Auteur: Isidora Stolwijk, Btissame el Farisi

Jeugdbescherming en jeugdreclassering 2022

Over deze publicatie

In deze rapportage presenteert het CBS de voorlopige cijfers over jeugdbescherming en jeugdreclassering in 2022. Op 31 december 2022 waren er 29 duizend lopende jeugdbeschermingsmaatregelen. In meer dan tweederde van de gevallen ging het om een vorm van ondertoezichtstelling en in bijna een derde van de gevallen om een voogdijmaatregel. Er werden in 2022 minder maatregelen gestart en meer maatregelen beëindigd dan in 2021. Het aantal jongeren met een reguliere ondertoezichtstelling is in 2022 gedaald naar 19 415 jongeren op 31 december. Ook het aantal jongeren met een reguliere voogdijmaatregel daalde in 2022, naar 9 085 jongeren. De gemiddelde duur van zowel ondertoezichtstellingen als voogdijmaatregelen nam in 2022 toe. De meeste ondertoezichtstellingen werden beëindigd volgens plan; de meeste voogdijmaatregelen vanwege het bereiken van de meerderjarigheid. Jeugdbescherming kwam relatief gezien het meest voor in jeugdregio’s in Limburg en Friesland.

Op 31 december 2022 liepen er 4 960 jeugdreclasseringsmaatregelen. In de meeste gevallen ging het om een vorm van toezicht en begeleiding. Het aantal jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel is daarmee verder gedaald, naar 4 900 jongeren op 31 december 2022. Er werden in 2022 minder maatregelen gestart en beëindigd dan in 2021. De gemiddelde duur van beëindigde trajecten nam verder af. Jeugdreclassering kwam het meeste voor in de regio’s Rotterdam en Amsterdam.

Inleiding

Rijk en gemeenten hebben ieder een verantwoordelijkheid voor hulp aan jongeren; gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor jeugdzorg en het rijk heeft een verantwoordelijkheid voor het functioneren van het systeem als zodanig (stelselverantwoordelijkheid). Om gemeenten en rijk daarbij te ondersteunen is in de Jeugdwet een regeling opgenomen over het ontsluiten van beleidsinformatie. De beleidsinformatie betreft informatie over jeugdhulpgebruik en de inzet van jeugdbescherming en jeugdreclassering. Jeugdhulpaanbieders en gecertificeerde instellingen verstrekken hierover gegevens aan het CBS.

In deze rapportage staan de voorlopige resultaten over de verstrekte jeugdbescherming en jeugdreclassering in 2022, waarbij een vergelijking wordt gemaakt met de jaren 2016 tot en met 2021. De resultaten over jeugdhulp worden in een aparte rapportage beschreven.

1. Jeugdbescherming

Op 31 december 2022 waren er 29 duizend lopende jeugdbeschermingsmaatregelen. In meer dan twee derde van de gevallen betrof het een vorm van ondertoezichtstelling (OTS). In 32 procent van alle maatregelen ging het om een voogdijmaatregel, al dan niet voorlopig of tijdelijk (tabel 1.0.1).

In 2022 was er een daling te zien in het totaal aantal jeugdbeschermingsmaatregelen. Op 31 december 2022 waren er 9 procent minder maatregelen actief dan aan het begin van het jaar. 

1.0.1 Jeugdbeschermingsmaatregelen, per type maatregel, 2022*
Beginstand (1-1-2022)InstroomUitstroomEindstand (31-12-2022)1)
Totaal31 9609 06511 95529 070
Ondertoezichtstelling21 8906 5009 00019 390
Voorlopige ondertoezichtstelling 3301 3701 345 355
Voogdij9 480 9251 3259 080
Voorlopige en tijdelijke voogdij 260 270 285 245
Bron: CBS.
1) Maatregelen met een einddatum van 31 december tellen niet mee in de eindstand.

1.1 Minder trajecten gestart, meer beëindigd

Het aantal gestarte jeugdbeschermingstrajecten in 2022 lag bijna 20 procent lager dan in 2021. Het aantal beëindigde trajecten nam af met 1 procent (figuur 1.1.1). Bij de ondertoezichtstellingen was er sprake van een daling bij de instroom en een stijging bij de uitstroom. In 2022 waren er veel meer ondertoezichtstellingen beëindigd dan gestart. Ook bij de voogdij waren meer maatregelen beëindigd dan gestart (figuur 1.1.1). Zowel het aantal gestarte als beëindigde voogdijmaatregelen lagen in 2022 lager dan in de jaren ervoor (figuur 1.1.1).

1.1.1 Instroom en uitstroom jeugdbescherming¹⁾²⁾
Maatregel2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
Totaal
Instroom9064113031195012980121611225212319
Uitstroom11954120601161712204118361187712828
OTS
Instroom6500828987539344885288288478
Uitstroom9000874181408573845586269621
Voogdij
Instroom926114512241340134415921975
Uitstroom1324139614071412142814071400
¹⁾ Exclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. ²⁾ Exclusief voorlopige voogdij en tijdelijke voogdij.

Bij de voorlopige ondertoezichtstellingen en de voorlopige en tijdelijke voogdijtrajecten daalt het aantal gestarte en beëindigde maatregelen in 2022, ten opzichte van een jaar eerder. Bij voorlopige (vrl.) ondertoezichtstellingen werden in 2022 iets meer maatregelen gestart dan beëindigd (figuur 1.1.2). Bij de voorlopige (vrl.) en tijdelijke (tijd.) voogdijtrajecten was het aantal  gestarte trajecten ongeveer gelijk aan het aantal beëindigde trajecten.

1.1.2 Instroom en uitstroom jeugdbescherming
Maatregel2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
Vrl. OTS
Instroom1370156216641919170415501559
Uitstroom1346159117321843168415441496
Vrl. en tijd. voogdij
Instroom268307309377261282307
Uitstroom284332338376269300311

1.2 Minder jongeren met ondertoezichtstelling

Op 31 december 2022 stonden 19 415 jongeren onder toezicht. Dit waren er minder dan op 30 december 2021, toen het ging om 21 965 jongeren (figuur 1.2.1). Nadat het aantal jongeren met ondertoezichtstelling was gestegen in de periode 2016 tot en met 2020, is er sinds 2021 sprake van een daling. In 2022 zette deze daling door. Het gaat hier uitsluitend om de reguliere ondertoezichtstellingen. De voorlopige ondertoezichtstellingen zijn buiten beschouwing gelaten.

1.2.1 Jongeren met jeugdbescherming op peildatum¹⁾²⁾
DatumVoogdij (x 1 000)Ondertoezichtstelling (x 1 000)
20055,03523,98
20065,2126,38
20075,4629,605
20085,7932,145
20096,3833,17
20106,9532,565
20117,44531,5
20127,53531,105
20138,4328,145
20148,8625,32
20159,20521,395
20169,75720,084
20179,93620,38
20189,9420,768
20199,83721,647
20209,81422,715
20219,49121,965
2022*9,08619,416
¹⁾ Personen met voogdij of ondertoezichtstelling op peildatum, exclusief voorlopige voogdij, tijdelijke voogdij en voorlopige ondertoezichtstellingen. ²⁾ Door invoering van de Jeugdwet treedt met ingang van 2015 een methodebreuk op.

1.3 Daling aantal jongeren met voogdij zet door

Op 31 december 2022 gold voor 9 085 jongeren een voogdijmaatregel. Sinds 2017 lag dit aantal redelijk constant rond de 9,9 duizend, maar sinds 2021 nam dit af (figuur 1.2.1). In 2022 zette deze daling door. Het betreft hier uitsluitend de reguliere voogdij. Voorlopige en tijdelijke voogdij zijn buiten beschouwing gelaten.

1.4 Voogdijtrajecten meestal langer dan drie jaar

Van de beëindigde reguliere voogdijmaatregelen in 2022 duurde 75 procent drie jaar of langer (tabel 1.4.1). De meeste reguliere ondertoezichtstellingen duurden één tot drie jaar. Voorlopige ondertoezichtstellingen duurden vrijwel altijd korter dan 3 maanden; dit is officieel ook de maximale duur van een voorlopige OTS. Daarna dient deze ofwel te worden beëindigd ofwel te worden omgezet in een reguliere OTS. Tijdelijke voogdij duurde meestal een jaar of langer, hoewel dit gaat om kleine aantallen. Dit is een maatregel die wordt toegepast als gevolg van een gezagsvacuüm, bijvoorbeeld als de ouders langdurig in het buitenland verblijven of als zij zijn overleden.

1.4.1 Duur van jeugdbeschermingsmaatregelen, per type maatregel, 2022*1)
Totaal aantal beëindigde maatregelenDuur maatregel 0 tot 3 maandenDuur maatregel 3 tot 6 maandenDuur maatregel 6 tot 12 maandenDuur maatregel 12 tot 36 maandenDuur maatregel 36 maanden of langer
Totaal 11 955 1 505405 1 995 5 040 3 010
Ondertoezichtstelling 9 00050300 1 875 4 775 2 000
Voorlopige ondertoezichtstelling 1 345 1 33510...
Voogdij 1 325101565240995
Voorlopige voogdij245110755015.
Tijdelijke voogdij40.10.1015
Bron: CBS.
1) Jeugdbeschermingsmaatregelen beëindigd in 2022.

De gemiddelde duur van de in 2022 beëindigde reguliere voogdijmaatregelen was met 2 361 dagen een stuk langer dan die van de reguliere ondertoezichtstellingen (881 dagen) en is de afgelopen jaren gestegen. Sinds 2021 nam ook de gemiddelde duur van de reguliere ondertoezichtstellingen toe, na een jarenlange daling (figuur 1.4.2). De gemiddelde duur van de beëindigde tijdelijke voogdijtrajecten nam in 2022 ten opzichte van 2021 af. Het ging in 2022 echter maar om 40 beëindigde tijdelijke voogdijtrajecten in totaal (tabel 1.4.1).

1.4.2 Gemiddelde duur beëindigde maatregelen¹⁾
Maatregel2022* (dagen)2021 (dagen)2020 (dagen)2019 (dagen)2018 (dagen)2017 (dagen)2016 (dagen)
Totaal9429018598678779341026
OTS8818468308678889651085
Vrl. OTS76757371737374
Voogdij2361229921312061187318331823
Vrl. voogdij152153145141174147129
Tijd. voogdij1782198115761850150815971160
¹⁾ Jeugdbeschermingsmaatregelen beëindigd in het gehele jaar.

