 maart. De cijfers zijn terug te vinden in de StatLine-tabellen: Zuivering van stedelijk afvalwater; per provincie en stroomgebieddistrict en Zuivering van stedelijk afvalwater; energieproductie en energieverbruik.
| Jaartal | Volume (mln m³) |
|---|---|
| 1990 | 1642,65 |
| 1991 | 1620,71 |
| 1992 | 1773,82 |
| 1993 | 1838,70 |
| 1994 | 2001,23 |
| 1995 | 1854,02 |
| 1996 | 1636,76 |
| 1997 | 1675,27 |
| 1998 | 2144,54 |
| 1999 | 1992,12 |
| 2000 | 1996,78 |
| 2001 | 2131,93 |
| 2002 | 2047,13 |
| 2003 | 1757,33 |
| 2004 | 1914,95 |
| 2005 | 1841,41 |
| 2006 | 1853,58 |
| 2007 | 2068,28 |
| 2008 | 1928,19 |
| 2009 | 1818,00 |
| 2010 | 1934,31 |
| 2011 | 1917,39 |
| 2012 | 1985,00 |
| 2013 | 1873,00 |
| 2014 | 1841,32 |
| 2015 | 1957,26 |
| 2016 | 1904,88 |
| 2017 | 1928,27 |
| 2018 | 1773,44 |
| 2019 | 1905,17 |
| 2020 | 1938,48 |
| 2021 | 1963,88 |
| 2022 | 1807,84 |
| 2023 | 2245,26 |
Regio en ruimte
Vooral bevolkingskrimp in kernen Noord-Nederland
Op 1 januari 2021 woonde bijna 93 procent van de Nederlandse bevolking in een bevolkingskern: steden, dorpen of gehuchten afgebakend op basis van de bebouwing. De overige 7 procent (bijna 1,3 miljoen inwoners) woonde buiten de kernen, in verspreide huizen in het landelijk gebied of in dorpen of gehuchten met lintbebouwing, bijvoorbeeld langs een kanaal. In iets meer dan de helft van de kernen (54 procent) nam het aantal inwoners tussen 2011 en 2021 toe, in iets minder dan de helft (46 procent) kromp de bevolking.
Regionaal was er vooral groei in het meest dichtbevolkte westen en vooral krimp in Noord-Nederland. In 30 procent van de kernen in West-Nederland nam de bevolking af, terwijl dit gold voor 67 procent van de kernen in Noord-Nederland. De bevolkingsontwikkeling in de kernen van Oost-Nederland en Zuid-Nederland lag tussen die van West- en Noord-Nederland in. In Oost-Nederland was in 41 procent van de kernen sprake van bevolkingskrimp, in Zuid-Nederland gold dat voor 44 procent van de kernen. Meer weten? Lees het nieuwsbericht 2011-2021: Bevolkingskrimp vooral in de kleinere kernen van 17 maart.
Ontwikkeling inwonertal bevolkingskernen tussen 2011 en 2021 (Noord)
| Bevolkingskernen 2021 | Provincie | Ontwikkeling (%) |
|---|---|---|
| Aalden | Drenthe | 0,1 |
| Abbega (Abbegea) | Fryslân | 6 |
| Achlum | Fryslân | -3 |
| Adorp | Groningen | 2,1 |
| Aduard | Groningen | -6,1 |
| Agodorp-Burgemeester Beinsdorp | Groningen | -9,4 |
| Akkrum | Fryslân | -3,4 |
| Aldeboarn | Fryslân | 8,4 |
| Altena | Drenthe | 2,9 |
| Alteveer (D. bij Kerkenveld) | Drenthe | -10,1 |
| Alteveer (Gr.) | Groningen | -2,1 |
| Anderen | Drenthe | -1,2 |
| Anjum (Eanjum) | Fryslân | -3 |
| Anloo | Drenthe | -0,9 |
| Annen | Drenthe | -3,2 |
| Appelscha | Fryslân | -1,6 |
| Appingedam | Groningen | -5,1 |
| Arum | Fryslân | -5,4 |
| Assen | Drenthe | 2,4 |
| Augustinusga (Stynsgea) | Fryslân | -3,4 |
| Baard | Fryslân | -3,3 |
| Baflo | Groningen | -6 |
| Bakhuizen (Bakhuzen) | Fryslân | -2,6 |
| Bakkeveen (Bakkefean) | Fryslân | -1,6 |
| Balk | Fryslân | 4 |
| Ballum | Fryslân | 14,6 |
| Bantega | Fryslân | -11,9 |
| Barger-Compascuum | Drenthe | -1,3 |
| Bedum | Groningen | 1,8 |
| Beerta | Groningen | -5,8 |
| Beetgum (Bitgum) | Fryslân | -3,2 |
| Beetsterzwaag (Beetstersweach) | Fryslân | 2,9 |
| Beilen | Drenthe | 0,4 |
