Kolenprijs stabiel op hoog niveau

Vanaf het vierde kwartaal van 2003 is de invoerprijs van steenkool sterk gestegen. In de EMU-landen is de prijsstijging minder door de sterke euro. De prijsstijging is onder andere het gevolg van de sterke toename van het steenkoolverbruik in Azië, in het bijzonder in China. Inmiddels is de prijs gestabiliseerd.

Invoerprijs kolen per ton

Kolen in de energievoorziening

Na de ontdekking van aardgas is het belang van steenkolen sterk teruggelopen. In de jaren 1962–1964 lag het binnenlandse verbruik nog op bijna 19 miljoen ton per jaar. Met de komst van het goedkope alternatief aardgas liep het kolenverbruik snel terug tot minder dan 4 miljoen ton in de jaren 1973–1975. Om de afhankelijkheid van olie en de olieproducerende landen te verminderen nam het verbruik van kolen in de jaren en tachtig en negentig weer toe, met name door de ingebruikname van meer kolencentrales. Nu is het verbruik weer op het niveau van het midden van de jaren zestig.

Samenstelling binnenlands energieverbruik, 1946–2005

Kolenverbruik

Steenkolen worden hoofdzakelijk gebruikt voor de opwekking van elektriciteit, in de basismetaalindustrie en voor de productie van steenkoolcokes.
In 1999 viel het kolenverbruik in elektriciteitscentrales terug. De reden hiervoor was de liberalisering van de elektriciteitsmarkt. Energiebedrijven importeerden meer elektriciteit en de productie van elektriciteit in kolencentrales werd teruggebracht. De terugval in 2005 is onder andere toe te schrijven aan de substitutie van steenkool door biomassa.
Het kolenverbruik in de basismetaalindustrie steeg vanaf medio jaren tachtig fors dankzij een technologische innovatie in het hoogovenproces.
De verminderde inzet van kolen voor de productie van cokes vanaf 1999 is een gevolg van een doorgevoerde sanering in deze industrietak. Het aantal cokesfabrieken is toen gehalveerd.

Kolenverbruik naar bestemming

Invoer en handel

Begin jaren tachtig kwamen de hier verbruikte kolen uit Europa, Noord-Amerika en Oceanië. Vandaag de dag worden de kolen vooral gehaald uit Zuid-Afrika en Zuid-Amerika. Met name Colombia en Venezuela hebben een groot aandeel in onze koleninvoer.
Door de gunstige ligging speelt Nederland een belangrijke rol als handels- en distributieland voor steenkolen. In 2005 werd ruim 35 procent van de 20,1 miljoen ton geïmporteerde steenkolen vanuit Nederland geëxporteerd.

Invoer steenkolen naar land van herkomst

Henk Verduin en Joost Huurman

Bron: StatLine: Energiebalans

Bron: StatLine: Invoerprijs ketelkolen uit niet-EU-landen