Psychosociale arbeidsbelasting zelfstandig ondernemers; geslacht, leeftijd
| Geslacht | Leeftijd | Perioden | Werkdruk Erg snel werken (%) | Werkdruk Heel veel werk doen (%) | Werkdruk Extra hard werken (%) | Zelfstandigheid in het werk Zelf beslissen (%) | Zelfstandigheid in het werk Volgorde werkzaamheden bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Werktempo bepalen (%) | Zelfstandigheid in het werk Oplossingen bedenken (%) | Zelfstandigheid in het werk Verlof nemen (%) | Slachtofferschap op het werk Ongewenste seksuele aandacht (%) | Slachtofferschap op het werk Intimidatie (%) | Slachtofferschap op het werk Lichamelijk geweld (%) | Slachtofferschap op het werk Pesten (%) | Burn-out klachten Burn-out klachten (%) | Burn-out klachten Emotioneel uitgeput (%) | Burn-out klachten Leeg voelen (%) | Burn-out klachten 's Ochtends moe voelen (%) | Burn-out klachten Vergt veel om met mensen te werken (%) | Burn-out klachten Uitgeput door werk (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Totaal mannen en vrouwen | Totaal | 2021 | 25,7 | 38,8 | 27,4 | 89,7 | 87,9 | 85,0 | 87,7 | 63,5 | 4,3 | 10,1 | 2,1 | 4,3 | 9,5 | 9,6 | 19,4 | 11,5 | 10,3 | 7,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 15 tot 25 jaar | 2021 | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . | . |
| Totaal mannen en vrouwen | 25 tot 35 jaar | 2021 | 30,3 | 46,4 | 34,7 | 83,5 | 79,1 | 75,3 | 84,4 | 57,1 | 8,4 | 12,5 | 3,4 | 5,7 | 14,3 | 14,7 | 23,8 | 16,6 | 13,5 | 10,2 |
| Totaal mannen en vrouwen | 35 tot 45 jaar | 2021 | 29,5 | 41,2 | 29,7 | 87,7 | 86,1 | 83,7 | 86,4 | 63,1 | 5,3 | 9,4 | 2,2 | 4,9 | 9,5 | 10,3 | 19,5 | 12,5 | 11,1 | 6,9 |
| Totaal mannen en vrouwen | 45 tot 55 jaar | 2021 | 27,6 | 41,8 | 29,9 | 91,6 | 90,3 | 87,1 | 89,3 | 63,6 | 3,3 | 9,7 | 1,8 | 4,2 | 9,9 | 9,4 | 21,0 | 12,4 | 11,2 | 7,1 |
| Totaal mannen en vrouwen | 55 tot 65 jaar | 2021 | 22,8 | 36,4 | 23,8 | 92,5 | 91,7 | 88,4 | 89,6 | 62,9 | 2,8 | 10,3 | 1,8 | 3,5 | 7,8 | 8,3 | 18,0 | 8,8 | 8,7 | 6,4 |
| Totaal mannen en vrouwen | 65 jaar of ouder | 2021 | 13,5 | 20,7 | 12,7 | 93,9 | 92,4 | 91,8 | 88,8 | 76,2 | 1,6 | 7,8 | 1,4 | 2,3 | 4,7 | 4,3 | 11,5 | 5,3 | 5,6 | 4,0 |
| Bron: © CBS, TNO, | ||||||||||||||||||||
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de psychosociale arbeidsbelasting (PSA) van zelfstandig ondernemers van 15 jaar en ouder die aangifte doen bij de Belastingdienst en in Nederland wonen en werken, naar leeftijd en geslacht. In de tabel worden cijfers gepresenteerd over werkdruk, zelfstandigheid in het werk, emotioneel belastend werk, burn-outklachten en slachtofferschap op het werk.
Gegevens beschikbaar: vanaf 2015.
Status van de cijfers: De cijfers in deze tabel zijn definitief.
Wijzigingen per 7 juli 2021:
De jaarcijfers voor 2021 zijn toegevoegd.
Vanaf 2017 zijn de items emotioneel moeilijke werksituatie, emotioneel veeleisend werk en emotioneel betrokken bij werk niet bevraagd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Het betreft een tweejaarlijks onderzoek.
Toelichting onderwerpen
- Werkdruk
- Er is sprake van werkdruk op het moment dat de balans tussen de werkbelasting en de belastbaarheid van de zelfstandig ondernemers verstoord is. Werkdruk treedt dus op als men het werk niet binnen de gestelde tijd af kan krijgen of niet meer aan de gestelde eisen kan voldoen.
