Gezondheid, leefstijl, zorggebruik; 2000-2009
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat het merendeel van de uitkomsten van de jaarlijkse module gezondheidsenquête uit het Permanent LeefSituatie Onderzoek (POLS). Het CBS houdt deze enquête met het doel een zo volledig mogelijk overzicht te geven van ontwikkelingen in de gezondheid, medische consumptie, leefstijl en het preventieve gedrag van de Nederlandse
bevolking. Er worden onder andere vragen gesteld over algemene gezondheid, chronische aandoeningen, lichamelijke beperkingen, contacten met huisarts, fysiotherapeut, specialist en tandarts, ziekenhuisopnamen, medicijngebruik, roken, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit, griepvaccinatie, cervix uitstrijkjes en mammografieën. In de tabel zijn de gegevens uit te splitsen naar de volgende kenmerken:
- geslacht
- leeftijdsklasse (2x)
- geslacht x leeftijdsklasse (2x)
- soort ziektekostenverzekering (tot 2006)
- opleidingsniveau
- sociaal economische groep
- samenstelling huishouden
- stedelijkheid woonplaats
Gegevens beschikbaar vanaf: 2000 of 2001 tot en met 2009.
Status van de cijfers: Definitief
Wijzigingen per 14 oktober 2016:
De Verklaring van symbolen is vereenvoudigd. Dit heeft tot gevolg dat in deze tabel alle aanwezige streepjes (nihil) en kruisjes (geheim) in de cijfervelden zijn vervangen door een punt (het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim).
Wanneer komen er nieuwe cijfers? Tabel is stopgezet.
bevolking. Er worden onder andere vragen gesteld over algemene gezondheid, chronische aandoeningen, lichamelijke beperkingen, contacten met huisarts, fysiotherapeut, specialist en tandarts, ziekenhuisopnamen, medicijngebruik, roken, alcoholgebruik, lichamelijke activiteit, griepvaccinatie, cervix uitstrijkjes en mammografieën. In de tabel zijn de gegevens uit te splitsen naar de volgende kenmerken:
- geslacht
- leeftijdsklasse (2x)
- geslacht x leeftijdsklasse (2x)
- soort ziektekostenverzekering (tot 2006)
- opleidingsniveau
- sociaal economische groep
- samenstelling huishouden
- stedelijkheid woonplaats
Gegevens beschikbaar vanaf: 2000 of 2001 tot en met 2009.
Status van de cijfers: Definitief
Wijzigingen per 14 oktober 2016:
De Verklaring van symbolen is vereenvoudigd. Dit heeft tot gevolg dat in deze tabel alle aanwezige streepjes (nihil) en kruisjes (geheim) in de cijfervelden zijn vervangen door een punt (het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim).
Wanneer komen er nieuwe cijfers? Tabel is stopgezet.
Toelichting onderwerpen
- Medische consumptie
- Ziekenhuis
- Operatie ondergaan tijdens opname
- Betreft de vraag of een operatie is ondergaan tijdens een ziekenhuisopname. De teleenheid is opname.
- Ja, operatie ondergaan
- Betreft het percentage dat een operatie is ondergaan tijdens de ziekenhuisopname. De teleenheid is opname.
- Nee, geen operatie ondergaan
- Betreft het percentage dat geen operatie is ondergaan tijdens de ziekenhuisopname. De teleenheid is opname.
- Tandarts
- Contact tandarts 1 jaar(incl kunstgebit)
- Betreft alle personen, inclusief personen met een volledig kunstgebit
(boven- en ondergebit). 1 jaar betreft de periode 12 maanden voorafgaande aan de datum van enquêtering.- Reden contact met de tandarts
- Het betreft de verdeling naar de reden van de tandartscontacten welke in een periode van 2 maanden vóór de enquête hebben plaatsgevonden. De teleenheid is het tandartscontact.
- Wegens pijn
- Betreft het percentage dat contact had met de tandarts wegens pijn. De teleenheid is het tandartscontact.
- Periodiek onderzoek
- Betreft het percentage dat contact had met de tandarts wegens periodiek onderzoek. De teleenheid is het tandartscontact.
- Behandeling na periodiek onderzoek
- Betreft het percentage dat contact had met de tandarts wegens een behandeling na een periodiek onderzoek. De teleenheid is het tandartscontact.
- (Langlopende) behandeling
- Betreft het percentage dat contact had met de tandarts wegens een (langlopende) behandeling. De teleenheid is het tandartscontact.
- Gezondheid en aandoeningen
- Langdurige aandoeningen
- Langdurige aandoeningen t/m 2000
- Het betreft 24 met name genoemde ziekten en aandoeningen waarvan de respondent moet aangeven of hij die heeft of in de laatste 12 maanden gehad heeft. De cijfers betreffen het percentage personen met "ja". Een aantal items is niet gesteld aan personen jonger dan 12 jaar. Voor de prevalentie zijn deze als "nee" geteld.
