Naturalisatie vergroot kansen migrant

/ Auteur: Masja de Ree
© Hollandse Hoogte
De Nederlandse nationaliteit aannemen: helpt dat bij een succesvolle integratie? Floris Peters onderzocht het tijdens zijn promotietraject, met behulp van statistische data van het CBS. Hij keek vooral naar de effecten van naturalisatie op de kans op werk, de hoogte van het inkomen en het bezit van een eigen huis.

Voordeel van naturalisatie

De belangrijkste conclusie uit het onderzoek van Peters is duidelijk: naturalisatie doet ertoe. Migranten die de Nederlandse nationaliteit aannemen vinden eerder een baan, verdienen meer en hebben vaker een koophuis. ‘Maar er is ook te zien dat het positieve effect van naturalisatie bij de ene groep migranten groter is dan bij de andere. Met name migranten uit economisch laagontwikkelde landen, die vaak een achterstand hebben op de arbeidsmarkt, hebben baat bij naturalisatie.’

Veel data nodig

Migranten vormen een zeer diverse groep, volgens Peters. ‘Daarom zijn veel data nodig om een representatief beeld te krijgen.’ Bovendien is het lastig om oorzaak en gevolg vast te stellen in de relatie tussen naturalisatie en bijvoorbeeld het krijgen van een baan. Peters gebruikte voor zijn promotieonderzoek de registerdata uit het Stelsel van Sociaal Statistische Bestanden van het CBS. ‘Daarmee kunnen groepen mensen gedurende langere tijd gevolgd worden, wat van belang is om iets te kunnen zeggen over het causale verband.’

Snelheid telt

Peters ontdekte dat het uitmaakt hoe snel je de Nederlandse nationaliteit aanvraagt. ‘Om Nederlander te worden, moet je aan allerlei eisen voldoen op het gebied van taal en kennis van de Nederlandse maatschappij. Al in het traject naar de naturalisatie toe heeft de immigrant daar voordeel van. Het helpt daarom als je snel start met het traject om Nederlander te worden. Hoe eerder je investeert in het leren van een taal, hoe meer dat oplevert op het gebied van werken en wonen.’

Strengere eisen

De eisen die gelden bij naturalisatie, zijn de laatste jaren strenger geworden. In 2003 is bijvoorbeeld de naturalisatietoets ingevoerd. Die stelt strengere eisen aan taalvaardigheid en kennis over Nederland en vraagt om hogere kosten voor de aanvraagprocedure. Peters: ‘Een effect van die maatregel blijkt te zijn dat minder migranten de Nederlandse nationaliteit aannemen en dat degene die dat wel doen daar langer over doen. Dat geldt vooral voor migranten uit niet-westerse landen: de groep die het meeste baat lijkt te hebben bij naturalisatie. Je kunt dus vraagtekens zetten bij die maatregel, die juist is ingevoerd om de integratie te verbeteren. Als de eisen hoger zijn, hebben de migranten meer profijt van de inspanningen die ze doen om te slagen voor de naturalisatietoets. Maar te strenge eisen kunnen een selectief en demotiverend effect hebben. Het is van belang hierbij een balans te zoeken.’

Promotie Floris Peters 

Concrete voorstellen

Uit het promotieonderzoek van Peters zijn concrete voorstellen voor de overheid voortgekomen. ‘Zo is bijvoorbeeld negatief geadviseerd over het wetsvoorstel om de wachttijd voor naturalisatie op te rekken van vijf naar zeven jaar. Dit heeft er mede aan bijgedragen dat dit wetsvoorstel niet is aangenomen in de Eerste Kamer. Een verdere aanbeveling is dat bepaalde eisen, zoals hoge kosten voor het naturalisatietraject, niets bijdragen aan de integratie en vooral selectief werken, terwijl andere eisen, zoals taalkennis, een kickstart aan het integratieproces kunnen geven.’

Cum Laude
Floris Peters promoveerde op 28 maart cum laude bij de Universiteit van Maastricht. Zijn promotoren zijn prof. Maarten Vink en prof. Hans Schmeets, bijzonder CBS-hoogleraar. Voor twee hoofdstukken uit zijn proefschrift ontving Peters in 2017 onderscheidingen van de American Political Science Association. Peters is per 1 januari post-doc in het MiLifeStatus-project aan de Universiteit Maastricht in samenwerking met het CBS, dat wordt gefinancierd door de European Research Council (ERC, zie voor meer informatie: https://www.milifestatus.com. Peters is in de afgelopen vier jaar een dag per week verbonden geweest aan het CBS. Dit dienstverband wordt met ERC-middelen de komende drie jaar voortgezet. Naast onderzoek naar naturalisatie doet Peters CBS-onderzoek naar de effecten van religie en sociaal vertrouwen op orgaandonatie.