1.5 Meeste ondertoezichtstellingen beëindigd volgens plan

In 2022 werden er 11 955 jeugdbeschermingsmaatregelen beëindigd, waarvan 10 345 ondertoezichtstellingen en 1 610 voogdijmaatregelen (zie tabel 1.4.1). De meeste ondertoezichtstellingen werden in 2022 beëindigd volgens plan, net zoals in voorgaande jaren. Het aantal voorlopig ondertoezichtstellingen dat overging in een reguliere ondertoezichtstelling nam in 2022 ten opzichte van eerdere jaren af. De afgelopen jaren daalde het aantal ondertoezichtstellingen beëindigd vanwege een gezagsbeëindigende maatregel en nam het aantal beëindigingen vanwege tussentijdse opheffing toe (figuur 1.5.1). 

1.5.1 Reden beëindiging ondertoezichtstelling¹⁾²⁾
Reden beëindiging OTS2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
Bereiken meerderjarigheid117512751340
Beëindiging volgens plan682063205680
VOTS naar OTS113013701480
Tussentijdse opheffing540460365275290315325
Gezagsbeëindigende maatregel67590096561078510701600
Niet verlengd35
Overlijden jeugdige
¹⁾ Ondertoezichtstellingen en voorlopige ondertoezichtstellingen, beëindigd in het gehele jaar. ²⁾ Voor de redenen 'bereiken meerderjarigheid', 'beëindiging volgens plan', 'VOTS naar OTS' en 'niet verlengd' zijn er over de jaren 2016 t/m 2019 geen betrouwbare cijfers.

Het bereiken van de meerderjarigheid bleef in 2022, net zoals in eerdere jaren, de meest voorkomende reden om voogdij te beëindigen, hoewel er ten opzichte van 2021 een daling te zien is (figuur 1.5.2). Het aantal voogdijmaatregelen dat beëindigd werd door het herstellen van gezag nam iets af in 2022. Het aantal voogdijtrajecten dat is beëindigd omdat de voogdij naar de pleegouder ging, was in 2022 ongeveer gelijk aan 2021.

1.5.2 Reden beëindiging voogdij¹⁾
 2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
Bereiken meerderjarigheid1150123512151050120012401210
Voogdij naar pleegouder120125185310245270295
Voogdij naar contactpersoon1520101010
Herstel gezag320345335415240190195
Overlijden jeugdige
¹⁾ Voogdij, tijdelijke voogdij en voorlopige voogdij, beëindigd in het gehele jaar.

1.6 Machtiging uithuisplaatsing bij 10 duizend jongeren

Met ingang van 2022 ontvangt het CBS van de Gecertificeerde Instellingen ook informatie over de Machtigingen Uithuisplaatsing (MUHP) die door de rechter zijn opgelegd. Een MUHP is geen op zichzelf staande maatregel maar gaat altijd samen met een ondertoezichtstelling. Als een kind onder toezicht wordt gesteld, dan blijft het kind meestal thuis wonen. Maar soms zijn de zorgen over het kind zo ernstig dat het beter is als het kind ergens anders gaat wonen en wordt er ook een MUHP opgelegd. Ook als ouders het zelf van belang vinden en het ermee eens zijn dat het kind ergens anders gaat wonen, is er een MUHP nodig. Bij een voogdijmaatregel gaat het kind altijd ergens anders wonen en legt de rechter geen afzonderlijke MUHP op. In 2022 waren  er 10 045 jeugdigen over wie de rechter een MUHP heeft uitgesproken (tabel 1.6.1). Bij 1 900 van hen ging het bij de start van de MUHP om een voorlopige OTS en dus om een spoedmachtiging uithuisplaatsing. Van een klein deel van de jongeren met een MUHP kon om diverse redenen geen informatie over de bijbehorende jeugdbeschermingsmaatregel gevonden worden. Over 3 320 jongeren werd in 2022 een nieuwe MUHP uitgesproken, zij hadden nog geen MUHP lopen op 1 januari 2022. Van 2 835 jongeren liep de opgelegde MUHP af in 2022, op 31 december 2022 liep er bij hen geen MUHP meer.

Niet alle door de rechter opgelegde MUHP worden in de praktijk ook ten uitvoer gebracht. Een MUHP vervalt als deze niet binnen 3 maanden ten uitvoer wordt gebracht. Het is niet bekend hoeveel MUHP niet ten uitvoer worden gebracht. In figuur 1.8.1 van deze rapportage is wel te zien dat in 2022 32 procent van de jongeren met een (voorlopige) ondertoezichtstelling ook jeugdhulp met verblijf ontvingen, dit betreft 9 275 jongeren. De verwachting is dat bij deze jongeren allemaal een MUHP is opgelegd die vervolgens ook in de praktijk is uitgevoerd. Maar het is niet uit te sluiten dat bij nog méér jongeren een opgelegde MUHP ook daadwerkelijk is uitgevoerd. Jongeren met een MUHP die zonder tussenkomst van een jeugdhulpinstelling of pleegzorgaanbieder op informele basis in het eigen netwerk worden opgevangen, bijvoorbeeld bij opa en oma, blijven namelijk buiten beeld. 

1.6.1 Aantal jongeren met een door de rechter opgelegde machtiging uithuisplaatsing in 2022*1)
Waarvan in combinatie met:
Totaal Voorlopige ondertoezichtstellingReguliere ondertoezichtsstellingOnbekend
Totaal 10 045 1 900 8 040105
Instroom 3 320890 2 38050
Uitstroom 2 835625 2 16545
Bron: CBS.
1) Dit betreft alle machtigingen uithuisplaatsingen die op enig moment in 2022 liepen, ongeacht of ze vóór of in die periode gestart zijn en ongeacht of ze in of ná die periode beëindigd zijn.

1.7 Samenloop jeugdbescherming met jeugdreclassering neemt iets toe

Van alle 0- tot en met 17-jarigen die in 2022 jeugdbescherming ontvingen, had 2,7 procent in hetzelfde jaar ook een jeugdreclasseringsmaatregel lopen. Hoewel er in 2022 een lichte toename is ten opzichte van vorig jaar, neemt dit percentage de laatste jaren iets af van 4,0 procent in 2016 naar 2,5 procent in 2021 (tabel 1.7.1). Dit komt voornamelijk doordat de samenloop bij onder toezicht gestelde jongeren daalde van 4,7 procent in 2016 naar 2,9 procent in 2021.

Het gaat in deze cijfers om alle jongeren die in een jaar op enig moment jeugdbescherming ontvingen. Van hen is bepaald voor welk percentage ook een jeugdreclasseringsmaatregel gold in dezelfde periode. 

1.7.1 Inzet jeugdreclassering naar type jeugdbescherming (samenloop)1)
Jongeren met jeugdbescherming en jeugdreclasseringJongeren met ondertoezichtstelling en jeugdreclassering2)Jongeren met voogdij en jeugdreclassering3)
% van totaal aantal jongeren met jeugdbescherming% van totaal aantal jongeren met ondertoezichtstelling% van totaal aantal jongeren met voogdij
20164,04,71,6
20173,74,41,6
20183,54,11,7
20193,33,81,7
20202,93,41,4
20212,52,91,3
2022*2,73,11,4
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel.
2) Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen.
3) Inclusief tijdelijke voogdij en voorlopige voogdij.

1.8 De meeste jongeren met jeugdbescherming krijgen ook jeugdhulp

In 2022 ontving 79 procent van de jongeren met een ondertoezichtstelling ook jeugdhulp (figuur 1.8.1). Het aandeel jongeren met een ondertoezichtstelling met daarnaast jeugdhulp (JH) zonder verblijf is ten opzichte van 2021 gelijk gebleven; 68 procent. Het aandeel jongeren dat naast een ondertoezichtstelling ook jeugdhulp met verblijf ontvangt, neemt in de laatste jaren af; van 40 procent in 2016 naar 32 procent in 2022. In deze gevallen krijgen jongeren een ondertoezichtstelling en ontvangen zij jeugdhulp die mede inhoudt dat zij (deels) niet thuis verblijven.1)

1.8.1 Samenloop OTS met jeugdhulp¹⁾
Samenloop2022* (%)2021 (%)2020 (%)2019 (%)2018 (%)2017 (%)2016 (%)
OTS en Jeugdhulp79797676767674
OTS en JH zonder verblijf68686463626156
w.v.
Wijkteam99121214149
Ambulant43433839394036
Daghulp7776555
Netwerk jongere38363231292525
OTS en JH met verblijf32343334363840
w.v.
Pleegzorg16171819192123
Gezinsgericht5544544
Gesloten plaatsing2334444
Overig²⁾14141313141615
¹⁾ Personen van 0 tot en met 17 jaar met een ondertoezichtstelling én jeugdhulp, als percentage van het totaal aantal jongeren met een ondertoezichtstelling. Jongeren met meerdere jeugdhulpvormen komen meerdere malen in de tabel voor. ²⁾ Verblijf bij een jeugdhulpaanbieder anders dan pleegzorg, gezinsgerichte jeugdhulp of gesloten plaatsing.
 

Van alle jongeren die een voogdijmaatregel hadden in 2022, ontving 93 procent daarnaast ook jeugdhulp (figuur 1.8.2). Het aandeel jongeren dat naast voogdij ook jeugdhulp zonder verblijf kreeg, steeg de afgelopen jaren van 40 procent in 2016 naar 50 procent in 2022. In 2022 ontving 87 procent van de jongeren met voogdij daarbij ook jeugdhulp met verblijf. Dat percentage is hoger dan in 2021. Uit het feit dat niet álle jongeren met voogdij ook jeugdhulp met verblijf krijgen, kan afgeleid worden dat er ook jongeren met voogdij zijn die, zonder tussenkomst van een jeugdhulpinstelling of pleegzorgaanbieder, op informele basis in het eigen netwerk worden opgevangen, bijvoorbeeld bij opa en oma.

1.8.2 Samenloop voogdij met jeugdhulp¹⁾
Samenloop2022* (%)2021 (%)2020 (%)2019 (%)2018 (%)2017 (%)2016 (%)
Voogdij en Jeugdhulp93919191919390
Voogdij en JH zonder verblijf50504645444440
w.v.
Wijkteam4566673
Ambulant37373434343532
Daghulp7765443
Netwerk jongere171613121099
Voogdij en JH met verblijf87848386868786
w.v.
Pleegzorg62626466656969
Gezinsgericht15141011121110
Gesloten plaatsing2223233
Overig²⁾20191818181917
¹⁾ Personen van 0 tot en met 17 jaar met voogdij én jeugdhulp, als percentage van het totaal aantal jongeren met voogdij. Jongeren met meerdere jeugdhulpvormen komen meerdere malen in de tabel voor. ²⁾ Verblijf bij een jeugdhulpaanbieder anders dan pleegzorg, gezinsgerichte jeugdhulp of gesloten plaatsing.
 

