1. Positief overheidssaldo in het tweede kwartaal van 2022

De uitgaven van de overheid bedroegen in het tweede kwartaal van 2022 bijna 104 miljard euro. In dezelfde periode had de overheid 107 miljard euro aan inkomsten, waardoor het overheidssaldo in het tweede kwartaal van 2022 uitkwam op ruim 3 miljard euro. Hiermee is het overheidssaldo voor het tweede kwartaal op rij positief.

Op jaarbasis, gemeten over de periode van het derde kwartaal 2021 tot en met het tweede kwartaal 2022, kwam het overschot uit op 0,1 procent bbp. In de Miljoenennota wordt voorlopig uitgegaan van een tekort van 0,9 procent bbp voor heel 2022. Daarbij is rekening gehouden met een aantal verwachte financiële tegenvallers voor de overheid.

1.1 Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis*
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'09	1e kwartaal	43,5	44,4
'09	2e kwartaal	43,3	45,2
'09	3e kwartaal	43,2	46,8
'09	4e kwartaal	42,7	47,9
'10	1e kwartaal	42,7	48,2
'10	2e kwartaal	43,0	48,7
'10	3e kwartaal	42,6	48,5
'10	4e kwartaal	42,8	48,2
'11	1e kwartaal	43,1	47,8
'11	2e kwartaal	42,8	47,5
'11	3e kwartaal	43,2	47,3
'11	4e kwartaal	42,7	47,1
'12	1e kwartaal	42,7	47,0
'12	2e kwartaal	43,0	47,0
'12	3e kwartaal	42,8	47,1
'12	4e kwartaal	43,1	47,0
'13	1e kwartaal	43,6	47,2
'13	2e kwartaal	43,8	47,1
'13	3e kwartaal	44,1	47,0
'13	4e kwartaal	43,9	46,8
'14	1e kwartaal	43,6	46,6
'14	2e kwartaal	43,7	46,6
'14	3e kwartaal	43,7	46,3
'14	4e kwartaal	43,8	46,1
'15	1e kwartaal	44,0	46,0
'15	2e kwartaal	43,6	45,6
'15	3e kwartaal	43,2	45,2
'15	4e kwartaal	42,9	44,8
'16	1e kwartaal	42,8	44,5
'16	2e kwartaal	43,3	44,3
'16	3e kwartaal	43,8	44,2
'16	4e kwartaal	43,8	43,6
'17	1e kwartaal	44,1	43,2
'17	2e kwartaal	43,8	42,8
'17	3e kwartaal	43,7	42,5
'17	4e kwartaal	43,8	42,5
'18	1e kwartaal	44,0	42,3
'18	2e kwartaal	44,0	42,1
'18	3e kwartaal	44,1	42,1
'18	4e kwartaal	43,8	42,3
'19	1e kwartaal	44,0	42,4
'19	2e kwartaal	43,9	42,3
'19	3e kwartaal	43,8	42,3
'19	4e kwartaal	43,9	42,1
'20	1e kwartaal	43,7	42,3
'20	2e kwartaal	43,7	44,8
'20	3e kwartaal	43,8	45,9
'20	4e kwartaal	44,1	47,8
'21	1e kwartaal	44,0	49,3
'21	2e kwartaal	44,0	47,9
'21	3e kwartaal	43,8	47,4
'21	4e kwartaal	44,0	46,6
'22	1e kwartaal	43,7	45,1
'22	2e kwartaal	44,3	44,2

