5. Arbeidstevredenheid, arbeidsbelasting en vakbondslidmaatschap

In het vorige hoofdstuk is gekeken naar de organisatiegraad en hoe zich dit verhoudt tot verschillende kenmerken van de werknemers. In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe de organisatiegraad van werknemers verschilt naar aspecten van hun arbeidstevredenheid en arbeidsbelasting.

Minder vaak vakbondslid bij tevredenheid met arbeidsomstandigheden

Van de werknemers die (zeer) ontevreden zijn met hun arbeidsomstandigheden, was 21 procent lid, tegenover 15 procent van de werknemers die (zeer) tevreden zijn. Bij de algemene tevredenheid met het werk is het verschil kleiner: 16 procent tegen 18 procent.

Ontevreden met leidinggevende of reistijd: vaker vakbondslid

De verschillen in organisatiegraad naar de tevredenheid met specifieke aspecten van het werk zijn het duidelijkst bij het oordeel over leidinggevende en reistijd. Werknemers die niet tevreden zijn met hun leidinggevenden, zijn vaker vakbondslid zijn dan werknemers die hier (heel) tevreden mee zijn. Datzelfde geldt voor werknemers die niet tevreden zijn met hun reistijd en reisafstand. Bij de andere aspecten van het werk zijn de verschillen in de organisatiegraad kleiner.

Hogere organisatiegraad werknemers met gevaarlijk werk

In 2022 was een kwart van de werknemers die vaak of altijd gevaarlijk werk moeten uitvoeren vakbondslid, aanzienlijk vaker dan werknemers die dat niet, bijna nooit of soms doen (15 procent). Werknemers die regelmatig met gevaarlijke stoffen werken waren ook vaker lid dan werknemers die dat nooit of soms doen: 24 procent tegenover 16 procent. Een kleiner verschil in organisatiegraad is te zien bij fysiek zwaar werk: 19 procent bij degenen die dat regelmatig doen en 15 procent van de werknemers die dat nooit of soms doen.

Met veel autonomie minder vaak lid van vakbond

Indicatoren voor psychosociale arbeidsbelasting zijn onder andere de werkdruk, autonomie en de mate waarin werknemers psychische vermoeidheid door het werk ervaren. Werknemers die regelmatig autonomie ervaren op het werk kunnen onder andere regelmatig zelf beslissen hoe ze hun werk uitvoeren, in welk tempo en op welke momenten ze werken. Bij deze groep bedroeg de organisatiegraad 15 procent in 2022. Dat is minder dan onder werknemers die nooit of soms autonomie ervaren op hun werk, waarvan 18 procent lid van een vakbond was.

Verder was van de werknemers die altijd of vaak een hoge werkdruk voelen 18 procent vakbondslid, tegenover 16 procent van de werknemers die dat gevoel nooit of soms hebben. Een vergelijkbaar beeld komt naar voren bij de werknemers die zeggen wel eens psychisch vermoeid zijn door het werk. Daarvan is 19 procent vakbondslid, tegen 16 procent van de werknemers die geen werkgerelateerde psychische vermoeidheidsklachten ervaren.