| Bellingwolde-Heemhof | Groningen | -0,6 |
| Bellingwolde-Kern | Groningen | -26,2 |
| Bellingwolde-Noord | Groningen | 2 |
| Bergum (Burgum) | Fryslân | -3,1 |
| Berlikum (Berltsum) | Fryslân | 3,5 |
| Bierum | Groningen | -15,4 |
| Birdaard (Burdaard) | Fryslân | 3,9 |
| Blauhuis (Blauhûs) | Fryslân | 3 |
| Blauwe Stad-Het Riet | Groningen | 35 |
| Blije (Blija) | Fryslân | -8,5 |
| Blijham | Groningen | -5,4 |
| Boelenslaan (Boelensloane) | Fryslân | 9 |
| Boerakker | Groningen | -7,1 |
| Boijl | Fryslân | -5,8 |
| Boksum | Fryslân | -0,6 |
| Bolsward (Boalsert) | Fryslân | 2,3 |
| Bontebok | Fryslân | -11,6 |
| Boornbergum (Boarnburgum) | Fryslân | 19,4 |
| Borger | Drenthe | 3,5 |
| Borgsweer | Groningen | -14 |
| Bourtange | Groningen | -5,9 |
| Bovensmilde | Drenthe | -8,2 |
| Bozum (Boazum) | Fryslân | 2,9 |
| Brantgum | Fryslân | -0,5 |
| Britsum | Fryslân | -7,8 |
| Broeksterwoude (Broeksterwâld) | Fryslân | -6,2 |
| Buinen | Drenthe | -8,1 |
| Buinerveen-Noord | Drenthe | -6,3 |
| Buitenpost (Bûtenpost) | Fryslân | -0,9 |
| Buitenvaart | Drenthe | -14,9 |
| Buren (Bueren) (F.) | Fryslân | 1,4 |
| Burgwerd (Burchwert) | Fryslân | -11,4 |
| Burum | Fryslân | 4,1 |
| Coevorden | Drenthe | -1,4 |
| Cornjum | Fryslân | -5,2 |
| Dalen (D.) | Drenthe | -3,9 |
| Dalerpeel | Drenthe | -2 |
| Damwoude (Damwâld) | Fryslân | 0,7 |
| Damwoude (Damwâld)-Oost | Fryslân | -9,7 |
| Darp | Drenthe | -3,7 |
| De Blauwe Stad | Groningen | 147,4 |
| De Blesse | Fryslân | -2,6 |
| De Groeve | Drenthe | -3,8 |
| De Haar | Drenthe | 8,3 |
| De Hoeve | Fryslân | -0,8 |
| De Jister | Fryslân | 35 |
| De Knipe | Fryslân | -9,1 |
| De Santbrincke | Drenthe | 7,8 |
| De Wijk | Drenthe | 2,4 |
| De Wilgen (De Wylgen) | Fryslân | -12,8 |
| De Wilp | Groningen | -2,6 |
| Deinum | Fryslân | 4,1 |
| Delfzijl | Groningen | -6,7 |
| Den Andel | Groningen | -5,6 |
| Diever | Drenthe | 0,7 |
| Dieverbrug | Drenthe | -14,4 |
| Diever-Midzomer | Drenthe | -13,6 |
| Doezum | Groningen | -2,1 |
| Dokkum | Fryslân | 1 |
| Doncksebos | Groningen | -11,7 |
| Donderen | Drenthe | 11,5 |
| Dongjum (Doanjum) | Fryslân | 2,3 |
| Donkerbroek | Fryslân | 0,9 |
| Drachten | Fryslân | 0,3 |
| Drachten-Noord | Fryslân | 256 |
| Drachtstercompagnie | Fryslân | -1,1 |
| Drieborg | Groningen | -11,6 |
| Driesum (Driezum) | Fryslân | -4,1 |
| Drogeham (Droegeham) | Fryslân | -0,1 |
| Dronrijp (Dronryp) | Fryslân | -1,7 |
| Drouwen | Drenthe | 5,4 |
| Dwingeloo | Drenthe | 0 |
| Echten (D.) | Drenthe | -8,1 |
| Echtenerbrug | Fryslân | 4,6 |
| Ee (Ie) | Fryslân | -6,3 |
| Eelde/Paterswolde | Drenthe | 4,4 |
| Een | Drenthe | 6,1 |
| Eenrum | Groningen | -2,9 |
| Eernewoude (Earnewâld) | Fryslân | -4,2 |
| Eersteling | Drenthe | -2,4 |
| Ees | Drenthe | -17 |
| Eext | Drenthe | -2 |
| Eexterveen | Drenthe | 4,8 |
| Ekehaar | Drenthe | 10,4 |
| Elahuizen (Ealahuzen) | Fryslân | 7 |
| Elim | Drenthe | -5,8 |
| Elp | Drenthe | -6,2 |
| Elsloo (F.) | Fryslân | 7 |
| Emmen | Drenthe | -0,7 |
| Emmen-Zuid | Drenthe | -8,2 |
| Emmer-Compascuum | Drenthe | -1,2 |
| Emmer-Erfscheidenveen | Drenthe | -8,8 |
| Engelbert | Groningen | -10,3 |
| Engelum (Ingelum) | Fryslân | -8,5 |
| Engwierum (Ingwierrum) | Fryslân | 6,5 |
| Enumatil | Groningen | -6,2 |
| Erica | Drenthe | -4,2 |
| Ern | Drenthe | -12 |
| Exloo | Drenthe | -4,4 |