1.9 Bijna 1 procent van alle jongeren ontvangt jeugdbescherming

Ongeveer 0,9 procent van alle jongeren tot en met 17 jaar ontving op 31 december 2022 jeugdbescherming. Bij jongeren die jeugdbescherming ontvingen, ging het iets vaker om jongens dan om meisjes. In totaal ontvingen 15 180 jongens op 31 december 2022 jeugdbescherming, wat overeenkomt met 0,9 procent van alle jongens van 0 tot en met 18 jaar. Bij meisjes bedroeg dit aantal 13 895, wat gelijkstaat aan bijna 0,9 procent van alle meisjes in deze leeftijdsgroep (tabel 1.9.1).

1.9.1 Jeugdbescherming naar demografische kenmerken van de jongere, peildatum 31 december 2022*1)
Totaal aantal jongeren2)Totaal aantal jongeren met jeugdbeschermingVoogdijVoorlopige en tijdelijke voogdijOndertoezichtstellingVoorlopige ondertoezichtstelling
Totaal3 300 845 29 075 9 075240 19 410355
Geslacht: Jongens1 691 315 15 180 4 660115 10 240175
Geslacht: Meisjes1 609 530 13 895 4 415125 9 170185
Leeftijd: 0 tot 4 jaar 691 095 2 60045555 2 00090
Leeftijd: 4 tot 8 jaar 707 635 5 410 1 33530 3 96590
Leeftijd: 8 tot 12 jaar 738 655 7 705 2 19540 5 42050
Leeftijd: 12 tot 18 jaar1 163 460 13 355 5 090115 8 020130
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar.
2) De peildatum voor alle jongeren in Nederland is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum voor jongeren met jeugdbescherming (31 december 2022).

Op 31 december 2022 waren er 13 355 jongeren met jeugdbescherming van 12 tot 18 jaar oud, wat neerkomt op 1,1 procent van alle jongeren in deze leeftijd (tabel 1.9.1). Van alle 8- tot 12-jarigen in Nederland ontving 1 procent jeugdbescherming; dat waren op 31 december 2022 7 705 jongeren. Ongeveer 0,8 procent van de kinderen tussen 4 en 8 jaar kreeg jeugdbescherming, 5 410 in totaal. De groep 0- tot 3-jarigen was met 2 600 het kleinst; ongeveer 0,4 procent in deze leeftijdsgroep ontving jeugdbescherming (tabel 1.9.1). 

Onder de jongeren met een ondertoezichtstelling is de groep jongeren van 8 tot 12 jaar oud gestegen van 24 procent in 2016 naar 27 procent in 2022. Het aandeel kinderen van 4 tot 8 jaar met een ondertoezichtstelling nam ten opzichte van 2021 iets af, richting het niveau van 2016. Het aandeel jongeren van 0 tot 4 jaar en 12 tot 18 jaar nam ten opzichte van 2016 af (figuur 1.9.2). Bij de voogdijmaatregelen was een lichte stijging van het aandeel jongeren in de oudste leeftijdsgroep te zien, van 53 procent in 2016 naar 56 procent in 2022.

1.9.2 Jongeren naar leeftijd¹⁾
Jaar0 tot 4 jaar (%)4 tot 8 jaar (%)8 tot 12 jaar (%)12 tot 18 jaar (%)
Nederland
2022*20,9418,6126,5135,25
202120,5919,2626,2035,38
202020,5818,9926,2835,44
201920,4719,2825,8335,67
201820,4918,7525,4035,88
201720,3918,5724,9835,97
201620,3618,5724,5635,88
OTS
2022*10,3220,4227,9341,33
202110,6921,2527,2640,8
202011,6120,8227,0240,55
201911,8321,4226,3440,41
201812,4520,7425,7541,05
201712,5120,2825,1442,08
201612,8420,224,2542,72
Vrl. OTS
2022*24,9324,6514,2936,13
202125,5317,1217,4239,94
202024,7416,8418,9539,47
201928,419,2515,7336,62
201821,1417,4315,1446,29
201719,8118,5819,542,11
201628,417,5918,8335,19
Voogdij
2022*514,7124,1956,1
20215,6614,9724,2855,09
20205,414,9625,0954,55
20195,5314,6725,3754,43
20185,5914,7525,2254,44
20175,7415,0724,9654,23
20165,9815,3825,5753,07
Vrl. en tijd. voogdij
2022*23,5511,5717,3647,52
202119,3910,2719,0151,33
202023,4214,1317,145,35
201921,7214,3415,9847,95
201824,6112,0414,6648,69
201729,8618,7514,5836,81
201637,59,5611,0341,91
¹⁾ Voor het totaal aantal jongeren in Nederland is gekeken naar peildatum 1 januari en voor de jongeren met jeugdbescherming naar peildatum 31 december.

1.10 Meer jeugdbescherming in huishoudens met lage inkomens

In Nederland woonden in 2022 bijna 510 duizend jongeren tot en met 17 jaar in een huishouden2) met een inkomen dat tot de laagste 20 procent behoort. Van hen ontving 4 procent jeugdbescherming. Het aandeel jongeren met jeugdbescherming daalt naarmate het huishoudinkomen hoger is. In de 20 procent rijkste huishoudens kreeg 0,2 procent jeugdbescherming.

1.10.1 Jeugdbescherming naar huishoudinkomen¹⁾
JaarMet jeugdbescherming (%)
Totaal jeugdbescherming
Totaal1,1
Laagste kwintiel4
2e kwintiel1,5
3e kwintiel0,5
4e kwintiel0,3
Hoogste kwintiel0,2
Ondertoezichtstelling²⁾
Totaal0,8
Laagste kwintiel2,9
2e kwintiel1,2
3e kwintiel0,4
4e kwintiel0,2
Hoogste kwintiel0,1
Voogdij³⁾
Totaal0,3
Laagste kwintiel1
2e kwintiel0,3
3e kwintiel0,1
4e kwintiel0
Hoogste kwintiel0
¹⁾ Personen van 0 tot en met 17 jaar. ²⁾ Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. ³⁾ Inclusief tijdelijke voogdij en voorlopige voogdij.

1.11 Meer uitdagingen in huishoudens van jongeren met jeugdbescherming

Van een aantal achtergrondkenmerken3) is onderzocht hoe de situatie van jongeren met jeugdbescherming afwijkt van de jongeren zonder jeugdbescherming. In figuur 1.11.1 zijn deze kenmerken weergegeven. Bij bijna 78 procent van de Nederlandse jongeren woonden beide juridische ouders in hetzelfde huishouden. Voor jongeren met jeugdbescherming was dit slechts bij 12 procent.
Eenzelfde patroon is te zien voor kinderen uit huishoudens waar ook gebruik wordt gemaakt van ondersteuning op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) of waarin zorgkosten zijn gemaakt voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) dan wel GGZ-medicatie is voorgeschreven. 5 procent van alle kinderen in Nederland had te maken met WMO gebruik in het huishouden, en 24 procent met GGZ-zorg en/of medicatie. Bij jongeren met jeugdbescherming was dit ruim 34 en ruim 50 procent. Daarnaast werd bij 30 procent van de jongeren met jeugdbescherming iemand in het huishouden als verdachte van een misdrijf aangemerkt.

1.11.1 Jeugdbescherming naar huishoudkenmerken¹⁾
JaarJa (%)Nee (%)
Ouders op hetzelfde adres
Nederland2565280735040
Totaal jeugdbescherming449733277
Ondertoezichtstelling²⁾360524394
Voogdij³⁾8928883
WMO in huishouden
Nederland1668523130502
Totaal jeugdbescherming1260024395
Ondertoezichtstelling²⁾856119332
Voogdij³⁾40395063
GGZ in huishouden
Nederland7732842524070
Totaal jeugdbescherming1853018465
Ondertoezichtstelling²⁾1392813965
Voogdij³⁾46024500
Verdachte in huishouden
Nederland1676563129698
Totaal jeugdbescherming1111825877
Ondertoezichtstelling²⁾777220121
Voogdij³⁾33465756
¹⁾ Personen van 0 tot en met 17 jaar. ²⁾ Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. ³⁾ Inclusief voorlopige voogdij en tijdelijke voogdij.

1.12 Jeugdbescherming vooral in Limburg, Friesland en noorden van het land

In 2022 waren de vijf jeugdregio’s met het grootste aandeel jeugdbescherming Zuid-Limburg, Friesland (Fryslân), Noord-Limburg, Kop van Noord-Holland, en Twente. De regio’s met het laagste aandeel waren Haarlemmermeer, Utrecht Stad, Amsterdam-Amstelland, Gooi en Vechtstreek, en Zuid Kennemerland (figuur 1.12.1 en tabel 1.12.2).

1.12.1 Jeugdbescherming bij 0 t/m 17-jarigen naar jeugdregio, 31 december 2022*¹⁾
Jeugdzorgregios_naamaandeelJB (%)
Groningen1,141536309
Friesland(Frysl�n)1,289994675
KopvanNoord-Holland1,119606772
Drenthe0,900613605
WestFriesland0,88829136
Alkmaar(Noord-Kennemerland)0,866639658
IJsselland0,991998841
Flevoland1,110558594
Zaanstreek-Waterland0,609230769
IJmond(MiddenKennemerland)0,961329174
ZuidKennemerland0,531960903
Noord-Veluwe0,98330788
Amsterdam-Amstelland0,567776649
Twente1,195415348
Haarlemmermeer0,344213291
GooienVechtstreek0,651247604
MiddenIJssel/OostVeluwe0,992886333
HollandRijnland0,709275212
UtrechtWest0,647069699
Eemland0,724355479
FoodValley0,710554097
UtrechtStad0,588861298
ZuidoostUtrecht0,751143843
Haaglanden0,747240906
Achterhoek1,089505939
Lekstroom0,852191191
MiddenHolland1,115138551
CentraalGelderland0,96919636
Rijnmond0,966140167
Rivierenland0,798858208
Zuid-HollandZuid0,826322597
RijkvanNijmegen0,831589581
NoordoostBrabant0,872703009
WestBrabantOost0,623837987
Midden-Brabant0,855035272
WestBrabantWest0,844496214
Noord-Limburg1,212568536
Zeeland1,114676815
Zuidoost-Brabant0,683552502
Zuid-Limburg1,192168997
Midden-LimburgOost1,141478354
Midden-LimburgWest1,053446018
¹⁾ De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (31 december 2022).