- Erg snel werken
- Enquêtevraag: Moet u erg snel werken?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
- Heel veel werk doen
- Enquêtevraag: Moet u heel veel werk doen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
- Extra hard werken
- Enquêtevraag: Moet u extra hard werken om iets af te krijgen?
Antwoordcategorieën:
Altijd.
Vaak.
Soms.
Nooit.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën Altijd + Vaak.
- Zelfstandigheid in het werk
- Zelfstandigheid in het werk. Bijvoorbeeld zelfstandig beslissen hoe het werk wordt uitgevoerd, zelf de volgorde van werkzaamheden bepalen of zelf het werktempo bepalen.
- Zelf beslissen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf beslissen hoe u uw werk uitvoert?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
- Volgorde werkzaamheden bepalen
- Enquêtevraag: Bepaalt u zelf de volgorde van uw werkzaamheden?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
- Werktempo bepalen
- Enquêtevraag: Kunt u zelf uw werktempo bepalen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
- Oplossingen bedenken
- Enquêtevraag: Moet u in uw werk zelf oplossingen bedenken om bepaalde dingen te doen?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
- Verlof nemen
- Enquêtevraag: Kunt u vrij nemen wanneer u dat wilt?
Antwoordcategorieën:
Ja, regelmatig.
Ja, soms.
Nee.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorie: Ja, regelmatig.
- Slachtofferschap op het werk
- Op het werk persoonlijk te maken hebben gehad met ongewenste seksuele aandacht, intimidatie, lichamelijk geweld of pesten door klanten of collega's.
- Ongewenste seksuele aandacht
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven hoe vaak u de afgelopen 12 maanden in het werk persoonlijk te maken heeft gehad met ongewenste seksuele aandacht?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Een enkele keer.
Vaak.
Zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorieën:
Een enkele keer
Vaak.
Zeer vaak.
- Intimidatie
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven hoe vaak u de afgelopen 12 maanden in het werk persoonlijk te maken heeft gehad met intimidatie?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Een enkele keer.
Vaak.
Zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorieën:
Een enkele keer
Vaak.
Zeer vaak.
- Lichamelijk geweld
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven hoe vaak u de afgelopen 12 maanden in het werk persoonlijk te maken heeft gehad met lichamelijk geweld?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Een enkele keer.
Vaak.
Zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorieën:
Een enkele keer
Vaak.
Zeer vaak.
- Pesten
- Enquêtevraag: Kunt u aangeven hoe vaak u de afgelopen 12 maanden in het werk persoonlijk te maken heeft gehad met pesten?
Antwoordcategorieën:
Nooit.
Een enkele keer.
Vaak.
Zeer vaak.
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met de antwoordcategorieën:
Een enkele keer
Vaak.
Zeer vaak.
- Burn-out klachten
- Opgebrandheid door het werk die zich kenmerkt door gevoelens van vermoeidheid en uitputting. Dit wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:
- Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
- Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
- Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
- Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
- Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan worden deze gevoelens van vermoeidheid en uitputting aangemerkt als burn-out klachten.- Burn-out klachten
- Opgebrandheid door het werk die zich kenmerkt door gevoelens van vermoeidheid en uitputting. Dit wordt gemeten aan de hand van vijf uitspraken:
- Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
- Aan het einde van een werkdag voel ik me leeg.
- Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
- Het vergt heel veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
- Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
De antwoordmogelijkheden hierbij zijn: nooit, enkele keren per jaar, maandelijks, enkele keren per maand, wekelijks, enkele keren per week of elke dag. Als iemand gemiddeld op de vijf uitspraken enkele keren per maand of vaker antwoordt, dan worden deze gevoelens van vermoeidheid en uitputting aangemerkt als burn-out klachten.
- Emotioneel uitgeput
- Enquêtevraag: Ik voel me emotioneel uitgeput door mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Leeg voelen
- Enquêtevraag: Aan het eind van een werkdag voel ik me leeg.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- 's Ochtends moe voelen
- Enquêtevraag: Ik voel me moe als ik 's morgens opsta en geconfronteerd word met mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Vergt veel om met mensen te werken
- Enquêtevraag: Het vergt veel van mij om de hele dag met mensen te werken.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.
- Uitgeput door werk
- Enquêtevraag: Ik voel me compleet uitgeput door mijn werk.
Antwoordcategorieën:
1. Nooit
2. Enkele keren per jaar
3. Maandelijks
4. Enkele keren per maand
5. Elke week
6. Enkele keren per week
7. Elke dag
Cijfer betreft het percentage zelfstandig ondernemers met antwoordcategorieën: enkele keren per maand, elke week, enkele keren per week en elke dag.