1.1 Overheidsinkomsten en -uitgaven op jaarbasis*
		Inkomsten (% bbp)	Uitgaven (% bbp)
'09	1e kwartaal	43,5	44,4
'09	2e kwartaal	43,3	45,2
'09	3e kwartaal	43,2	46,8
'09	4e kwartaal	42,7	47,9
'10	1e kwartaal	42,7	48,2
'10	2e kwartaal	43,0	48,7
'10	3e kwartaal	42,6	48,5
'10	4e kwartaal	42,8	48,2
'11	1e kwartaal	43,1	47,8
'11	2e kwartaal	42,8	47,5
'11	3e kwartaal	43,2	47,3
'11	4e kwartaal	42,7	47,1
'12	1e kwartaal	42,7	47,0
'12	2e kwartaal	43,0	47,0
'12	3e kwartaal	42,8	47,1
'12	4e kwartaal	43,1	47,0
'13	1e kwartaal	43,6	47,2
'13	2e kwartaal	43,8	47,1
'13	3e kwartaal	44,1	47,0
'13	4e kwartaal	43,9	46,8
'14	1e kwartaal	43,6	46,6
'14	2e kwartaal	43,7	46,6
'14	3e kwartaal	43,7	46,3
'14	4e kwartaal	43,8	46,1
'15	1e kwartaal	44,0	46,0
'15	2e kwartaal	43,6	45,6
'15	3e kwartaal	43,2	45,2
'15	4e kwartaal	42,9	44,8
'16	1e kwartaal	42,8	44,5
'16	2e kwartaal	43,3	44,3
'16	3e kwartaal	43,8	44,2
'16	4e kwartaal	43,8	43,6
'17	1e kwartaal	44,1	43,2
'17	2e kwartaal	43,8	42,8
'17	3e kwartaal	43,7	42,5
'17	4e kwartaal	43,8	42,5
'18	1e kwartaal	44,0	42,3
'18	2e kwartaal	44,0	42,1
'18	3e kwartaal	44,1	42,1
'18	4e kwartaal	43,8	42,3
'19	1e kwartaal	44,0	42,4
'19	2e kwartaal	43,9	42,3
'19	3e kwartaal	43,8	42,3
'19	4e kwartaal	43,9	42,1
'20	1e kwartaal	43,7	42,3
'20	2e kwartaal	43,7	44,8
'20	3e kwartaal	43,8	45,9
'20	4e kwartaal	44,1	47,8
'21	1e kwartaal	44,0	49,3
'21	2e kwartaal	44,0	47,9
'21	3e kwartaal	43,8	47,4
'21	4e kwartaal	44,0	46,6
'22	1e kwartaal	43,7	45,1
'22	2e kwartaal	44,3	44,2

Dat in het tweede kwartaal van 2022 een overschot is gerealiseerd komt mede doordat de inkomsten zijn gestegen met ruim 14 miljard euro ten opzichte van het hetzelfde kwartaal van vorig jaar. Onder andere de belastinginkomsten van de overheid stegen met als uitschieter de vennootschapsbelasting die bijna 4 miljard euro hoger was. Ook namen de aardgasbaten toe met 3 miljard euro ten opzichte van het tweede kwartaal van 2021.

De uitgaven stegen aanzienlijk minder in het tweede kwartaal van 2022 en waren 1 miljard euro hoger ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Dit kwam met name doordat de uitgaven aan subsidies daalden met bijna 5 miljard euro in vergelijking met het tweede kwartaal van 2021. Dit was vooral het gevolg van het aflopen van de subsidieregelingen die waren opgetuigd in het kader van de coronacrisis. Wel gaf de overheid in het tweede kwartaal van 2022 bijna 2 miljard euro meer uit aan sociale uitkeringen en ruim 1 miljard euro aan de beloning van haar werknemers dan in dezelfde periode in 2021.

1.2 Overheidsschuld (EMU)
		Overheidsschuld (EMU) (mld euro)
'08	1e kwartaal	275,1
'08	2e kwartaal	278,2
'08	3e kwartaal	283,8
'08	4e kwartaal	354,0
'09	1e kwartaal	370,3
'09	2e kwartaal	360,8
'09	3e kwartaal	360,4
'09	4e kwartaal	354,7
'10	1e kwartaal	359,3
'10	2e kwartaal	372,3
'10	3e kwartaal	374,1
'10	4e kwartaal	378,7
'11	1e kwartaal	382,8
'11	2e kwartaal	390,9
'11	3e kwartaal	396,6
'11	4e kwartaal	401,3
'12	1e kwartaal	407,0
'12	2e kwartaal	417,0
'12	3e kwartaal	423,0
'12	4e kwartaal	432,4
'13	1e kwartaal	435,4
'13	2e kwartaal	447,2
'13	3e kwartaal	446,4
'13	4e kwartaal	447,0
'14	1e kwartaal	445,4
'14	2e kwartaal	456,0
'14	3e kwartaal	454,5
'14	4e kwartaal	455,8
'15	1e kwartaal	464,4
'15	2e kwartaal	453,3
'15	3e kwartaal	451,5
'15	4e kwartaal	446,1
'16	1e kwartaal	446,6
'16	2e kwartaal	442,3
'16	3e kwartaal	433,5
'16	4e kwartaal	438,5
'17	1e kwartaal	427,1
'17	2e kwartaal	426,3
'17	3e kwartaal	417,8
'17	4e kwartaal	420,4
'18	1e kwartaal	413,0
'18	2e kwartaal	409,2
'18	3e kwartaal	405,9
'18	4e kwartaal	405,8
'19	1e kwartaal	398,3
'19	2e kwartaal	403,8
'19	3e kwartaal	395,1
'19	4e kwartaal	394,7
'20	1e kwartaal	403,4
'20	2e kwartaal	441,9
'20	3e kwartaal	441,6
'20	4e kwartaal	435,5
'21	1e kwartaal	440,0
'21	2e kwartaal	447,9
'21	3e kwartaal	442,9
'21	4e kwartaal	449,0
'22	1e kwartaal	446,4
'22	2e kwartaal	457,6