1.12.2 Jeugdregio's met de hoogste en laagste aandelen jongeren met jeugdbescherming, peildatum 31 december 2022*1)
% van het totale aantal personen van 0 tot en met 17 jaar2)
Hoogste aandelenFriesland (Fryslân)1,29
Hoogste aandelenNoord-Limburg1,21
Hoogste aandelenTwente1,2
Hoogste aandelenZuid-Limburg1,19
Hoogste aandelenGroningen1,14
Laagste aandelenZaanstreek-Waterland0,61
Laagste aandelenUtrecht Stad0,59
Laagste aandelenAmsterdam-Amstelland0,57
Laagste aandelenZuid Kennemerland0,53
Laagste aandelenHaarlemmermeer0,34
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar met jeugdbescherming.
2) De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (31 december 2022).

De gemeenten waar in 2022 relatief gezien de meeste jongeren met jeugdbescherming wonen waren Doesburg, Pekela, Heerlen en Veendam (figuur 1.12.3)4). 

1.12.3 Jeugdbescherming bij 0 t/m 17-jarigen naar gemeente, 31 december 2022*¹⁾
Gemeente_naamaandeelJB (%)
Groningen (gemeente)1,023580479
Almere1,036935648
Stadskanaal1,795104261
Veendam1,943319838
Zeewolde1,503914297
Achtkarspelen0,887826532
Ameland0,439882698
Harlingen1,146629604
Heerenveen1,055652352
Leeuwarden1,607543781
Ooststellingwerf1,70015456
Opsterland1,055363322
Schiermonnikoog0
Smallingerland1,763040102
Terschelling0,423131171
Vlieland0
Weststellingwerf1,252871163
Assen0,917569194
Coevorden1,001749086
Emmen1,215966164
Hoogeveen0,943828461
Meppel0,947936415
Almelo1,868621532
Borne0,799680128
Dalfsen0,617283951
Deventer1,099468332
Enschede1,699989308
Haaksbergen0,726447219
Hardenberg0,859598854
Hellendoorn0,399486375
Hengelo (O.)1,444589668
Kampen0,856136982
Losser0,803023146
Noordoostpolder0,909607732
Oldenzaal0,910596026
Ommen0,523127753
Raalte0,761245675
Staphorst0,866738895
Tubbergen0,715819613
Urk0,554528651
Wierden0,489620055
Zwolle1,274882577
Aalten0,64465716
Apeldoorn1,202876584
Arnhem1,047243041
Barneveld0,805620005
Beuningen0,684505289
Brummen0,675477239
Buren0,998629332
Culemborg0,599201065
Doesburg2,123893805
Doetinchem1,311899483
Druten0,645342312
Duiven0,84519573
Ede0,579016444
Elburg0,730488274
Epe0,890606621
Ermelo1,468315301
Harderwijk0,932763311
Hattem0,342205323
Heerde0,461580234
Heumen0,402726146
Lochem0,562468042
Maasdriel0,896286812
Nijkerk0,618748066
Nijmegen0,860827217
Oldebroek0,815011372
Putten1,165274811
Renkum0,926801589
Rheden1,121444201
Rozendaal0
Scherpenzeel0,556030796
Tiel1,356192426
Voorst0,847457627
Wageningen0,657439446
Westervoort1,177769599
Winterswijk0,997506234
Wijchen0,872623079
Zaltbommel0,535086378
Zevenaar1,249838938
Zutphen1,231725567
Nunspeet0,867052023
Dronten1,164822365
Amersfoort0,781733974
Baarn0,717450939
De Bilt0,566757493
Bunnik0,38033938
Bunschoten0,685736677
Eemnes0,689289502
Houten0,649407635
Leusden0,539127594
Lopik0,709459459
Montfoort0,486448923
Renswoude0,214438885
Rhenen0,328176278
Soest0,70798388
Utrecht (gemeente)0,588861298
Veenendaal1,08371715
Woudenberg0,612557427
Wijk bij Duurstede0,822154911
IJsselstein0,79928952
Zeist0,810478327
Nieuwegein1,14884271
Aalsmeer0,414323764
Alkmaar1,014228743
Amstelveen0,364773319
Amsterdam0,615659497
Bergen (NH.)0,637522769
Beverwijk0,815558344
Blaricum0,208986416
Bloemendaal0,266819135
Castricum0,427742133
Diemen0,453144825
Edam-Volendam0,47729245
Enkhuizen0,918220947
Haarlem0,568849317
Haarlemmermeer0,344213291
Heemskerk0,981089151
Heemstede0,385324175
Heiloo0,358503249
Den Helder1,718460589
Hilversum0,742402393
Hoorn0,83087276
Huizen0,79386081
Landsmeer0,248344371
Laren (NH.)0,497737557
Medemblik1,078352644
Oostzaan0,163755459
Opmeer0,939177102
Ouder-Amstel0,105374078
Purmerend0,6124287
Schagen0,852979505
Texel0,603808639
Uitgeest0,631266246
Uithoorn0,562675836
Velsen1,042744567
Weesp0,483982484
Zandvoort0,932140194
Zaanstad0,733204134
Alblasserdam0,866666667
Alphen aan den Rijn0,717573788
Barendrecht0,285333841
Drechterland0,744353183
Brielle0,690335306
Capelle aan den IJssel0,912209574
Delft1,028244175
Dordrecht1,038495971
Gorinchem0,850947022
Gouda1,416608514
's-Gravenhage (gemeente)0,847574994
Hardinxveld-Giessendam0,695894224
Hellevoetsluis0,953137411
Hendrik-Ido-Ambacht0,359389039
Stede Broec1,076275152
Hillegom0,583373845
Katwijk0,738797211
Krimpen aan den IJssel0,7427741
Leiden0,917822839
Leiderdorp0,557799577
Lisse0,744878957
Maassluis0,671641791
Nieuwkoop0,831525669
Noordwijk0,4679398
Oegstgeest0,444444444
Oudewater0,445986125
Papendrecht0,862068966
Ridderkerk0,77685206
Rotterdam1,165977956
Rijswijk (ZH.)0,750551876
Schiedam0,903114417
Sliedrecht1,285067873
Albrandswaard0,46728972
Westvoorne0,498960499
Vlaardingen1,193233663
Voorschoten0,499629904
Waddinxveen1,058124366
Wassenaar0,442948264
Woerden0,75926753
Zoetermeer0,942437041
Zoeterwoude0,509626274
Zwijndrecht1,103702
Borsele0,963644328
Goes1,303969864
West Maas en Waal0,733352889
Hulst1,352874859
Kapelle0,683207479
Middelburg (Z.)1,13902491
Reimerswaal0,666666667
Terneuzen1,527717154
Tholen0,74912892
Veere0,502386335
Vlissingen1,557961447
De Ronde Venen0,825581395
Tytsjerksteradiel0,991940484
Asten0,613496933
Baarle-Nassau0,707964602
Bergen op Zoom0,804485617
Best0,438365772
Boekel0,509259259
Boxtel0,605366492
Breda0,613442912
Deurne0,510960936
Pekela2,063273728
Dongen0,644222776
Eersel0,331400166
Eindhoven0,957130623
Etten-Leur0,572737686
Geertruidenberg0,662902038
Gilze en Rijen0,676751592
Goirle0,474912244
Helmond0,815202424
's-Hertogenbosch1,091410003
Heusden0,617064198
Hilvarenbeek0,279134682
Loon op Zand0,611476952
Nuenen, Gerwen en Nederwetten0,359874044
Oirschot0,301841232
Oisterwijk0,575815739
Oosterhout0,875842156
Oss1,010161032
Rucphen1,103040086
Sint-Michielsgestel0,442101683
Someren0,454416359
Son en Breugel0,302863436
Steenbergen0,578871201
Waterland0,300661455
Tilburg1,168002869
Valkenswaard0,878563061
Veldhoven0,486069947
Vught0,598526703
Waalre0,50547599
Waalwijk0,719181931
Woensdrecht0,624151967
Zundert0,641562064
Wormerland0,517777011
Landgraaf1,257861635
Beek (L.)0,542797495
Beesel1,417811254
Bergen (L.)0,868306802
Brunssum1,380295098
Gennep0,920245399
Heerlen2,018403087
Kerkrade1,810626299
Maastricht1,262363352
Meerssen0,305810398
Mook en Middelaar0,791765637
Nederweert0,828443217
Roermond1,308210485
Simpelveld1,243781095
Stein (L.)0,534330751
Vaals0,844854071
Venlo1,654590061
Venray1,071895425
Voerendaal0,286123033
Weert1,137179794
Valkenburg aan de Geul0,950656406
Lelystad1,527512585
Horst aan de Maas0,787508486
Oude IJsselstreek1,33432172
Teylingen0,742039935
Utrechtse Heuvelrug0,935244485
Oost Gelre1,108033241
Koggenland0,602409639
Lansingerland0,307383477
Leudal1,044856783
Maasgouw0,732064422
Gemert-Bakel0,583236127
Halderberge0,723427935
Heeze-Leende0,248138958
Laarbeek0,782732448
Reusel-De Mierden0,639097744
Roerdalen1,085915043
Roosendaal1,023691138
Schouwen-Duiveland0,85440279
Aa en Hunze1,028758476
Borger-Odoorn1,217830882
De Wolden0,558160304
Noord-Beveland1,199261993
Wijdemeren0,520268806
Noordenveld0,507982583
Twenterand1,655857596
Westerveld0,487012987
Lingewaard0,60579359
Cranendonck0,945017182
Steenwijkerland1,089037817
Moerdijk1,26216545
Echt-Susteren1,11297774
Sluis1,279135873
Drimmelen0,431499461
Bernheze0,612887196
Alphen-Chaam0,427350427
Bergeijk0,694444444
Bladel0,266595575
Gulpen-Wittem0,715746421
Tynaarlo0,497795477
Midden-Drenthe0,606366852
Overbetuwe0,784041286
Hof van Twente0,858577677
Neder-Betuwe0,773071348
Rijssen-Holten0,47719454
Geldrop-Mierlo0,552262931
Olst-Wijhe0,926998841
Dinkelland0,514085955
Westland0,397807638
Midden-Delfland0,299326515
Berkelland1,216609363
Bronckhorst0,92374874
Sittard-Geleen1,139539884
Kaag en Braassem0,607556484
Dantumadiel1,300424628
Zuidplas1,029091629
Peel en Maas0,893091673
Oldambt1,64938737
Zwartewaterland0,875
S�dwest-Frysl�n1,225027191
Bodegraven-Reeuwijk0,77682686
Eijsden-Margraten0,445037828
Stichtse Vecht0,501062861
Hollands Kroon0,845948353
Leidschendam-Voorburg0,722582388
Goeree-Overflakkee0,751269036
Pijnacker-Nootdorp0,216871074
Nissewaard1,204892594
Krimpenerwaard1,072942805
De Fryske Marren1,037745447
Gooise Meren0,662744806
Berg en Dal1,118099231
Meierijstad0,658323556
Waadhoeke1,355816338
Westerwolde1,202278
Midden-Groningen1,235839341
Beekdaelen0,649236708
Montferland0,861497681
Altena0,495257282
West Betuwe0,562271577
Vijfheerenlanden0,81807873
Hoeksche Waard0,634074074
Het Hogeland0,815733602
Westerkwartier0,555847668
Noardeast-Frysl�n1,173275394
Molenlanden0,542332028
Eemsdelta1,221840397
Dijk en Waard1,072634215
Land van Cuijk0,948047023
Maashorst1,047024247
¹⁾ De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (31 december 2022).

