Arbeidsomstandigheden na scheiding

1. Inleiding

In deze studie is onderzocht of er een samenhang bestaat tussen echtscheiding en zoekgedrag op de arbeidsmarkt enerzijds en echtscheiding en (andere) arbeidsomstandigheden, arbeidsbeleving en werkgerelateerde mentale gezondheid anderzijds. Daarvoor zijn gescheidenen vergeleken met mensen die bij elkaar bleven. Omdat mensen kunnen anticiperen op de scheiding is behalve de situatie na de scheiding ook de situatie vóór de scheiding geanalyseerd.

Aan de analyse liggen de volgende onderzoeksvragen ten grondslag:

  1. Zoeken gescheiden mensen zonder betaald werk vaker dan samenblijvers naar een (voltijd)baan?
  2. Zoeken gescheiden mensen zonder betaald werk vaker niet naar een baan vanwege ziekte?
  3. Werken gescheiden werkenden vaker dan samenblijvers onder andere arbeidsomstandigheden zoals in meerdere banen, buiten kantooruren of in onzekere contracten, en maken zij zich meer zorgen om hun baan te behouden?
  4. Verwaarlozen gescheiden werknemers vaker werk door familie- en gezinsverantwoordelijkheden en willen zij meer uren per week werken?
  5. Ervaren gescheiden werknemers vaker verschijnselen van een slechtere (werkgerelateerde) mentale gezondheid en is dit zichtbaar in een hoger ziekteverzuim?

In de analyse is het onderscheid naar geslacht gemaakt omdat, net als in Van den Brakel en Herbers (2021), Kooiman (2021) en Van Wijk, Brand en Verkooijen (2021) is aangetoond, de inkomens-, arbeids- en woonsituatie na scheiding voor vrouwen veranderd is.

Bron voor de gegevens over zoekgedrag, meerdere banen, werken buiten kantooruren, soort arbeidsrelatie en meer willen werken is de Enquête beroepsbevolking (EBB). Voor gegevens over zorgen over baanbehoud, problemen met het functioneren op het werk, werkgerelateerde psychische vermoeidheid, ziekteverzuim en gezondheid is de Nationale enquête arbeidsomstandigheden (NEA) van CBS en TNO de bron. Voor een nadere concretisering van de detailvariabelen wordt verwezen naar Bijlage 1.