Auteur: Nienke Oude Steenhof
De invloed van gestegen energiekosten op het bedrijfsleven

7. Energieproducerende bedrijven

In Nederland produceren de aardolie-industrie, energiebedrijven en de delfstoffenwinning (aardolie en aardgas) het grootste deel van de binnenlands geproduceerde energiedragers. Deze bedrijfstakken gebruiken hier vaak ook energie als input voor. Voor energiebedrijven was de grootste input bijvoorbeeld ruwe aardolie en ruw aardgas, en elektriciteit en gas. Elektriciteit en gas was ook de grootste output van deze bedrijfstak. Overigens werd naast de productie door Nederlandse bedrijfstakken ook veel energie geïmporteerd.

De aardolie-industrie en energiebedrijven noteerden een kostenstijging van respectievelijk 72 procent en 61 procent. In de afgelopen jaren daalden de kosten alleen bij de winning van aardolie en aardgas. Dat komt door de vergoedingen die in 2022 door de overheid zijn verstrekt voor het vullen van de gasopslag Norg in verband met het afbouwen van de winning uit het Groningerveld. Deze vergoedingen worden in de nationale rekeningen in mindering gebracht op de kosten. 

Figuur 7.1 Productie en kosten energieproducerende bedrijfstakken, 2022 t.o.v. 2019*
Bedrijfstak  Hoeveelheid (% verandering)Prijs (% verandering)
Winning van aardolie en aardgasProductie-38,3205
Winning van aardolie en aardgasKostenposten-0,6-82,5
Aardolie-industrieProductie0,888,5
Aardolie-industrieKostenposten-0,372,4
EnergiebedrijvenProductie11,664,5
EnergiebedrijvenKostenposten5,255,5
*voorlopige cijfers
 

In alle energieproducerende bedrijfstakken steeg de productiewaarde sterker dan de kostenposten. Dit leidde tot een toename van de winstquote. De winstquote verdubbelde bij de winning van aardolie en aardgas in 2022 ten opzichte van 2019. In de aardolie-industrie was zelfs sprake van een vervijfvoudiging. 

De winstquote van deze bedrijfstakken is overigens altijd wisselend, doordat de winsten sterk afhankelijk zijn van energieprijzen. De winstquote van de winning van aardolie en aardgas is de hoogste sinds het begin van de tijdreeks in 2015. De aardolie-industrie en energiebedrijven hadden ook een hogere winstquote dan in 2019. Beide bedrijfstakken hebben in het verleden wel hogere winstquotes laten zien. Ook is de winstquote in deze bedrijfstakken regelmatig negatief door een negatief exploitatieoverschot.

Figuur 7.2 Winstquote energieproducerende bedrijfstakken
Bedrijfstak2022* (%)2019 (%)
Winning van aardolie en aardgas111,149,6
Aardolie-industrie78,314,3
Energiebedrijven43,626,2
*voorlopige cijfers