1) De jongere verblijft in deze gevallen elders. Of anders gezegd: de jongere slaapt formeel elders, niet zijnde thuis in het eigen gezin. Dit betekent dat het hier alleen om de verblijfsvormen gaat waarbij er sprake is van een overnachting. Ook verblijf in logeerhuizen, alleen tijdens weekenden of juist door de week, vallen onder jeugdhulp met verblijf.
2) Gegevens over huishoudinkomen betreft de stand op 1 januari 2021. Dat is de meest recente datum waarop dit kenmerk beschikbaar is. 
3) Voor alle huishoudkenmerken is de meest recent beschikbare informatie gebruikt. Voor ouders in het hetzelfde huishouden is dit de situatie op 1 januari 2022. WMO in huishouden is gebaseerd op twee databronnen over de ondersteuning in 2021 op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO); de combinatie van deze bronnen is zo goed als volledig, alleen in enkele gemeenten ontbreekt de WMO waarvoor geen eigen bijdrage via CAK is betaald. GGZ in huishouden is een combinatie van of personen in het huishouden in het verslagjaar zorgkosten voor GGZ hebben gemaakt (2020) en of personen in het huishouden medicatie gebruikten vanwege psychische problemen (2021). Voor verdachte in het huishouden is gekeken of personen in het huishouden in de periode 2017-2021 zijn geregistreerd als verdachte, ongeacht het type misdrijf.
4) Volgens het woonplaatsbeginsel. Zie.

2. Jeugdreclassering

Aan het einde van 2022 was op 4 900 jongeren een jeugdreclasseringsmaatregel van toepassing. Dit betreft personen van 12 tot en met 22 jaar met één of meerdere jeugdreclasseringsmaatregelen. In totaal waren op dat moment 4 960 jeugdreclasseringsmaatregelen van kracht. Dat zijn er 25 meer dan bij de start van het jaar (tabel 2.0.1).

De twee varianten van toezicht en begeleiding (T&B) worden het meest toegepast, samen goed voor 97 procent van alle jeugdreclasseringsmaatregelen. Het gaat hier dan vooral om toezicht en begeleiding in het gedwongen kader (4 325 maatregelen aan het einde van 2022). Voor toezicht en begeleiding in het gedwongen kader en individuele trajectbegeleiding Criem geldt dat er aan het eind van 2022 minder maatregelen waren dan aan het begin van het jaar. Voor de overige maatregelen was het aantal maatregelen aan het einde van het jaar hoger dan aan het begin. De (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel en het scholings- en trainingsprogramma komen nauwelijks meer voor (tabel 2.0.1).

2.0.1 Jeugdreclasseringsmaatregelen, per type maatregel, 2022*
Beginstand (1-1-2022)InstroomUitstroomEindstand (31-12-2022)1)
Totaal 4 985 5 380 5 405 4 960
Toezicht en begeleiding: gedwongen kader 4 390 3 325 3 390 4 325
Toezicht en begeleiding: vrijwillig450 1 725 1 700475
Individuele trajectbegeleiding Harde Kern115220200130
Individuele trajectbegeleiding Criem2510010520
Scholings- en trainingsprogramma....
Gedragsbeïnvloedende maatregel....
Voorbereiding gedragsbeïnvloedende maatregel.1010.
Bron: CBS.
1) Maatregelen met een einddatum van 31 december tellen niet mee in de eindstand.

2.1 Minder trajecten gestart en beëindigd

Na een jaar eerder met 9 procent te zijn gestegen, is de instroom van jeugdreclasseringsmaatregelen in 2022 met 4 procent gedaald ten opzichte van 2021 (figuur 2.1.1)5). Ook de uitstroom is gedaald, namelijk met 11 procent. Hier was in 2021 nog sprake van een stijging. 

Het aantal ingestroomde jeugdreclasseringsmaatregelen ligt de gehele onderzochte periode onder het aantal uitgestroomde maatregelen, maar de verschillen zijn klein. Bij toezicht en begeleiding in het gedwongen kader lag het aantal ingestroomde maatregelen iets boven het aantal uitgestroomde maatregelen. Bij toezicht en begeleiding in het vrijwillig kader lag het aantal ingestroomde maatregelen iets onder het aantal uitgestroomde maatregelen. De grootste afname in het aantal ingestroomde en het aantal uitgestroomde maatregelen vindt plaats bij toezicht en begeleiding in het gedwongen kader, met in 2022 195 minder gestarte maatregelen en 515 minder beëindigde maatregelen dan in 2021 (figuur 2.1.1).

2.1.1 Instroom en uitstroom jeugdreclassering¹⁾
Maatregel2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
Totaal²⁾
Instroom5380560551055775552557605765
Uitstroom5405611057005810604061006255
T&B gedwongen
Instroom3325352030603660350536753435
Uitstroom3390390537253650395539953760
T&B vrijwillig
Instroom1725175016851725164016901720
Uitstroom1700184016051780169517051855
¹⁾ Jeugdreclasseringsmaatregelen bij personen van 12 tot en met 22 jaar. ²⁾ Inclusief ITB Harde Kern, ITB Criem en overig.

Van alle trajecten binnen de jeugdreclassering is de instroom bij de individuele trajectbegeleiding Harde Kern met 6 procent het sterkst afgenomen in 2022. Ook de uitstroom is hier in 2022 gedaald. Na een sterke stijging van het aantal ingestroomde en beëindigde trajecten bij de individuele trajectbegeleiding Harde Kern in 2019 en 2020, is vanaf 2021 een daling te zien. Bij de individuele trajectbegeleiding Criem en de overige jeugdreclasseringstrajecten was tot 2020 sprake van een afname in zowel de in- als uitstroom. De individuele trajectbegeleiding Criem laat vanaf 2021 weer een kleine toename zien (figuur 2.1.2). 

2.1.2 Instroom en uitstroom jeugdreclassering¹⁾
Maatregel2022* (maatregelen)2021 (maatregelen)2020 (maatregelen)2019 (maatregelen)2018 (maatregelen)2017 (maatregelen)2016 (maatregelen)
ITB Harde Kern
Instroom220235260235185210180
Uitstroom200250255220195190200
ITB Criem
Instroom1009080125155160180
Uitstroom10510085125160170160
Overig²⁾
Instroom101525254030250
Uitstroom151530353545280
¹⁾ Jeugdreclasseringsmaatregelen bij personen van 12 tot en met 22 jaar. ²⁾ Scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.
 

2.2 Afname jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel zet door

Op peildatum 31 december 2022 hadden 4 900 jongeren een jeugdreclasseringsmaatregel. In de periode 2011-2022 is een dalende trend te zien. Tussen 31 december 2011 en 31 december 2022 is het aantal jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel meer dan gehalveerd. De afname is in 2022 met 2 procent minder sterk dan de afname in eerdere jaren (figuur 2.2.1).

2.2.1 Jongeren met jeugdreclassering¹⁾²⁾
JaarJeugdreclassering (aantal jongeren)
201111110
201210830
20139210
20147790
20157590
20166735
20176420
20185925
20195915
20205440
20215000
2022*4900
¹⁾ Personen van 12 tot en met 22 jaar met één of meerdere jeugdreclasseringsmaatregelen. ²⁾ Door invoering van de Jeugdwet treedt met ingang van 2015 een methodebreuk op.

2.3 Gemiddelde duur toezicht en begeleiding verder gedaald

Van alle afgesloten jeugdreclasseringsmaatregelen duurden de maatregelen toezicht en begeleiding in het gedwongen kader het langst. 50 procent van deze maatregelen duurde een jaar of langer waarvan de meesten 1 tot 2 jaar (tabel 2.3.1). De overige vormen van jeugdreclassering duurden meestal korter dan 3 maanden, met uitzondering van individuele trajectbegeleiding Harde Kern waar bijna 70 procent van de trajecten 3 tot 6 maanden duurt. 

2.3.1 Doorlooptijd van jeugdreclasseringsmaatregelen, naar type maatregel, 2022*1)
0 tot 3 maanden3 tot 6 maanden6 tot 12 maanden12 tot 24 maanden24 tot 36 maanden36 maanden of langer
Totaal 1 510 1 185950 1 265355140
T&B: gedwongen405620655 1 220350140
T&B: vrijwillig99542025030..
ITB Harde Kern151353515..
ITB Criem9010....
Overig2)10.....
Bron: CBS.
1) Jeugdreclasseringsmaatregelen die werden beëindigd in 2022.
2) Scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

De gemiddelde duur van de maatregelen is in 2022 gedaald met 7 procent ten opzichte van een jaar eerder (figuur 2.3.2). De gemiddelde duur van de maatregelen toezicht en begeleiding in zowel het gedwongen als het vrijwillige kader nam af, met respectievelijk 6 en 11,5 procent. Bij individuele trajectbegeleiding Harde Kern is de gemiddelde duur met 13 dagen toegenomen ten opzichte van 2021. 

2.3.2 Gemiddelde duur beëindigde maatregelen¹⁾
Maatregel2022* (dagen)2021 (dagen)2020 (dagen)2019 (dagen)2018 (dagen)2017 (dagen)2016 (dagen)
Totaal341368399381391416415
T&B gedwongen477507537524518554586
T&B vrijwillig101114130133151152147
ITB Harde Kern210197188193185189198
ITB Criem101102111116105109111
Overig²⁾183171212175101315234
¹⁾ Jeugdreclasseringsmaatregelen die werden beëindigd in het gehele jaar. ²⁾ Scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

2.4 Vier op de tien jongeren met jeugdreclassering ontvangt ook jeugdhulp

Jeugdreclassering ging in vier op de tien gevallen gepaard met de inzet van jeugdhulp (tabel 2.4.1). Dit is minder dan bij jeugdbescherming, waar 79 procent van de jongeren met een ondertoezichtstelling en 93 procent van de jongeren met voogdij ook jeugdhulp ontving (figuur 1.8.1 en 1.8.2). Hierbij moet nog wel worden opgemerkt dat een deel van de jongeren met jeugdreclassering ouder is dan 18 jaar en aanvullende zorg en hulp mogelijk ook kan worden ontvangen vanuit andere zorgdomeinen (de Wet Langdurige Zorg, de Wet Maatschappelijke Ondersteuning of de Zorgverzekeringswet). 