| Exmorra (Eksmoarre) | Fryslân | -3,5 |
| Ezinge | Groningen | -13,9 |
| Feerwerd | Groningen | -11,9 |
| Ferwerd (Ferwert) | Fryslân | -6,2 |
| Finsterwolde | Groningen | -11,9 |
| Fluitenberg | Drenthe | 24,8 |
| Fochteloo | Fryslân | -20 |
| Folsgare (Folsgeare) | Fryslân | 0 |
| Fort | Drenthe | 5,2 |
| Franeker (Frjentsjer) | Fryslân | -4 |
| Franeker-Zuid | Fryslân | 112,9 |
| Frieschepalen (Fryske Peallen) | Fryslân | 0 |
| Froombosch | Groningen | -4,9 |
| Gaast (F.) | Fryslân | -8,5 |
| Gaastmeer (De Gaastmar) | Fryslân | -8,3 |
| Ganzedijk | Groningen | -23,6 |
| Garijp (Garyp) | Fryslân | -3,8 |
| Garmerwolde | Groningen | -8,9 |
| Garnwerd | Groningen | -10,8 |
| Garrelsweer | Groningen | -10,7 |
| Garsthuizen | Groningen | -19,1 |
| Gasselte | Drenthe | 7,3 |
| Gasselternijveen | Drenthe | -4,5 |
| Gasselternijveenschemond | Drenthe | -9,1 |
| Gasteren | Drenthe | -4,7 |
| Gauw (Gau) | Fryslân | -10,6 |
| Gees | Drenthe | -1,9 |
| Geesbrug | Drenthe | 0,7 |
| Gerkesklooster (Gerkeskleaster) | Fryslân | -7,7 |
| Gieten | Drenthe | -2,9 |
| Gieterveen | Drenthe | -1 |
| Glimmen | Groningen | -4,5 |
| Godlinze | Groningen | -12,1 |
| Goënga (Goaiingea) | Fryslân | -3,4 |
| Goingarijp (Goaiingaryp) | Fryslân | -7,9 |
| Gorredijk (De Gordyk) | Fryslân | 0,2 |
| Grijpskerk | Groningen | -4 |
| Grolloo | Drenthe | -4,9 |
| Groot - Groningen | Groningen | 8,1 |
| Grootegast | Groningen | 2,9 |
| Grou | Fryslân | 3,6 |
| Hallum | Fryslân | -3,6 |
| Hantum | Fryslân | 10 |
| Hantumhuizen (Hantumhuzen) | Fryslân | 5,5 |
| Hardegarijp (Hurdegaryp) | Fryslân | 3,2 |
| Harkema (De Harkema) | Fryslân | 0,4 |
| Harkstede | Groningen | -2,9 |
| Harlingen (Harns) | Fryslân | 0,3 |
| Haskerdijken (Haskerdiken) | Fryslân | -7,4 |
| Haskerhorne (Haskerhoarne) | Fryslân | -5,7 |
| Haule | Fryslân | -2,3 |
| Haulerwijk (Haulerwyk) | Fryslân | -0,2 |
| Havelte | Drenthe | -3,8 |
| Havelterberg | Drenthe | -1,3 |
| Heeg (Heech) | Fryslân | -5,8 |
| Heerenveen (It Hearrenfean) | Fryslân | 3,4 |
| Hellum | Groningen | -4,3 |
| Hemelum (Himmelum) | Fryslân | 6,8 |
| Hemrik (De Himrik) | Fryslân | 3,2 |
| Herbaijum (Hjerbeam) | Fryslân | 9,9 |
| Hijken | Drenthe | 8,1 |
| Hijum | Fryslân | -4,2 |
| Hilaard (Hijlaard) | Fryslân | -6,9 |
| Hindeloopen (Hylpen) | Fryslân | 4,4 |
| Hitzum (Hitsum) | Fryslân | 0 |
| Hollandscheveld | Drenthe | 3,4 |
| Hollandscheveld-Schoonhoven | Drenthe | -8,5 |
| Hollum | Fryslân | 2,9 |
| Holwerd (Holwert) | Fryslân | -4,9 |
| Holwierde | Groningen | -4,6 |
| Hommerts (De Hommerts) | Fryslân | 0,8 |
| Hoogersmilde (D. bij Smilde) | Drenthe | -5,5 |
| Hoogeveen | Drenthe | 1 |
| Hoogezand/Sappemeer | Groningen | -1,3 |
| Hoogezand-Oostermeer (It Heechsan) | Fryslân | 2,7 |
| Hooghalen | Drenthe | -0,9 |
| Hoorn (F.) | Fryslân | -0,8 |
| Houtigehage (De Houtigehage) | Fryslân | -7,1 |
| Houwerzijl | Groningen | -5,1 |
| Huizinge | Groningen | -9,4 |
| IJlst (Drylts) | Fryslân | -7,4 |
| Itens | Fryslân | -7,1 |
| Jelsum | Fryslân | -9,5 |
| Jipsingboermussel | Groningen | -9,9 |
| Jipsingboertange | Groningen | -0,7 |
| Jirnsum | Fryslân | 3,3 |
| Jiskenhuizen (Idskenhuizen) | Fryslân | 4 |
| Jistrum (Eestrum) | Fryslân | -2,5 |
| Jonkersland (Jonkerslân) | Fryslân | 13 |
| Jorwerd (Jorwert) | Fryslân | -8,7 |
| Joure (De Jouwer) | Fryslân | 0,8 |
