Kredietcrisis dieper, maar korter dan recessie begin jaren tachtig
Het crisisjaar 2009, waarin de economie meer kromp dan ooit tevoren, werd gevolgd door een jaar met een gematigde groei van 1,8 procent. Daarmee veerde de economie sneller op dan in het begin van de jaren tachtig, toen de economie ook in zwaar weer verkeerde. Destijds nam het bruto binnenlands product (bbp) twee jaar op rij af. De recessie van 2009 was dus wel dieper, maar ook korter dan die van begin jaren tachtig. De onderdelen waaruit het bbp is opgebouwd, ontwikkelden zich in 2009/2010 ook heel anders dan destijds.
Bbp en bestedingscategorieën
Uitvoer trekt herstel in 2010
Het relatief snelle herstel is vooral toe te schrijven aan de uitvoer. Die liet in 2010 een krachtig herstel zien, na een forse krimp in 2009. Aan het begin van de jaren tachtig was het patroon heel anders. Toen was er in 1981 nog sprake van een kleine groei en in 1982 van een kleine krimp. Mogelijk hangt dit samen met de gematigde economische ontwikkeling in de landen om ons heen in die tijd, waar de economische krimp minder groot was en minder lang aanhield. Nederland werd begin jaren tachtig wel de “zieke man van Europa” genoemd.
Krimp bedrijfsinvesteringen veel groter dan begin jaren tachtig
De bedrijfsinvesteringen krompen zowel in 2009 als in 2010 sterker dan in respectievelijk 1981 en 1982. Bij de overheidsinvesteringen was een ander beeld te zien. Deze groeiden in 2009 nog fors, terwijl ze in 1981 al krompen. In 2010 volgde een afname, maar die was veel kleiner dan die van 1982.
Zowel in het begin van de jaren tachtig als in 2009 en 2010 vielen de investeringen in woningen en bedrijfsgebouwen fors terug. In de jaren tachtig duurde het tot 1984 voordat de investeringen in woningen en bedrijfsgebouwen weer toenamen. De krimp van de investeringen in vervoermiddelen en machines was in 2009 ongeveer twee keer zo groot als in 1981. In 2010 was er een herstel van zowel de investeringen in vervoermiddelen als die in machines. In 1982 was het beeld anders; toen namen de investeringen in vervoermiddelen fors toe, terwijl er iets minder in machines werd geïnvesteerd dan een jaar eerder.
Krimp consumptie huishoudens iets kleiner
In 2009 kromp de consumptie van huishoudens met 2,5 procent. Op deze krimp volgde in 2010 een bescheiden groei. In 1982 bleef de consumptie krimpen na een afname van 2,4 procent in 1981. Over twee jaar bekeken was de afname in het begin van de jaren tachtig dus groter dan in 2009/2010. De werkloosheid steeg in de jaren tachtig veel sterker dan tijdens de kredietcrisis. Dit zal een negatief effect gehad hebben op de consumptie. Inkomen uit betaald werk is immers de belangrijkste inkomensbron van de huishoudens.
Groei overheidsconsumptie ongeveer even groot als begin jaren tachtig
De groei van de overheidsconsumptie was in 2009 en 2010 ongeveer even groot als in 1981/1982. Desondanks droegen de totale overheidsbestedingen meer bij aan de economische groei dan in het begin van de jaren tachtig, doordat de overheidsinvesteringen in 2009 nog fors groeiden.
Wouter Jonkers