Het betreft de volgende 8 aandoeningen:
- hoge bloeddruk.
- (gevolgen van) een beroerte.
- maagzweer of zweer aan de 12 - vingerige darm.
- galstenen of galblaasontsteking.
- nierstenen.
- verzakking.
- schildklierafwijking.
- gewrichtsslijtage.
Als gevolg van gewijzigde vraagstellingen zijn de cijfers vanaf 2001 niet vergelijkbaar met voorgaande jaren.- Darmstoornissen, langer dan 3 maanden
- Ernstige darmstoornissen, langer dan 3 maanden.
- Generieke gezondheidsmaat (12+)
- Generieke gezondheidsmaat voor adolescenten en volwassenen De cijfers hebben betrekking op de zogeheten 'Short Format 12' ofwel 'SF-12'. De SF-12 is een veelgebruikte internationale standaard van een generieke gezondheidsmaat en is in de Verenigde Staten ontwikkeld door Ware e.a. (1995). De SF-12 bestaat uit 12 meerkeuzevragen en betreft een selectie uit de meer uitvoerige internationale standaard SF-36. De vragen van de Nederlandse versie van de SF-12 zijn alleen aan personen van 12 jaar of ouder gesteld in het schriftelijke deel van de module 'Gezondheid en Arbeid'. De vragen refereren naar de verschillende aspecten van gezondheid. Zeven vragen verwijzen naar de functionele status, waaronder fysiek en sociaal functioneren en fysieke en emotionele rolbeperkingen. Vier vragen verwijzen naar het welbevinden, waaronder mentale gezondheid (2 vragen), vitaliteit en pijn. Een vraag betreft de algemene evaluatie van de eigen gezondheid. Op basis van de SF-12 kan een samenvattende maat voor de fysieke gezondheid en een samenvattende maat voor de psychische gezondheid worden samengesteld. In beginsel kunnen ook nog verschillende deelschalen worden afgeleid. In de tabellen staan gegevens van de overkoepelende fysieke en psychische gezondheid weergegeven (normscore fysiek en normscore psychisch). Daarnaast zijn gegevens opgenomen van zes afzonderlijke vragen naar functionele status en van twee vragen naar welbevinden. Om methodologische redenen wordt vooralsnog afgezien van presentatie van samengestelde scores voor de afzonderlijke deelschalen. Ware J.E., Kosinski M., Keller S.D. SF-12: How to score the SF-12 Physical and Mental Health Summary Scales. Boston, MA: The Health Institute, New England Medical Center, Second Edition, 1995.
- Afzonderlijke items SF12
- De SF-12 vragen lopen vanaf 2001 mee in de module 'Gezondheid en Arbeid'.
- Beperkt in dagelijkse bezigheden
- Gevraagd is of en in welke mate men door de gezondheid op dit moment beperkt wordt bij bezigheden zoals het verplaatsen van een tafel, stofzuigen en fietsen. De 3 antwoordcategorieën zijn 'ja, ernstig beperkt', 'ja, een beetje beperkt' en 'nee, helemaal niet beperkt'. In de tabel staat het % weergegeven dat 'ja, beperkt' of 'ja, een beetje beperkt' antwoordt.
- Zelfgerapporteerde leefstijl
- Totaal betreft in principe alle personen van 0 jaar of ouder. Voor een aantal onderwerpen geldt echter een andere leeftijdsgrens. Hierdoor kunnen ook de standaard - leeftijdsindelingen worden beïnvloed. Bijvoorbeeld gegevens over lengte en gewicht worden slechts gegeven voor personen van 20 jaar of ouder. Totaalregel heeft derhalve betrekking op personen van 20 jaar of ouder en de leeftijdscategorie van 18 tot 25 jaar betreft dan 20 tot 25 jaar. Afwijkingen zijn steeds bij betreffende onderwerpen vermeld.
- Gebruik alcoholhoudende dranken (12+)
- De hoeveelheid genuttigde alcohol wordt onderschat op basis van enquêtegegevens. Hoeveelheden op basis van de produktschappen komen hoger uit.
- Drinkt nooit alcohol
- % personen in de bevolking (12+) die geen alcohol consumeren.
- Zware drinker
- % personen in de bevolking (12+) die minstens 1 keer per week 6 of meer glazen alcohol op één dag drinken.
- Gemiddeld 3 of meer glazen per dag
- % personen (12+) die gemiddeld 3 of meer glazen alcohol per dag drinken.
- Gemiddeld aantal glazen per dag p.p.