| Jubbega (Jobbegea) | Fryslân | -3,3 |
| Jutrijp (Jutryp) | Fryslân | 12,6 |
| Kantens | Groningen | -10,7 |
| Katlijk (Ketlik) | Fryslân | -19,6 |
| Kerkenveld | Drenthe | 10 |
| Kimswerd (Kimswert) | Fryslân | -11,4 |
| Klazienaveen | Drenthe | -0,2 |
| Klazienaveen-Noord | Drenthe | -14,8 |
| Klein Groningen | Fryslân | -5,7 |
| Klijndijk | Drenthe | -8,2 |
| Kloosterburen | Groningen | -10,4 |
| Koekange | Drenthe | -1,7 |
| Kolham | Groningen | -2,3 |
| Kollum | Fryslân | 3,1 |
| Kollumerpomp (De Pomp) | Fryslân | -3 |
| Kollumerzwaag (Kollumersweach) | Fryslân | -1,4 |
| Kollumerzwaag (Kollumersweach)-Zuid | Fryslân | -9 |
| Kommerzijl | Groningen | -4,2 |
| Kootstertille (Koatstertille) | Fryslân | -3,7 |
| Kornhorn | Groningen | -7,3 |
| Koudum | Fryslân | -0,9 |
| Kropswolde/Meerwijck | Groningen | -3,9 |
| Kruisweg | Groningen | -4,9 |
| Kubaard (Kûbaard) | Fryslân | -5,9 |
| Langezwaag (Langsweagen) | Fryslân | -3,9 |
| Langweer (Langwar) | Fryslân | 1,4 |
| Lauwersoog-Robbengat | Groningen | -9,9 |
| Lauwersoog-Robbenoort | Groningen | -18,5 |
| Leegkerk | Groningen | -4,5 |
| Leek | Groningen | 5,4 |
| Leens | Groningen | -3,5 |
| Leerrmens | Groningen | -19,1 |
| Leeuwarden (Ljouwert) | Fryslân | 5,3 |
| Lekkum | Fryslân | -8,2 |
| Lemmer | Fryslân | 2,6 |
| Linde | Drenthe | 0,9 |
| Lioessens (Ljussens) | Fryslân | 4,8 |
| Lippenhuizen (Lippenhuzen) | Fryslân | -2,7 |
| Lollum | Fryslân | -12,1 |
| Loon (D.) | Drenthe | 1,2 |
| Loppersum | Groningen | -14,8 |
| Lutjegast | Groningen | -8,3 |
| Luxwoude (Lúkswâld) | Fryslân | -1,5 |
| Makkinga | Fryslân | -7,6 |
| Makkum (F.) | Fryslân | -2,6 |
| Mantgum | Fryslân | -1,1 |
| Marrum | Fryslân | -3,3 |
| Marssum (Marsum) | Fryslân | -7,6 |
| Marum | Groningen | 2,7 |
| Meeden | Groningen | -2,8 |
| Meedhuizen | Groningen | -8,5 |
| Meerstad | Groningen | 2 361,9 |
| Menaldum (Menaam) | Fryslân | -1,6 |
| Mensingeweer | Groningen | 1,6 |
| Meppel | Drenthe | 6,4 |
| Meppen | Drenthe | 2,8 |
| Metslawier (Mitselwier) | Fryslân | -2,1 |
| Middelstum | Groningen | -3,4 |
| Midlum (Mullum) | Fryslân | -8,6 |
| Midsland | Fryslân | 0,2 |
| Midwolda | Groningen | -9,2 |
| Mildam (Mildaam) | Fryslân | -2,7 |
| Minnertsga (Minnertsgae) | Fryslân | -6,1 |
| Molkwerum (Molkwar) | Fryslân | -5,6 |
| Morra (Moarre) | Fryslân | 5,7 |
| Munnekezijl | Fryslân | -0,5 |
| Muntendam | Groningen | -2,9 |
| Mussel | Groningen | -0,5 |
| Musselkanaal/Stadskanaal-de Heggerank | Groningen | -7,8 |
| Nes (F. Ameland) | Fryslân | 9,4 |
| Nes (F. bij Wierum) | Fryslân | 3,4 |
| Niebert | Groningen | -14,6 |
| Niehove | Groningen | -18,5 |
| Niekerk (Gr. bij Zuidhorn) | Groningen | 2,3 |
| Nieuw Scheemda | Groningen | -19,8 |
| Nieuw-Amsterdam | Drenthe | -4,1 |
| Nieuw-Balinge | Drenthe | 4,6 |
| Nieuw-Beerta | Groningen | -17,5 |
| Nieuw-Dordrecht | Drenthe | -5,2 |
| Nieuwe Pekela-De Weerd | Groningen | -0,5 |
| Nieuwe Pekela-Kern | Groningen | -2,1 |
| Nieuwehorne (Nijhoarne) | Fryslân | 0,7 |
| Nieuweroord (D. bij Noordeschut) | Drenthe | -2,9 |
| Nieuweschans | Groningen | -8,3 |
| Nieuwlande | Drenthe | 0 |
| Nieuwolda | Groningen | -5,9 |
| Nieuwolda-Oost | Groningen | -4,3 |
| Nieuw-Schoonebeek | Drenthe | 1,1 |
| Nieuw-Weerdinge | Drenthe | -11,1 |
| Niezijl | Groningen | -3,4 |
| Nij Altoenae | Fryslân | 9,7 |