1.2 Overheidsschuld (EMU)
		Overheidsschuld (EMU) (mld euro)
'08	1e kwartaal	275,1
'08	2e kwartaal	278,2
'08	3e kwartaal	283,8
'08	4e kwartaal	354,0
'09	1e kwartaal	370,3
'09	2e kwartaal	360,8
'09	3e kwartaal	360,4
'09	4e kwartaal	354,7
'10	1e kwartaal	359,3
'10	2e kwartaal	372,3
'10	3e kwartaal	374,1
'10	4e kwartaal	378,7
'11	1e kwartaal	382,8
'11	2e kwartaal	390,9
'11	3e kwartaal	396,6
'11	4e kwartaal	401,3
'12	1e kwartaal	407,0
'12	2e kwartaal	417,0
'12	3e kwartaal	423,0
'12	4e kwartaal	432,4
'13	1e kwartaal	435,4
'13	2e kwartaal	447,2
'13	3e kwartaal	446,4
'13	4e kwartaal	447,0
'14	1e kwartaal	445,4
'14	2e kwartaal	456,0
'14	3e kwartaal	454,5
'14	4e kwartaal	455,8
'15	1e kwartaal	464,4
'15	2e kwartaal	453,3
'15	3e kwartaal	451,5
'15	4e kwartaal	446,1
'16	1e kwartaal	446,6
'16	2e kwartaal	442,3
'16	3e kwartaal	433,5
'16	4e kwartaal	438,5
'17	1e kwartaal	427,1
'17	2e kwartaal	426,3
'17	3e kwartaal	417,8
'17	4e kwartaal	420,4
'18	1e kwartaal	413,0
'18	2e kwartaal	409,2
'18	3e kwartaal	405,9
'18	4e kwartaal	405,8
'19	1e kwartaal	398,3
'19	2e kwartaal	403,8
'19	3e kwartaal	395,1
'19	4e kwartaal	394,7
'20	1e kwartaal	403,4
'20	2e kwartaal	441,9
'20	3e kwartaal	441,6
'20	4e kwartaal	435,5
'21	1e kwartaal	440,0
'21	2e kwartaal	447,9
'21	3e kwartaal	442,9
'21	4e kwartaal	449,0
'22	1e kwartaal	446,4
'22	2e kwartaal	457,6

Ondanks het positieve saldo nam de overheidsschuld in het tweede kwartaal van 2022 met ruim 11 miljard euro toe tot 458 miljard euro. De stijging kwam vooral voor rekening van het Rijk, dat bijna 12 miljard euro meer langlopend schuldpapier uitgaf dan het afloste. Dat de overheidsschuld toenam ondanks het overschot kwam met name doordat het Rijk het uitgegeven schuldpapier nog niet heeft aangewend om uitgaven mee te financieren. In plaats daarvan heeft het Rijk het geld op haar bankrekening gezet. De overheidsschuld uitgedrukt als percentage van het bbp steeg in het tweede kwartaal van 2022 van 50,7 procent naar 50,9 procent.

Kerncijfers Overheidsfinanciën
		2021	2021	2021	2022	2022
		2e kwartaal	3e kwartaal	4e kwartaal	1e kwartaal	2e kwartaal
Inkomsten	Miljard euro	92,8	87,6	101,1	102,7	107,0
Uitgaven	Miljard euro	103,1	95,2	103,2	95,6	103,7
Saldo	Miljard euro	-10,3	-7,7	-2,1	7,1	3,3
Overheidsschuld	Miljard euro	447,9	442,9	449,0	446,4	457,6
Saldo	% bbp¹⁾	-3,9	-3,6	-2,6	-1,5	0,1
Overheidsschuld	% bbp¹⁾	54,5	52,8	52,4	50,7	50,9
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers ¹⁾ Op jaarbasis, gemeten als de som van vier kwartalen.