Hypotheekschuld huishoudens blijft sterk groeien

De hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens is het afgelopen decennium explosief gegroeid en is hard op weg de omvang van het bruto binnenlands product (BBP) te overtreffen. De waarde van de woningen dekt de hypotheekschuld nog ruimschoots.

Huishoudens dieper in de schulden

Nederlandse huishoudens hebben zich de afgelopen tien jaar steeds dieper in de schulden gestoken. De hypotheekschuld van huishoudens is gestegen van 140 miljard euro in 1995 tot ruim 500 miljard euro eind 2005. Daarmee was de hypotheekschuld gelijk aan 99 procent van het BBP. In de eerste helft van 2006 groeide de schuld met 7 procent verder tot 537 miljard euro. De verwachting is dan ook dat de hypotheekschuld van Nederlandse huishoudens eind 2006 voor het eerst hoger zal zijn dan het BBP. Per huishouden met een eigen huis bedraagt de hypotheekschuld nu ongeveer 150 duizend euro.

Hypotheekschuld en BBP

Tempo schuldengroei steeds hoger

In 1995 bedroeg de hypotheekschuld van de Nederlandse huishoudens 46 procent van het bruto binnenlands product (BBP). Vooral de laatste jaren is het tempo van de schuldtoename als percentage van het BBP sterk gestegen. De stap van 60 naar 80 procent van het BBP kostte nog vijf jaar (1998–2003), de stap van 80 naar 100 procent werd in twee jaar gemaakt (2004–2005).

Jaarlijkse toename hypotheekschuld en woningwaarde-index

Dekkingsgraad hypotheken 36 procent

De waarde van de Nederlandse woningen dekt de hypotheekschuld van huishoudens ruimschoots. Eind 2005 bedroeg de totale uitstaande hypotheekschuld 36 procent van de totale WOZ-waarde van woningen ter grootte van 1 392 miljard euro.
Opvallend is dat de hypotheekschuld de laatste jaren sneller is gegroeid dan de woningwaarde-index, die de waardeontwikkeling van bestaande koopwoningen meet. De stijging van de woningwaarde was de afgelopen drie jaar en in het eerste halfjaar van 2006 relatief gematigd, de totale uitstaande hypotheekschuld nam in hoog tempo toe.

Financieel vermogen groeit

Ondanks de forse toename van de hypotheekschuld verbeterde het financiële vermogen van huishoudens sinds 2002, na twee jaren van daling. Eind 2005 lag het financieel vermogen van huishoudens met 921 miljard euro weer boven het niveau van 2000. Het overgrote deel van dit financiële vermogen bestaat uit voorzieningen voor pensioen- en levensverzekeringen. De omvang van deze reserves steeg in 2005 tot 856 miljard euro. Dit kwam vooral door de gunstige koersontwikkeling van aandelen.

Frederik Heinsius en Bart Meijer

Bron: De Nederlandse economie 2005