| Nij Beets | Fryslân | -7,7 |
| Nijega (Nyegea) | Fryslân | 0 |
| Nijemirdum (Nijemardum) | Fryslân | -8,4 |
| Nijeveen | Drenthe | 3,8 |
| Nijewier (Niawier) | Fryslân | 1,2 |
| Nijland (Nijlân) | Fryslân | -2,8 |
| Nooitgedacht | Drenthe | 98,9 |
| Noordbergum (Noardburgum) | Fryslân | 3 |
| Noordbroek | Groningen | -2,4 |
| Noordlaren | Groningen | 6,1 |
| Noord-Sleen | Drenthe | 16,1 |
| Noordwijk (Gr.) | Groningen | 3,1 |
| Noordwolde (F.) | Fryslân | -6,9 |
| Noordwolde (Gr.) | Groningen | -0,8 |
| Noordwolde-Zuid | Fryslân | 22 |
| Norg | Drenthe | 0,3 |
| Nuis | Groningen | 0,5 |
| Odoorn | Drenthe | 1,9 |
| Oenkerk/Giekerk (Oentsjerk/Gytsjerk) | Fryslân | 1,3 |
| Oldeberkoop | Fryslân | -2,4 |
| Oldeholtpade | Fryslân | 1,2 |
| Oldehove | Groningen | -5,9 |
| Onderdendam | Groningen | -13,2 |
| Onnen | Groningen | -4,2 |
| Onstwedde | Groningen | 1 |
| Oosteinde (D.) | Drenthe | -3,8 |
| Oosterbierum (Easterbierrum) | Fryslân | -1,3 |
| Oosterend (Easterein) (F.) | Fryslân | -4,4 |
| Oosterhesselen | Drenthe | -2,9 |
| Oosterlittens (Easterlittens) | Fryslân | -9,5 |
| Oostermeer (Eastermar) | Fryslân | 3,6 |
| Oosternijkerk (Easternijtsjerk) | Fryslân | 0,9 |
| Oosterstreek | Fryslân | 6 |
| Oosterwierum (Easterwierrum) | Fryslân | -7,8 |
| Oosterwijtwerd | Groningen | -16,1 |
| Oosterwolde (Easterwâlde) (F.) | Fryslân | -5,8 |
| Oosterwolde-Langedijke | Fryslân | 15,7 |
| Oosterzee-Gietersebrug | Fryslân | -2,6 |
| Oosthem (Easthim) | Fryslân | 14,2 |
| Oostrum (Eastrum) (F.) | Fryslân | -11,6 |
| Oost-Vlieland | Fryslân | 3,4 |
| Oostwold (Gr. bij Finsterwolde) | Groningen | -5,3 |
| Oostwold (Gr. bij Groot - Groningen) | Groningen | 12,5 |
| Oostwold-Zuid (Gr. bij Finsterwolde) | Groningen | 3 |
| Opeinde (De Pein) | Fryslân | -2,4 |
| Opeinde (De Pein)-West | Fryslân | 21,2 |
| Opende | Groningen | 9,4 |
| Orvelte | Drenthe | 35,9 |
| Oude Bildtzijl (Ouwe-Syl) | Fryslân | -12,5 |
| Oude Leije | Fryslân | -18,4 |
| Oude Pekela | Groningen | -8,8 |
| Oudega (Aldegea) (F. bij Drachten) | Fryslân | -5,3 |
| Oudega (Aldegea) (F. bij Elahuizen) | Fryslân | -17,4 |
| Oudega (Aldegea) (F. bij Heeg) | Fryslân | 5,5 |
| Oudehaske (Aldehaske) | Fryslân | -0,5 |
| Oudemirdum (Aldemardum) | Fryslân | 3,1 |
| Oudeschans | Groningen | 7,8 |
| Oudkerk (Aldtsjerk) | Fryslân | -3,5 |
| Oudwoude (Aldwâld) | Fryslân | -4,6 |
| Ouwsterhaule (Ousterhaule) | Fryslân | 1,1 |
| Paesens (Peazens) | Fryslân | -13,9 |
| Parrega (Parregea) | Fryslân | -12,4 |
| Paterswolde-Noord | Drenthe | 15,8 |
| Peins | Fryslân | -14,1 |
| Peize | Drenthe | 5,3 |
| Peperga | Fryslân | -8,5 |
| Pesse (D. bij Hoogeveen) | Drenthe | -0,4 |
| Pesse-Nuilerveld | Drenthe | 8,4 |
| Pieterburen | Groningen | 2,3 |
| Pieterzijl | Groningen | 2,5 |
| Pingjum (Penjum) | Fryslân | -3,1 |
| Poppingawier (Poppenwier) | Fryslân | 6,3 |
| Raard | Fryslân | -4,7 |
| Rasquert | Groningen | -4,5 |
| Rauwerd (Reard) | Fryslân | 4,4 |
| Ravenswoud | Fryslân | -6,8 |
| Reduzum | Fryslân | -0,5 |
| Reitsum | Fryslân | -13 |
| Rhederbrug | Groningen | -6,6 |
| Ried (Rie) | Fryslân | 2,7 |
| Rijperkerk (Ryptsjerk) | Fryslân | 1,7 |
| Rinsumageest (Rinsumageast) | Fryslân | 0,6 |
| Roden | Drenthe | 1,1 |
| Roderesch | Drenthe | -8,3 |
| Roderwolde | Drenthe | 2,2 |
| Rolde | Drenthe | -3,5 |
| Roodeschool | Groningen | -7 |