- Gemiddeld aantal glazen alcohol per dag per persoon in de bevolking (12+).
- Gemiddeld aantal glazen p.d. per drinker
- Gemiddeld aantal glazen alcohol per dag per drinker (12+).
- Lichamelijke activiteit (12+)
- In de schriftelijke vragenlijst (voor personen van 12 jaar of ouder) is per 2001 de zogeheten Short Questionnaire to Assess Health enhancing physcial activity (SQUASH) opgenomen. Deze vragenlijst is ontwikkeld door het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) en beoogt een volledig beeld te leveren van de lichamelijke activiteit. Gevraagd wordt naar frequentie, duur en intensiteit van de volgende deelvormen van lichamelijke activiteit:
1. Activiteiten in woon-werk of woon-school verkeer,
2. Activiteiten op het werk of op school,
3. Activiteiten in het huishouden,
4. Sporten,
5. Andere vrijetijdsactiviteiten.- Werkzaamheden op werk of school
- Gemiddeld aantal minuten per week van verrichte lichamelijke activiteit in het kader van werkzaamheden op werk of op school (leeftijd: 12+).
- Huishoudelijke werkzaamheden
- Gemiddeld aantal minuten per week van verrichte lichamelijke activiteit in het kader van huishoudelijke werkzaamheden (leeftijd: 12+).
- Seksualiteit/veilig vrijen (12 tot 30jr)
- Cijfers betreffen personen in de leeftijd van 12 t/m 29 jaar. Totaalregel is derhalve: personen van12 t/m 29 jaar. (Standaard) Leeftijdscategorie 25 - 34 jaar is derhalve: 25 - 29 jaar.
- Voorbehoedsmiddel tijdens eerste keer
- Heeft bij de eerste keer geslachtsgemeenschap voorbehoedsmiddelen gebruikt ter voorkoming van zwangerschap, geslachtsziekte of AIDS, gepercenteerd over degenen die al eens geslachtsgemeenschap hebben gehad.
- Onderzoek naar baarmoederhalskanker(20+)
- Vragen zijn gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder mede in het kader van het preventief bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker (door middel van uitstrijkjes).
- Cervix uitstrijkjes t/m 2000
- Wanneer laatste uitstrijkje
- Een uitstrijkje van de baarmoederhals wordt gemaakt om te controleren of er veranderingen zijn opgetreden in het slijmvlies die op een (voorstadium van) kanker kunnen duiden. Cijfers zijn opgedeeld naar recent (3 jaar of minder geleden) en minder recent (langer dan 3 jaar geleden).
- 3 jaar of minder geleden
- 3 jaar of minder geleden zijn in dit verband de jaren 1998, 1999 en 2000. Vragen over dit onderwerp worden enkel gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder Totaalregel is derhalve: vrouwen van 20 jaar of ouder. (Standaard) Leeftijdscategorie 18 tot 25 jaar is derhalve: 20 tot 25 jaar.
- Langer dan 3 jaar geleden
- Langer dan 3 jaar geleden zijn in dit verband de jaren 1997 en eerder. Vragen over dit onderwerp worden enkel gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder Totaalregel is derhalve: vrouwen van 20 jaar of ouder. (Standaard) Leeftijdscategorie 18 tot 25 jaar is derhalve: 20 tot 25 jaar.
- Onderzoek naar borstkanker
- Tot 2001 zijn de vragen gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder mede in het kader van het preventief bevolkingsonderzoek naar borstkanker (door middel van mammografieën). Vanaf 2001 worden de vragen gesteld aan vrouwen van 30 jaar of ouder.
- Mammografieën t/m 2000 (20+)
- Wanneer laatste mammografie
- Een mammografie is röntgenonderzoek van de vrouwenborst, en een veelgebruikte methode om borstkanker vroegtijdig op te sporen. Cijfers zijn opgedeeld naar recent (3 jaar of minder geleden) en minder recent (langer dan 3 jaar geleden).
- 3 jaar of minder geleden
- 3 jaar of minder geleden zijn in dit verband de jaren 1998, 1999 en 2000. Vragen over dit onderwerp worden enkel gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder. Totaalregel is derhalve: vrouwen van 20 jaar of ouder. (Standaard) Leeftijdscategorie 18 tot 25 jaar is derhalve: 20 tot 25 jaar.
- Langer dan 3 jaar geleden
- Langer dan 3 jaar geleden zijn in dit verband de jaren 1997 en eerder. Vragen over dit onderwerp worden enkel gesteld aan vrouwen van 20 jaar of ouder. Totaalregel is derhalve: vrouwen van 20 jaar of ouder. (Standaard) Leeftijdscategorie 18 tot 25 jaar is derhalve: 20 tot 25 jaar.