Het aandeel jongeren dat naast een jeugdreclasseringsmaatregel ook jeugdhulp ontving daalde ten opzichte van 2021 (tabel 2.4.1). Deze daling is te zien bij toezicht en begeleiding in het gedwongen kader en bij individuele trajectbegeleiding Harde Kern. Het aandeel samenloop met jeugdhulp is het hoogst bij individuele trajectbegeleiding Criem, gevolgd door individuele trajectbegeleiding Harde Kern. Vooral bij individuele trajectbegeleiding Criem gaat het echter wel om kleine aantallen. 

2.4.1 Inzet jeugdhulp naar type jeugdreclassering (samenloop)1)
Totaal jongeren met jeugdreclassering en ook jeugdhulpToezicht en begeleiding: gedwongen kaderToezicht en begeleiding: vrijwilligIndividuele trajectbegeleiding Harde KernIndividuele trajectbegeleiding CriemOverig2)
% van totaal jongeren met jeugdreclassering% van totaal jongeren met dit type jeugdreclassering% van totaal jongeren met dit type jeugdreclassering% van totaal jongeren met dit type jeugdreclassering% van totaal jongeren met dit type jeugdreclassering% van totaal jongeren met dit type jeugdreclassering
201640,640,440,751,622,651,9
201740,640,739,247,436,7.
201841,741,939,054,229,266,7
201941,041,438,642,934,0.
202041,040,843,851,235,572,7
202143,944,237,759,129,6.
2022*42,743,041,044,147,6.
Bron: CBS.
1) Personen van 12 tot en met 22 jaar met een jeugdreclasseringsmaatregel op peildatum 31 december die tegelijkertijd jeugdhulp ontvingen.
2) Scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

2.5 Jongens vaker in jeugdreclassering dan meisjes

Op 31 december 2022 waren meer jeugdreclasseringsmaatregelen bij jongens dan bij meisjes van kracht. Dit geldt voor ieder type jeugdreclassering. In totaal was op 4 265 jongens een jeugdreclasseringsmaatregel van toepassing. Bij meisjes bedroeg dit aantal 635 (tabel 2.5.1). Ook relatief gezien kwam jeugdreclassering vaker voor bij jongens dan bij meisjes, respectievelijk bij 0,4 en 0,1 procent. 

2.5.1 Jeugdreclassering naar demografische kenmerken van de jongere, peildatum 31 december 2022*1)
Totaal aantal jongeren2)Totaal aantal jongeren met jeugd-reclasseringToezicht en begeleiding: gedwongen kaderToezicht en begeleiding: vrijwilligIndividuele traject-begeleiding Harde KernIndividuele traject-begeleiding CriemOverig3)
Totaal2 285 350 4 900 4 34048013520.
Geslacht: Jongens1 166 610 4 265 3 77042513520.
Geslacht: Meisjes1 118 73563557055...
Leeftijd: 12 tot en met 14 jaar 575 0752702254510..
Leeftijd: 15 tot en met 17 jaar 588 385 2 235 1 9302607020.
Leeftijd: 18 tot en met 22 jaar1 121 890 2 400 2 18517555..
Bron: CBS.
1) Personen van 12 tot en met 22 jaar met jeugdreclasseringsmaatregelen op peildatum 31 december 2022.
2) De peildatum voor alle jongeren in Nederland is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum voor jongeren met jeugdreclassering (31 december 2022).
3) Scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

Vergeleken met 2016 is het aandeel jongens onder jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel in 2022 toegenomen, variërend van vijf tot tien procentpunten voor de verschillende vormen van jeugdreclassering (figuur 2.5.2).

2.5.2 Jongeren naar geslacht¹⁾²⁾
MaatregelJongens (%)Meisjes (%)
Nederland
2022*51,0548,95
202151,0948,91
202051,0248,98
201951,0748,93
201851,0948,91
201751,1148,89
201651,0848,92
T&B gedwongen
2022*86,8413,16
202187,2012,80
202084,7915,21
201981,8418,16
201880,2519,75
201779,5420,46
201679,3320,67
T&B vrijwillig
2022*88,1311,88
202189,6610,34
202090,059,95
201983,7216,28
201879,8220,18
201779,7520,25
201678,4421,56
Overig³⁾
2022*95,634,38
202197,302,70
202096,473,53
201996,073,93
201894,195,81
201794,745,26
201690,269,74
¹⁾ Personen van 12 tot en met 22 jaar. ²⁾ Voor het totaal aantal jongeren in Nederland is gekeken naar peildatum 1 januari en voor de jongeren met jeugdreclassering naar 31 december. ³⁾ ITB Harde Kern, ITB Criem, scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

De groep 15- tot en met 17-jarigen was relatief gezien het ruimst vertegenwoordigd in de jeugdreclassering (tabel 2.5.1). Dit betrof 2 235 jongeren wat overeenkomt met 0,4 procent van alle personen in deze leeftijdsklasse. Bij de 18- tot en met 22-jarigen was dit 0,2 procent en bij de leeftijdscategorie 12- tot en met 14-jaar lag dit aandeel flink lager: 0,05 procent. 

Van alle jongeren met jeugdreclassering neemt het aandeel jongeren van 18 tot en met 22 jaar sinds 2016 toe. Sinds 2018 bestaat ongeveer de helft van alle jongeren met jeugdreclassering uit jongeren van 18 tot en met 22 jaar. Wel is het aandeel van deze groep sinds 2021 licht aan het dalen, met twee procentpunt in 2021 en één procentpunt in 2022. Bij toezicht en begeleiding in het vrijwillige kader vormen jongeren in de leeftijdsgroep van 15 tot en met 17 jaar een meerderheid. Jongeren van 12 tot en met 14 jaar komen relatief weinig voor onder jongeren met jeugdreclassering (figuur 2.5.3). 

2.5.3 Jongeren naar leeftijd¹⁾
Maatregel12 tot en met 14 jaar (%)15 tot en met 17 jaar (%)18 tot en met 22 jaar (%)
Nederland
2022*25,1625,7549,09
202125,1326,3348,53
202025,0526,7948,16
201925,4727,1547,38
201826,0527,4646,49
201726,5527,4446,01
201626,9727,3245,70
T&B gedwongen
2022*5,1444,4750,39
20214,0444,3751,59
20203,6742,4453,90
20193,7843,3952,79
20182,8143,5953,60
20173,3846,5150,10
20163,0946,9050,01
T&B vrijwillig
2022*9,1754,5836,25
20217,7655,8236,42
20205,1558,3236,54
20195,4355,7638,65
20186,1655,0138,83
20176,1053,6840,08
20169,8562,4827,67
Overig²⁾
2022*6,8856,8836,25
20212,7058,7838,51
20202,3561,1836,47
20195,0658,4336,52
20185,8156,9837,21
20172,9259,0637,43
20166,4962,9930,52
¹⁾ Voor het totaal aantal jongeren in Nederland is gekeken naar peildatum 1 januari en voor jongeren met jeugdreclassering naar peildatum 31 december. ²⁾ ITB Harde Kern, ITB Criem, scholings- en trainingsprogramma en (voorbereiding) gedragsbeïnvloedende maatregel.

2.6 Meer jeugdreclassering in huishoudens met lage inkomens 

In Nederland woonden in 2022 bijna 290 duizend jongeren van 12 tot en met 22 jaar in een huishouden6) met een inkomen dat tot de laagste 20 procent behoort. Van hen ontving 1 procent jeugdreclassering. Het aandeel jongeren met jeugdreclassering daalt naarmate het huishoudinkomen hoger is. In de 20 procent rijkste huishoudens met jongeren van 12 tot en met 22 jaar kreeg 0,1 procent jeugdreclassering. 

2.6.1 Jeugdreclassering naar huishoudinkomen¹⁾
JaarMet jeugdreclassering (%)
Totaal jeugdreclassering
Totaal0,3
Laagste kwintiel1
2e kwintiel0,6
3e kwintiel0,3
4e kwintiel0,1
Hoogste kwintiel0,1
¹⁾ Personen van 0 tot en met 22 jaar.

2.7 Meer uitdagingen in huishoudens van jongeren met jeugdreclassering

Van een aantal achtergrondkenmerken7) is onderzocht hoe de situatie van jongeren met jeugdreclassering afwijkt van de jongeren zonder jeugdreclassering. In figuur 2.7.1 zijn deze kenmerken weergegeven. Bij 65 procent van de Nederlandse jongeren van 12 tot en met 22 jaar woonden beide juridische ouders in hetzelfde huishouden. Voor jongeren met jeugdreclassering was dit slechts 30 procent.
Hetzelfde patroon is te zien bij kinderen uit huishoudens waar gebruik wordt gemaakt van ondersteuning op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) of waarin zorgkosten zijn gemaakt voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) dan wel GGZ-medicatie is voorgeschreven. Bijna 7 procent van alle jongeren in Nederland had te maken met WMO gebruik in het huishouden, en ruim 27 procent met GGZ-zorg en/of medicatie. Bij jongeren met jeugdreclassering was dit respectievelijk ruim 18 en ruim 38 procent. Daarnaast werd bij 18,5 procent van de jongeren met jeugdreclassering iemand in het huishouden als verdachte van een misdrijf aangemerkt, tegenover 4,5 procent van alle jongeren in Nederland.

2.7.1 Jeugdreclassering naar huishoudkenmerken¹⁾
JaarJa (%)Nee (%)
Ouders op hetzelfde adres
Nederland1494110790450
Totaal jeugdreclassering21755065
WMO in huishouden
Nederland1505252122455
Totaal jeugdreclassering13205820
GGZ in huishouden
Nederland6224501650535
Totaal jeugdreclassering27454395
Verdachte in huishouden
Nederland1042352168750
Totaal jeugdreclassering13255815
¹⁾ Jeugdreclasseringsmaatregelen bij personen van 12 tot en met 22 jaar.

2.8 Jeugdreclassering vooral in regio Rotterdam en Amsterdam

In de regio Amsterdam en Rotterdam woonden, ook relatief gezien, veel jongeren met jeugdreclassering (zie figuur 2.8.1 voor het aandeel per arrondissement). Ook in de gemeenten Rozendaal, Nissewaard, Kerkrade, Westerwolde, en Heerlen kwamen met 0,5 procent of meer relatief veel jongeren met jeugdreclassering voor (zie figuur 2.8.2 voor het aandeel per gemeente)8).