| Roswinkel | Drenthe | 2,8 |
| Rottevalle (Rottefalle) | Fryslân | -0,8 |
| Rottum (F.) | Fryslân | 31,5 |
| Rottum (Gr.) | Groningen | -1,5 |
| Ruinen (D. bij Hoogeveen) | Drenthe | 2 |
| Ruinerwold | Drenthe | 0,3 |
| Saaksum | Groningen | -7,5 |
| Sauwerd | Groningen | -1,3 |
| Scharnegoutum (Skearnegoutum) | Fryslân | -3 |
| Scharsterbrug (Skarsterbrêge) | Fryslân | -5,1 |
| Scheemda | Groningen | -2,2 |
| Scherpenzeel (F.) | Fryslân | 6,5 |
| Schettens (Skettens) | Fryslân | -3,5 |
| Schiermonnikoog | Fryslân | -1,8 |
| Schildwolde | Groningen | -0,1 |
| Schipborg | Drenthe | 1 |
| Schoonebeek | Drenthe | -4,1 |
| Schoonloo | Drenthe | 5,9 |
| Schoonoord | Drenthe | -4 |
| Schraard (Skraard) | Fryslân | -23,5 |
| Sellingen | Groningen | -1,9 |
| Sellingen-De Barkhoorn | Groningen | 16,7 |
| Sexbierum (Seisbierrum) | Fryslân | -3 |
| Siddeburen | Groningen | -5,6 |
| Sijbrandaburen (Sibrandabuorren) | Fryslân | -8,1 |
| Sint Annaparochie (Sint Anne) | Fryslân | 0,5 |
| Sint Jacobiparochie (Sint Jabik) | Fryslân | -0,3 |
| Sint-Annen | Groningen | -10,7 |
| Sintjohannesga (Sint Jânsgea) | Fryslân | 5,8 |
| Sleen | Drenthe | -1,5 |
| Slochteren | Groningen | -7,5 |
| Sloten (Sleat) | Fryslân | -7,7 |
| Smilde | Drenthe | -3,1 |
| Sneek (Snits) | Fryslân | 0,8 |
| Sondel | Fryslân | -19,3 |
| Spannum | Fryslân | -7,6 |
| Spier (D. bij Wijster) | Drenthe | -11,2 |
| Spijk (Gr.) | Groningen | -8 |
| Spijkerboor | Drenthe | -7,3 |
| St Nicolaasga (St Nyk) | Fryslân | -2,3 |
| Stadskanaal | Groningen | -4,7 |
| Stavoren (Starum) | Fryslân | -1,2 |
| Stedum | Groningen | -12,4 |
| Steenwijksmoer | Drenthe | -6 |
| Steggerda | Fryslân | 5,4 |
| Stiens | Fryslân | 0,6 |
| Stuifzand (D. bij Hoogeveen) | Drenthe | -2,2 |
| Suameer (Sumar) | Fryslân | -0,5 |
| Suawoude (Suwâld) | Fryslân | -6,2 |
| Surhuisterveen (Surhústerfean) | Fryslân | 4,2 |
| Surhuizum (Surhuzum) | Fryslân | -7,9 |
| t Zandt | Groningen | -29,8 |
| Ten Boer | Groningen | -2,9 |
| Ten Post | Groningen | -16,3 |
| Ter Apel | Groningen | -0,2 |
| Terherne | Fryslân | -9,5 |
| Termunten | Groningen | -7,4 |
| Termunterzijl | Groningen | -3,6 |
| Ternaard | Fryslân | -12,5 |
| Terwispel | Fryslân | -8 |
| Terzool (Tersoal) | Fryslân | -8,5 |
| Thesinge | Groningen | -7 |
| Tiendeveen (D. bij Hoogeveen) | Drenthe | 1,5 |
| Tietjerk (Tytsjerk) | Fryslân | -3,3 |
| Tijnje (De Tynje) | Fryslân | -0,8 |
| Tjalleberd (Tsjalbert) | Fryslân | 15 |
| Tjerkwerd (Tsjerkwert) | Fryslân | 6,8 |
| Tjuchem | Groningen | -17,9 |
| Triemen (De Trieme) | Fryslân | -16,4 |
| Tweede Exloërmond | Drenthe | -7,5 |
| Twijzel (Twizel) | Fryslân | -3,5 |
| Twizelerheide/Sweagerbosk | Fryslân | -4,3 |
| Tynaarlo | Drenthe | -0,9 |
| Tzum (Tsjom) | Fryslân | -7,5 |
| Tzummarum (Tsjummearum) | Fryslân | -6,4 |
| Uffelte | Drenthe | -0,5 |
| Uithuizen-Kern | Groningen | -3,9 |
| Uithuizen-Oost | Groningen | -11,7 |
| Uithuizermeeden | Groningen | -1,4 |
| Uitwellingerga(Twellingea)-Noord | Fryslân | -4,1 |
| Uitwellingerga(Twellingea)-Zuid | Fryslân | -5,6 |
| Ulrum | Groningen | -10,6 |
| Ureterp (Oerterp) | Fryslân | 0,3 |
| Usquert | Groningen | -12,9 |
| Valthe | Drenthe | -7,1 |
| Valtherblokken | Drenthe | -1 |
| Valthermond-Midden | Drenthe | -12,5 |
| Valthermond-Noord | Drenthe | -1 |
| Valthermond-Zuid | Drenthe | -3,1 |
