Eerste Rural Data Center gelanceerd in Kempengemeenten

/ Auteur: Miriam van der Sangen
De vijf Brabantse Kempengemeenten Bergeijk, Bladel, Eersel, Oirschot en Reusel-De Mierden hebben de primeur: zij gaan met het CBS intensief samenwerken in het eerste Rural Data Center van Nederland, gevestigd in het gemeentehuis van Reusel-De Mierden. Dat is op 12 december 2017 gelanceerd en bezegeld met de ondertekening van de samenwerkingsovereenkomst door de burgemeesters en wethouders van de Kempengemeenten en directeur-generaal Tjark Tjin-A-Tsoi van het CBS. Doel is om tot meer datagedreven beleid te komen. Dat betekent voor de inwoners meer beleid op maat en nóg betere dienstverlening. Wethouder Liesbeth Sjouw van Eersel: ‘Heel mooi dat het CBS deze uitdaging met ons aangaat.’

Samenwerking Kempengemeenten

Wethouder Sjouw heeft onder andere economie, mobiliteit, financiën, recreatie, toerisme en de participatiewet in haar portefeuille. Enthousiast vertelt ze over de kenmerken van de vijf Kempengemeenten in Brabant, vlak tegen de grens met België aan. ‘We zijn een onderdeel van de Kempen en sinds 2003 doen we veel samen op allerlei terreinen, bijvoorbeeld op het gebied van IT en de sociale dienst. Dat is niet altijd makkelijk, maar samen bereik je meer.’ Projectleider Jeroen Weekers: ‘Met z’n vijven kunnen we het sneller, beter en hebben we meer slagkracht. Daarnaast spelen ongeveer dezelfde thema’s in onze gemeenten.’ De Kempengemeenten hebben volgens de wethouder veel te bieden: ‘Toerisme, de agrarische sector, wonen en de industrie. De Kempengemeenten hebben het allemaal. En we liggen ook nog dicht bij de grote stad Eindhoven.’

Datagedreven werken

Wat zijn de belangrijkste redenen voor de Kempengemeenten om een Rural Data Center met het CBS op te richten? Sjouw: ‘We kijken al langer hoe we meer kunnen doen met de data waarover we beschikken. In de media zagen we dat het CBS in allerlei steden Urban Data Centers heeft opgericht. We dachten: waarom zou dat ook niet voor de plattelandsgemeenten kunnen? Als gemeenten doen we al langere tijd veel aan innovatie. De oprichting van een Rural Data Center was een logische volgende stap.’ Weekers: ‘Vanaf januari 2017 zijn de vijf Kempengemeenten gestart met datagedreven werken. We zijn gaan experimenteren met verschillende beleidsvraagstukken. Bij de eerste pilots kwamen we erachter dat we daarbij de kennis, mankracht en datasets van het CBS goed konden gebruiken.’ Sjouw geeft aan dat plattelandsgemeenten heel andere uitdagingen tegenkomen dan grote steden. ‘Wij hebben onze eigen problematiek, zoals bijvoorbeeld de intensieve dierhouderij’.

Wonen en jeugdhulp

Over de voorbereidingen tussen de vijf gemeenten voor de lancering van het Rural Data Center is de wethouder zeer te spreken. ‘Dat is heel goed verlopen. We kennen elkaar natuurlijk al lang, maar we hebben toch een flinke prestatie neergezet. Met vijf gemeenten is het bestuurlijk best een opgave om dat voor elkaar te krijgen, maar het is gelukt! Ook doordat iedereen het gevoel heeft vol in het project te zitten. Dat kost meer tijd, maar dat hebben we toch binnen 4-5 maanden voor elkaar gekregen.’ De voorbereidingen tussen de vijf gemeenten en het CBS hebben al direct twee mooie resultaten opgeleverd. Weekers: ‘We hebben een onderzoek rond wonen gedaan. Daarvoor hebben we alle data van het CBS over wonen in de vijf Kempengemeenten samengevoegd. Dat vormt onze basis voor de woonvisie. Daar wordt onder andere nog informatie van de gemeenten en instellingen aan toegevoegd. Verder hebben we met het CBS gekeken naar de jeugdcriminaliteit in onze gemeenten. Mede op basis daarvan hebben we in ons werkplan opgenomen dat we samen naar een nieuwe veiligheidsvisie voor de komende jaren gaan kijken.’

‘We zien steeds vaker dat gemeenten behoeften hebben aan objectieve data’

Succesvolle pilotperiode

Namens het CBS was Tim Muller bij de voorbereidingen betrokken die leiden tot de oprichting van het Rural Data Center de Kempen. Hij is werkzaam als onderzoeker bij het Centrum voor Beleidsstatistiek van het CBS en nauw betrokken bij beleidsvraagstukken van gemeenten. ‘We zien steeds vaker dat gemeenten behoeften hebben aan objectieve data. Ik duik de gemeentelijke organisaties in en praat met mijn counterpart. Samen proberen we de vragen van de gemeenten boven water te krijgen en vooral de vraag achter de vraag duidelijk te krijgen.’ De ervaringen van Muller met de vijf Kempengemeenten zijn heel goed. ‘Dit is een unieke samenwerking. Al vóór de opening hebben we twee succesvolle pilots over wonen en jeugdcriminaliteit met elkaar uitgevoerd en kunnen we direct onze toegevoegde waarde laten zien.’

Minimabeleid en Sociaal Domein

Dat de samenwerking deze keer met vijf verschillende gemeenten plaatsvindt, was wel even een punt van aandacht voor alle partijen. ‘Dat betekent dat alle besluitvorming langs vijf schijven gaat. Dat bevordert niet altijd de doorlooptijd’, aldus Muller. Naast het uitvoeren van de twee pilots heeft het CBS samen met de Kempengemeenten ook nagedacht over de thema’s die komend jaar opgepakt kunnen worden. ‘De gemeenten willen het gebruik van minimaregelingen voor kwetsbare groepen stimuleren om hun levensstandaard te verhogen. Daarom wordt in het werkplan ingezoomd op het minimabeleid. Ook is er aandacht voor het sociaal domein. We willen bijvoorbeeld de aantallen uitkeringsgerechtigden en de ontwikkeling daarin in kaart brengen. Aan de hand van profielen willen we daar samen beleid op maken.’ Is de kans groot dat er na dit eerste Rural Data Center nog een tweede of derde variant volgt? ‘Die kans is er wel, want er zijn meer gebieden in Nederland die vergelijkbaar zijn met de Kempengemeenten. En de problematiek van het platteland is toch echt anders dan die van de stad. Denk bijvoorbeeld aan de agrarische component en de inrichting van het openbaar vervoer.’

Relevante links