2.8.1 Jeugdreclassering bij 12 t/m 22-jarigen, 31 december 2022*1)
 Jeugdreclassering (%)
Amsterdam0,32
Noord-Holland0,14
Gelderland0,17
Midden-Nederland0,18
Noord-Nederland0,23
Overijssel0,21
DenHaag0,23
Rotterdam0,34
Limburg0,24
Oost-Brabant0,16
Zeeland-West-Brabant0,19
1) De peildatum van het totale aantal kinderen is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal personen met jeugdreclassering (31 december 2022).

2.8.2 Jeugdreclassering bij 12 t/m 22-jarigen naar gemeente, 31 december 2022*¹⁾
Gemeente_naamJeugdreclassering (%)
Aa en Hunze0,07
Aalsmeer0,17
Aalten0,14
Achtkarspelen0,08
Alblasserdam0,14
Albrandswaard0,2
Alkmaar0,18
Almelo0,3
Almere0,39
Alphen aan den Rijn0,2
Alphen-Chaam0
Altena0,04
Ameland0
Amersfoort0,19
Amstelveen0,22
Amsterdam0,34
Apeldoorn0,13
Arnhem0,43
Assen0,41
Asten0,14
Baarle-Nassau0
Baarn0,1
Barendrecht0,09
Barneveld0,05
Beek (L.)0,12
Beekdaelen0,08
Beesel0,12
Berg en Dal0,07
Bergeijk0,04
Bergen (L.)0,13
Bergen (NH.)0,06
Bergen op Zoom0,14
Berkelland0,05
Bernheze0,11
Best0,05
Beuningen0,19
Beverwijk0,04
Bladel0,27
Blaricum0,28
Bloemendaal0,09
Bodegraven-Reeuwijk0,08
Boekel0
Borger-Odoorn0,2
Borne0,24
Borsele0,2
Boxtel0,11
Breda0,22
Brielle0,05
Bronckhorst0,04
Brummen0,04
Brunssum0,38
Bunnik0
Bunschoten0,13
Buren0,09
Capelle aan den IJssel0,45
Castricum0,07
Coevorden0,11
Cranendonck0,04
Culemborg0,11
Dalfsen0,07
Dantumadiel0,12
De Bilt0,12
De Fryske Marren0,11
De Ronde Venen0,09
De Wolden0
Delft0,16
Den Helder0,34
Deurne0,1
Deventer0,26
Diemen0,34
Dijk en Waard0,13
Dinkelland0,08
Doesburg0,16
Doetinchem0,29
Dongen0,09
Dordrecht0,34
Drechterland0,07
Drimmelen0,06
Dronten0,1
Druten0,12
Duiven0,21
Echt-Susteren0,21
Edam-Volendam0
Ede0,1
Eemnes0,15
Eemsdelta0,46
Eersel0,04
Eijsden-Margraten0,29
Eindhoven0,2
Elburg0,09
Emmen0,27
Enkhuizen0,09
Enschede0,33
Epe0,13
Ermelo0,11
Etten-Leur0,23
Geertruidenberg0,26
Geldrop-Mierlo0,12
Gemert-Bakel0,16
Gennep0,1
Gilze en Rijen0,12
Goeree-Overflakkee0,09
Goes0,15
Goirle0,07
Gooise Meren0,08
Gorinchem0,19
Gouda0,19
Groningen (gemeente)0,25
Gulpen-Wittem0,22
Haaksbergen0,06
Haarlem0,15
Haarlemmermeer0,14
Halderberge0,03
Hardenberg0,11
Harderwijk0,12
Hardinxveld-Giessendam0,07
Harlingen0,15
Hattem0,06
Heemskerk0,17
Heemstede0,12
Heerde0,21
Heerenveen0,12
Heerlen0,51
Heeze-Leende0
Heiloo0,06
Hellendoorn0,06
Hellevoetsluis0,22
Helmond0,26
Hendrik-Ido-Ambacht0,14
Hengelo (O.)0,36
Het Hogeland0,28
Heumen0,04
Heusden0,11
Hillegom0,23
Hilvarenbeek0
Hilversum0,15
Hoeksche Waard0,06
Hof van Twente0,15
Hollands Kroon0,09
Hoogeveen0,27
Hoorn0,17
Horst aan de Maas0,11
Houten0,09
Huizen0,06
Hulst0,2
IJsselstein0,06
Kaag en Braassem0,06
Kampen0,1
Kapelle0,17
Katwijk0,03
Kerkrade0,55
Koggenland0,03
Krimpen aan den IJssel0,07
Krimpenerwaard0,13
Laarbeek0,1
Land van Cuijk0,12
Landgraaf0,24
Landsmeer0,07
Lansingerland0,12
Laren (NH.)0
Leeuwarden0,34
Leiden0,2
Leiderdorp0,12
Leidschendam-Voorburg0,31
Lelystad0,39
Leudal0,09
Leusden0,18
Lingewaard0,09
Lisse0,07
Lochem0,02
Loon op Zand0,07
Lopik0,09
Losser0,14
Maasdriel0,03
Maasgouw0,37
Maashorst0,16
Maassluis0,37
Maastricht0,21
Medemblik0,15
Meerssen0,1
Meierijstad0,16
Meppel0,2
Middelburg (Z.)0,29
Midden-Delfland0,15
Midden-Drenthe0,19
Midden-Groningen0,34
Moerdijk0,16
Molenlanden0,12
Montferland0,16
Montfoort0,05
Mook en Middelaar0,1
Neder-Betuwe0,05
Nederweert0,1
Nieuwegein0,21
Nieuwkoop0,11
Nijkerk0,06
Nijmegen0,26
Nissewaard0,63
Noardeast-Frysl�n0,24
Noord-Beveland0,41
Noordenveld0,14
Noordoostpolder0,12
Noordwijk0,19
Nuenen, Gerwen en Nederwetten0,07
Nunspeet0,21
Oegstgeest0,06
Oirschot0,13
Oisterwijk0,18
Oldambt0,35
Oldebroek0,12
Oldenzaal0,12
Olst-Wijhe0,08
Ommen0,04
Oost Gelre0,15
Oosterhout0,23
Ooststellingwerf0,23
Oostzaan0,08
Opmeer0,06
Opsterland0,15
Oss0,2
Oude IJsselstreek0,14
Ouder-Amstel0,22
Oudewater0
Overbetuwe0,15
Papendrecht0,14
Peel en Maas0,17
Pekela0,14
Pijnacker-Nootdorp0,1
Purmerend0,16
Putten0,06
Raalte0,06
Reimerswaal0,03
Renkum0,34
Renswoude0,13
Reusel-De Mierden0,33
Rheden0,24
Rhenen0,04
Ridderkerk0,39
Rijssen-Holten0,03
Rijswijk (ZH.)0,32
Roerdalen0,09
Roermond0,32
Roosendaal0,23
Rotterdam0,47
Rozendaal0,8
Rucphen0,16
Schagen0,21
Scherpenzeel0
Schiedam0,47
Schiermonnikoog0
Schouwen-Duiveland0,19
's-Gravenhage (gemeente)0,36
's-Hertogenbosch0,25
Simpelveld0,09
Sint-Michielsgestel0
Sittard-Geleen0,21
Sliedrecht0,12
Sluis0,13
Smallingerland0,35
Soest0,13
Someren0,09
Son en Breugel0,09
Stadskanaal0,18
Staphorst0,07
Stede Broec0,14
Steenbergen0,18
Steenwijkerland0,35
Stein (L.)0,19
Stichtse Vecht0,17
S�dwest-Frysl�n0,18
Terneuzen0,23
Terschelling0
Texel0
Teylingen0,28
Tholen0,17
Tiel0,18
Tilburg0,24
Tubbergen0,03
Twenterand0,16
Tynaarlo0,12
Tytsjerksteradiel0,19
Uitgeest0,11
Uithoorn0,37
Urk0,08
Utrecht (gemeente)0,21
Utrechtse Heuvelrug0,08
Vaals0,25
Valkenburg aan de Geul0,39
Valkenswaard0,15
Veendam0,12
Veenendaal0,19
Veere0,16
Veldhoven0,17
Velsen0,07
Venlo0,33
Venray0,17
Vijfheerenlanden0,13
Vlaardingen0,41
Vlieland0
Vlissingen0,41
Voerendaal0,15
Voorschoten0,21
Voorst0,19
Vught0,13
Waadhoeke0,21
Waalre0,09
Waalwijk0,1
Waddinxveen0,11
Wageningen0,13
Wassenaar0,15
Waterland0
Weert0,12
Weesp0,14
West Betuwe0,18
West Maas en Waal0,04
Westerkwartier0,13
Westerveld0,09
Westervoort0,18
Westerwolde0,53
Westland0,13
Weststellingwerf0,13
Westvoorne0,24
Wierden0,15
Wijchen0,16
Wijdemeren0,1
Wijk bij Duurstede0
Winterswijk0,16
Woensdrecht0,32
Woerden0,07
Wormerland0
Woudenberg0,05
Zaanstad0,21
Zaltbommel0,05
Zandvoort0,11
Zeewolde0,24
Zeist0,17
Zevenaar0,17
Zoetermeer0,38
Zoeterwoude0,25
Zuidplas0,1
Zundert0,12
Zutphen0,25
Zwartewaterland0,03
Zwijndrecht0,17
Zwolle0,32
¹⁾ De peildatum van het totale aantal kinderen is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal personen met jeugdreclassering (31 december 2022).

Deze hiervoor genoemde concentratie van jongeren met jeugdreclassering blijkt ook uit de cijfers per jeugdregio (tabel 2.8.3). De jeugdregio’s Rijnmond en Amsterdam-Amstelland staan bovenaan met de grootste aandelen jongeren met jeugdreclassering. In IJmond (Midden Kennemerland) woonden relatief weinig jongeren met een jeugdreclasseringsmaatregel.

2.8.3 Jeugdregio's met de hoogste en laagste aandelen jongeren met jeugdreclassering, peildatum 31 december 2022*1)
% van het totale aantal personen van 12 tot en met 22 jaar2)
Hoogste aandelen Rijnmond0,39
Hoogste aandelen Amsterdam-Amstelland0,32
Hoogste aandelen Flevoland0,3
Hoogste aandelen Haaglanden0,29
Hoogste aandelen Zuid-Limburg0,27
Laagste aandelen Rivierenland0,11
Laagste aandelen Food Valley0,1
Laagste aandelen Utrecht West0,1
Laagste aandelen Zuidoost Utrecht0,1
Laagste aandelen IJmond (Midden Kennemerland)0,09
Bron: CBS.
1) Personen van 12 tot en met 22 jaar met jeugdreclassering.
2) De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdreclassering (31 december 2022)."