| Veelerveen | Groningen | -6 |
| Veendam/Wildervank | Groningen | -2 |
| Veenhuizen (D.) | Drenthe | -10,7 |
| Veeningen | Drenthe | 29,8 |
| Veenwouden (Feanwâlden) | Fryslân | -1,4 |
| Vegelinsoord (Vogelinsoard) | Fryslân | -3,2 |
| Vierhuizen | Groningen | -11,5 |
| Visvliet | Groningen | -21,5 |
| Vlagtwedde | Groningen | -1,5 |
| Vledder | Drenthe | -3,1 |
| Vledderveen (D.) | Drenthe | -2,6 |
| Vries | Drenthe | -6,3 |
| Vriescheloo | Groningen | -8,2 |
| Vries-Noord | Drenthe | 20,9 |
| Vriezerbrug | Drenthe | 4,8 |
| Vrouwenparochie (Froubuurt) | Fryslân | -5,4 |
| Wagenborgen | Groningen | -7 |
| Wanswerd (Wânswert) | Fryslân | 14,4 |
| Wapse | Drenthe | 8,5 |
| Wapserveen-De Wiekslag | Drenthe | 0,3 |
| Warffum | Groningen | -7,4 |
| Warfhuizen | Groningen | -1,5 |
| Warfstermolen | Fryslân | -1,3 |
| Warns | Fryslân | -5,5 |
| Warns-Zuid | Fryslân | -5,9 |
| Warten | Fryslân | -6,3 |
| Waskemeer (Waskemar) | Fryslân | -2,9 |
| Wedde | Groningen | -5 |
| Wehe-Den Hoorn | Groningen | -9 |
| Weidum | Fryslân | -11,6 |
| Weiteveen | Drenthe | -4,6 |
| Welsrijp (Wjelsryp) | Fryslân | -1,4 |
| Wergea | Fryslân | 9,5 |
| Westerbork | Drenthe | -4,8 |
| Westerbroek | Groningen | -7,9 |
| Westeremden | Groningen | 3,3 |
| Westergeest (Westergeast) | Fryslân | -4,3 |
| Westerlee (Gr.) | Groningen | -5,1 |
| West-Terschelling | Fryslân | 17,6 |
| Wezup | Drenthe | 16,2 |
| Wier | Fryslân | -4,9 |
| Wierum | Fryslân | -8,4 |
| Wieuwerd (Wiuwert) | Fryslân | 7 |
| Wijckel (Wikel) | Fryslân | -6,5 |
| Wijnaldum (Winaem) | Fryslân | -6,9 |
| Wijnjewoude (Wynjewâld) | Fryslân | 1,5 |
| Wijster | Drenthe | -3,5 |
| Wijtgaard (Wytgaard) | Fryslân | -1,1 |
| Wilhelminaoord | Drenthe | -3,3 |
| Winneweer | Groningen | -26,9 |
| Winschoten | Groningen | -2,2 |
| Winsum (F.) | Fryslân | -5,2 |
| Winsum (Gr.) | Groningen | -3,3 |
| Wirdum (Gr.) | Groningen | -7,6 |
| Wirdum (Wurdum) (F.) | Fryslân | 2 |
| Witmarsum (Wytmarsum) | Fryslân | 6 |
| Witteveen | Drenthe | 13,1 |
| Woldendorp | Groningen | -7,6 |
| Woltersum | Groningen | -10,2 |
| Wolvega | Fryslân | 2,6 |
| Wommels | Fryslân | 7,6 |
| Wons (Wûns) | Fryslân | 0,5 |
| Workum (Warkum) | Fryslân | 4,5 |
| Woudsend (Wâldsein) | Fryslân | 0,9 |
| Yde | Drenthe | -7 |
| Ysbrechtum | Fryslân | 4,7 |
| Zandeweer | Groningen | -3,5 |
| Zandpol | Drenthe | -3,2 |
| Zeegse | Drenthe | 11 |
| Zeerijp | Groningen | -0,7 |
| Zevenhuizen (Gr.) | Groningen | -1,8 |
| Zeyen | Drenthe | -3,5 |
| Zorgvlied (D.) | Drenthe | 14,5 |
| Zoutkamp | Groningen | -2 |
| Zuidbroek | Groningen | -5,4 |
| Zuidhorn/Noordhorn (Gr.) | Groningen | 15,4 |
| Zuidlaren | Drenthe | -0,1 |
| Zuidwolde (D.) | Drenthe | 3,8 |
| Zuidwolde (Gr.) | Groningen | -7,9 |
| Zurich (Surch) | Fryslân | 7,7 |
| Zwaagwesteinde (De Westerein) | Fryslân | -2,9 |
| Zwartemeer | Drenthe | -0,9 |
| Zwiggelte | Drenthe | 11,8 |
| Ontwikkeling inwonertal bevolkingskernen tussen 2011 en 2021 (Noord) | ||
2. Aanvullende statistische diensten
Naast het reguliere programma doet het CBS regelmatig aanvullend statistisch onderzoek. Hieronder volgt een deel van de meest recente onderzoeksresultaten over Leefomgeving. Een volledig overzicht van de aanvullende onderzoeken die het CBS recentelijk heeft uitgevoerd, is terug te vinden via de website van het CBS.
