4. WW-uitkeringen dalen naar laagste niveau in 15 jaar

In 2022 zijn de uitgaven aan uitkeringen van de overheid voor de Werkloosheidswet (WW) met een kwart gedaald ten opzichte van een jaar eerder. Met 2,7 miljard euro is dit het laagste niveau sinds 2008. Tegelijk zijn de inkomsten uit de wettelijke premies waar deze uitgaven grotendeels mee gefinancierd worden, juist toegenomen met ruim 2,8 miljard euro tot 8,4 miljard euro. Dit kwam echter voort uit een eenmalige premieverlaging in 2021 waarbij de overheid eenmalig de werkgeverslasten heeft verlaagd vanwege de coronacrisis. Zowel de uitkeringen als premies worden onder andere beïnvloed door de ontwikkeling van de werkloosheid en de lonen. In 2022 daalde de werkloosheid tot het laagste niveau in ruim twintig jaar en de lonen stegen sterker dan in de jaren ervoor.

De WW biedt een verzekering voor werknemers tegen de financiële gevolgen van werkloosheid door onder voorwaarden 75 procent van het laatst genoten loon uit te keren gedurende de eerste twee maanden van werkloosheid en 70 procent erna. De hoogte van de uitkeringen kent wel een maximum. De duur van de uitkering is beperkt en hangt af van het arbeidsverleden. UWV voert deze wet uit en de uitgaven aan WW-uitkeringen worden voornamelijk gefinancierd door premiebetalingen van werkgevers aan het Algemeen Werkloosheidsfonds, de Awf-premies. Overheidswerkgevers dragen daarnaast apart premies af en indien er tekorten zijn wordt dit nog aangevuld met Rijksbijdragen. 

In Figuur 1 zijn de jaarlijkse uitgaven aan WW-uitkeringen en de inkomsten uit Awf-premies weergegeven van 2012 tot 2022. Deze maken een tegengestelde ontwikkeling door. Dit komt doordat de uitgaven aan WW-uitkeringen voornamelijk worden bepaald door het aantal WW-uitkeringen, wat nauw samenhangt met de werkloosheid in Nederland. De Awf-premies worden door werkgevers afgedragen voor hun werknemers, waarbij dus ook de werkgelegenheid van invloed is op de afgedragen premies. Alleen in 2021 daalden de premies terwijl de WW-uitkeringen ook daalden. Dit is een gevolg van het besluit van de overheid om in 2021 eenmalig de werkgeverslasten te verminderen door een tijdelijke verlaging van de Awf-premiepercentages 

In figuur 2 is de jaarlijkse mutatie in procenten weergegeven van de werkloosheid en de uitgaven aan WW-uitkeringen. Uitgaven aan WW-uitkeringen hangen nauw samen met de werkloosheid. Alleen in 2022 daalden de uitgaven aan WW-uitkeringen sneller dan de werkloosheid. Dit komt doordat de uitkeringsuitgaven worden bepaald door de gemiddelde hoogte van de WW-uitkeringen, het aantal uitkeringsgerechtigden en de duur van de uitkering. De gemiddelde hoogte van de uitkeringen is in 2022 enigszins toegenomen door gestegen lonen van getroffen werknemers en een verhoging van de maximumuitkeringen. De sterkere daling van de uitkeringslasten dan de daling van de werkloosheid komt dus voort uit een sterkere daling van het aantal uitkeringsgerechtigden of van de duur van de uitkering in 2022.