2.9 Vaker herhaald beroep bij jeugdreclassering dan bij ondertoezichtstelling en voogdij 

Van de jeugdreclasseringsmaatregelen die in 2022 zijn gestart ging het in 9,4 procent van de maatregelen om een herhaald beroep (tabel 2.9.1). Dat wil zeggen dat dezelfde jongere in het betreffende kalenderjaar of in de vijf daaraan voorafgaande kalenderjaren al eerder jeugdreclassering heeft gehad.

Van de ondertoezichtstellingen die in 2022 zijn gestart ging het in 8,4 procent van de maatregelen om een herhaald beroep (tabel 2.9.1). Het percentage herhaald beroep voor voogdij was in 2022 met 2,6 procent gelijk aan 2021. 

2.9.1 Percentage herhaald beroep1) jeugdbescherming en jeugdreclassering2)
Jeugdreclasserings-
maatregelen		Jeugdbeschermings-
maatregelen: Ondertoezichtstelling		Jeugdbeschermings-
maatregelen: Voogdij
20168,69,92,8
20179,711,32,8
20189,89,82,2
201910,29,53,1
202010,98,92,9
202110,18,82,6
2022*9,48,42,6
Bron: CBS.
1) Hierbij wordt teruggekeken naar de betreffende periode én de 5 daaraan voorafgaande kalenderjaren.
2) Jeugdbeschermings -en jeugdreclasseringsmaatregelen gestart in betreffende periode.

5) Met ingang van 2020 is er een kleine verandering doorgevoerd in de berekenwijze van de definitieve cijfers. Dit leidt tot een zeer beperkte trendbreuk in het aantal jongeren en maatregelen tussen de jaren tot en met 2019 en de jaren vanaf 2020. Voor een uitgebreide beschrijving van de methodewijziging en de gevolgen, zie.
6) Gegevens over huishoudinkomen betreft de stand op 1 januari 2021. Dat is de meest recente datum waarop dit kenmerk beschikbaar is.
7) Voor de huishoudkenmerken is de meest recent beschikbare informatie gebruikt. Voor ouders in hetzelfde huishouden is dit de situatie op 1 januari 2022. WMO in huishouden is gebaseerd op twee databronnen over de ondersteuning in 2021 op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO); de combinatie van deze bronnen is zo goed als volledig, alleen in enkele gemeenten ontbreekt de WMO waarvoor geen eigen bijdrage via CAK is betaald. GGZ in huishouden is een combinatie van of personen in het huishouden in het verslagjaar zorgkosten voor GGZ hebben gemaakt (2020) en of personen in het huishouden medicatie gebruikten vanwege psychische problemen (2021). Voor verdachten in het huishouden is gekeken of personen in het huishouden in de periode 2017-2021 zijn geregistreerd als verdacht, ongeacht het type misdrijf. 
8) Volgens het woonplaatsbeginsel. Zie.

Meer informatie

Meer informatie over jeugdbescherming en jeugdreclassering kunt u vinden op de website van CBS:

Onderzoeksbeschrijving Beleidsinformatie Jeugd

Tabellen Jeugdzorg

Privacy is een groot goed. Ook als je niks te verbergen hebt, heb je heel wat te beschermen. Het CBS is het Statistisch Bureau van Nederland dat onafhankelijk onderzoek uitvoert. Het CBS werkt bij elk onderzoek met strenge eisen om data op een veilige manier te verwerven, te verwerken en te publiceren en is transparant over de manier van werken en de methodieken. 
Het CBS verzamelt gegevens van natuurlijke personen, bedrijven en instellingen. Dit is wettelijk vastgelegd in de CBS-wet en de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Identificerende persoonskenmerken worden na ontvangst direct gepseudonimiseerd. Hierdoor kan het onderzoek alleen worden uitgevoerd op gegevens met een pseudosleutel. Bij publicatie zorgt het CBS er bovendien voor dat natuurlijke personen of bedrijven niet herkenbaar of herleidbaar zijn. Ook hanteert het CBS diverse maatregelen tegen diefstal, verlies of misbruik van persoonsgegevens. Het CBS levert geen herkenbare gegevens aan derden, ook niet aan andere overheidsinstellingen. Wel kunnen sommige (wetenschappelijke) instellingen onder strenge voorwaarden toegang krijgen tot gegevens met pseudosleutel op persoons- of bedrijfsniveau. Dit noemen we microdata. 
Voor meer informatie, zie onze website. 

Begrippenlijst

Jeugdbeschermingsmaatregel (kinderbeschermingsmaatregel)

Jeugdbescherming is een maatregel die de rechter dwingend oplegt. Het doel van de kinderbeschermingsmaatregelen is het opheffen van de bedreiging voor de veiligheid en ontwikkeling van het kind. Een kind of jongere wordt dan 'onder toezicht gesteld' of 'onder voogdij geplaatst'.

Duur van de jeugdbeschermingsmaatregel

De duur van een jeugdbeschermingsmaatregel is de periode tussen de aanvangsdatum en de einddatum van de jeugdbescherming. In het volgende worden deze twee datums toegelicht. 

Datum aanvang jeugdbeschermingsmaatregel

De datum van de eerste dag waarop de jeugdbeschermingsmaatregel geldt. De datum is vastgelegd in de beschikking en is gelijk aan de datum van de uitspraak van de kinderrechter. 

Datum einde jeugdbeschermingsmaatregel

De datum van de laatste dag waarop de jeugdbeschermingsmaatregel geldt. De datum waarop de jeugdbeschermingsmaatregel daadwerkelijk beëindigd is.

Jeugdreclassering

Jeugdreclassering is een combinatie van begeleiding en controle voor jongeren vanaf 12 jaar, die voor hun 18e verjaardag met de politie of leerplichtambtenaar in aanraking zijn geweest en een proces-verbaal hebben gekregen. Indien de persoonlijkheid van de dader of de omstandigheden waaronder de overtreding of het misdrijf is begaan daartoe aanleiding geven, bijvoorbeeld bij jongvolwassenen met een verstandelijke beperking, kan het jeugdstrafrecht eveneens worden toegepast op jongvolwassenen in de leeftijd 18 tot en met 22 jaar. De jongere krijgt op maat gesneden begeleiding van een jeugdreclasseringswerker om te voorkomen dat hij of zij opnieuw de fout ingaat. Jeugdreclassering kan worden opgelegd door de kinderrechter of de officier van Justitie. Jeugdreclassering kan ook op initiatief van de Raad voor de Kinderbescherming in het vrijwillige kader worden opgestart. De begeleiding kan doorlopen tot de jongere 23 jaar wordt.

Duur van de jeugdreclasseringsmaatregel

De duur van een jeugdreclasseringsmaatregel is de periode tussen de aanvangsdatum en de einddatum van de maatregel. In het volgende worden deze twee datums toegelicht. 

Datum aanvang jeugdreclassering

De datum van de eerste dag waarop de maatregel jeugdreclassering geldt. De datum is vastgelegd in het document waarin het besluit tot het inzetten van de maatregel is vastgelegd. Het gaat om de betekende beschikking die onherroepelijk is geworden. 

Datum einde jeugdreclassering

De datum van de laatste dag waarop de maatregel jeugdreclassering geldt. De datum is vastgelegd in het document waarin het besluit tot het inzetten van de maatregel is vastgelegd. 

Machtiging uithuisplaatsing

Het betreft hier de machtiging uithuisplaatsing zoals bedoeld in artikel 265b van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek.

Datum aanvang machtiging uithuisplaatsing

De datum van de eerste dag waarop de machtiging uithuisplaatsing geldt. De datum staat in de beschikking (schriftelijke uitspraak) van de kinderrechter.

Datum einde machtiging uithuisplaatsing

De datum van de laatste dag waarop de machtiging uithuisplaatsing geldt. De datum einde machtiging uithuisplaatsing wordt pas aan het CBS geleverd nadat de machtiging uithuisplaatsing daadwerkelijk is geëindigd. Deze datum wordt dus niet op voorhand al aan het CBS geleverd op basis van de te verwachten einddatum zoals opgenomen in de beschikking (schriftelijke uitspraak) van de kinderrechter.

Reden beëindiging maatregel 

De reden waarom de maatregel voor de jongere is beëindigd:
Opties bij (voorlopige) ondertoezichtstelling:

  • Bereiken meerderjarigheid jeugdige
  • Tussentijdse opheffing: De maatregel wordt eerder beëindigd dan zoals is vastgelegd in de oorspronkelijke beschikking van de kinderrechter.
  • Niet verlengd: Er is bij de rechter een verlenging van de maatregel aangevraagd, maar deze is niet toegekend.
  • Beëindiging volgens plan: De termijn van de maatregel, zoals vastgelegd in de oorspronkelijke beschikking van de kinderrechter, is afgelopen en er is geen verlenging aangevraagd.
  • Gezagsbeëindigende maatregel: De jongere wordt onder voogdij geplaatst.
  • Overlijden jeugdige
  • Voorlopige OTS naar OTS: De voorlopige ondertoezichtstelling wordt beëindigd en deze wordt omgezet naar een reguliere ondertoezichtstelling.

Opties bij (tijdelijke/voorlopige voogdij):

  • Bereiken meerderjarigheid jeugdige
  • Voogdij naar pleegouder
  • Voogdij naar contactpersoon oftewel burgervoogd
  • Herstel gezag: De ouders krijgen het gezag over het kind terug.
  • Overlijden jeugdige

Herhaald beroep

Een jeugdbeschermingsmaatregel wordt als herhaald beroep gezien, als de desbetreffende jongere in het betreffende kalenderjaar of in de vijf daaraan voorafgaande kalenderjaren al een maatregel van hetzelfde type heeft ontvangen. De volgende typen maatregelen worden daarbij onderscheiden: ondertoezichtstelling (al dan niet voorlopig) en voogdij (al dan niet voorlopig of tijdelijk). Een voogdijmaatregel bij een jongere die eerder een ondertoezichtstelling had (en andersom), wordt niet als herhaald beroep gezien.

Een jeugdreclasseringsmaatregel wordt als herhaald beroep gezien, als de desbetreffende jongere in het betreffende kalenderjaar of in de vijf daaraan voorafgaande kalenderjaren al een jeugdreclasseringsmaatregel heeft ontvangen (ongeacht het type maatregel).

Als er bij de start van een nieuwe maatregel al een maatregel van hetzelfde type loopt bij de jongere, wordt de nieuwere maatregel niet gezien als herhaald beroep, maar als een aanvulling van of uitbreiding op de al lopende maatregel.