Bouwen en wonen
3 februari Transformaties in de woningvoorraad, eerste, tweede en derde kwartaal 2024
10 februari Differentiatie eigendom van woningen, 2021-2024
Energie
31 maart Elektriciteits- en gasverbruik industrie, 2022-2023
1 april Energielevering landbouw naar verbruiksklasse, 2021
Landbouw en natuur
8 januari Statistical combination of different types of chlorofyll-a measurements in the Dutch North Sea
10 januari Structuurgegevens landbouw gemeente Brummen, 2023
10 februari Glastuinbouw naar omvangsklasse, 2024
22 februari Beoordeling zeevogeltrends op het Friese Front en de Bruine Bank
7 maart Structuurgegevens landbouw naar gemeente en klassenindeling, 2023 - 2024
24 maart Samenvatting bevindingen CBS bij ANLb-trendanalyses
Milieu
28 maart Inzet van secundaire materialen in Nederland
Regio en ruimte
Voor dit thema zijn dit kwartaal geen bijgewerkte indicatoren gepubliceerd.
3. Updates Compendium voor de Leefomgeving
Het Compendium voor de Leefomgeving is een website die een zo compleet mogelijk beeld geeft van de actuele situatie van milieu, natuur en landschap, en van de ruimtelijke ontwikkeling in Nederland. De publicatie omvat ongeveer 600 specifieke onderwerpen (indicatoren), waarvan het CBS er zo’n 300 bijhoudt.
Het Compendium voor de Leefomgeving komt voort uit het Milieu- en Natuurcompendium, de Monitor Nota Ruimte en de Ruimtemonitor. Het is een gezamenlijk product van het CBS, het Planbureau voor de Leefomgeving, Wageningen Universiteit en Researchcentrum en het RIVM.
In het afgelopen kwartaal zijn onder andere de volgende indicatoren bijgewerkt:
Bouwen en wonen
Voor dit thema zijn dit kwartaal geen bijgewerkte indicatoren gepubliceerd.
Energie
Energieverbruik per sector, 1990-2023
Energieverbruik door de industrie, 1990-2023
Stroomdiagram energie voor Nederland, 2023
Opgesteld warmtekrachtvermogen, 1998-2023
Energieverbruik per energiedrager, 1990-2023
Landbouw en natuur
Biologische landbouw: arealen en veestapels, 2011-2024
Fauna van natuurgebieden op land, 1990-2023
Fauna in agrarisch gebied, 1990-2023
Fauna van open natuurgebieden, 1990-2023
Fauna van heide en hoogveen, 1990-2023
Mariene fauna van de Oosterschelde, 1994-2023
Libellen van de Habitatrichtlijn, 1999-2024
Vinddatum eerste kievitsei in Fryslân, 1901-2025
Milieu
Materiaalinzet (DMI) en materiaalgebruik (DMC) in Nederland, 2010-2022
Afzet van gewasbeschermingsmiddelen, 2011-2023
Stroomschema voor stikstof en fosfor in de landbouw, 2023
Regio en ruimte
Voor dit thema zijn dit kwartaal geen bijgewerkte indicatoren gepubliceerd.
4. Verschijnt binnenkort
- Uitstoot broeikasgassen, eerste kwartaal 2025
- Prijzen bestaande koopwoningen, mei 2025
- Gemeentelijke afvalstoffen, 2023
5. Meer informatie
Cijfers
De statistieken over de leefomgeving zijn in tabelvorm te vinden in StatLine, de online databank van het CBS:
Als u liever cijfers in kaartvorm raadpleegt, is dit mogelijk via de visualisatie Cijfers op de Kaart. Hierin zijn statistieken uit een breed scala aan onderwerpen beschikbaar, op het niveau van gemeenten, wijken en buurten.
Wilt u zelf met een GIS-programma aan de slag, dan kunt u de benodigde kaartbestanden in verschillende formaten downloaden via de pagina Geografische data.
Samenwerkingspartners
Brandweer | Emissieregistratie | Eurostat | Kadaster | Koninklijke Bibliotheek | Locatus | Ministerie van Binnenlandse Zaken | Ministerie van EZK | Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat | Ministerie van LNV | Mulier Instituut | NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) | Planbureau voor de Leefomgeving | Prorail | Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK) | Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | RIVM | Vektis | Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) | Vereniging van Statistiek en Onderzoek (VSO) | Wageningen University & Research
Interessante links
Cijfers circulaire economie
Cijfers op de Kaart
Compendium voor de leefomgeving
Detailcijfers emissies (ook per gemeente)
Dossier stikstof
Dossier broeikasgassen
Energie en Energievoorziening
Energietransitie
Eurostat regional yearbook
Informatie natuur, landschap en biodiversiteit
Maatregelen tegen stikstof
Nationaal Programma RES
Netwerk Ecologische Monitoring
Nieuwsbrief Regionaal
Monitor Koopwoningmarkt
Monitor Koopwoningmarkt TU Delft
Publieke Dienstverlening op de Kaart - dataviewer
Regionale Energiestrategie
Colofon
De Nieuwsbrief Leefomgeving is een uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, en verschijnt 4 keer per jaar.
Wilt u reageren op deze nieuwsbrief of heeft u een vraag over de cijfers of publicaties? Neem dan per e-mail contact met ons op. Ook voor een abonnement op deze Nieuwsbrief kunt u ons mailen.