Regionale Monitor Brede Welvaart centraal bij bevorderen veerkracht Limburg

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Luchtfoto Heerlen en omgeving
© Hollandse Hoogte
In het najaar van 2020 verscheen de eerste versie van de regionale Monitor Brede Welvaart. In deze monitor wordt de brede welvaart van gemeenten, provincies en COROP-gebieden in kaart gebracht. Aan de hand van meer dan 40 indicatoren geeft de monitor een breed en divers beeld van de staat en ontwikkeling van de regionale samenleving. Sociaal-economisch Kenniscentrum Neimed start in september een nieuw initiatief om aan de hand van deze CBS-monitor te kijken hoe bijvoorbeeld de arbeidsparticipatie, leefbaarheid en sociale cohesie in de provincie Limburg verbeterd kunnen worden.

Stand van de samenleving

Sinds 2018 maakt het CBS de Monitor Brede Welvaart (MBW) op landelijk niveau. Brede welvaart wordt internationaal gezien als een meer complete manier om de stand van de samenleving en de kwaliteit van leven in kaart te brengen dan alleen de traditionele indicatoren zoals het bruto binnenlands product (BBP). De MBW verschijnt op Verantwoordingsdag – de derde woensdag van mei – en is onderdeel van het verantwoordingsdebat in de Tweede Kamer. Het kabinet Rutte-III heeft als doelstelling om de brede welvaart niet alleen landelijk, maar ook regionaal te verbeteren.

Dashboard met kenmerken van inwoners

Evrim Onat is bij het CBS programmacoördinator. Hij coördineert alle verzoeken van gemeenten en provincies op het gebied van de regionale monitor. ‘Regionaal is veel interesse hiervoor. We hebben op verzoek veel presentaties en webinars gegeven. Nu zijn we bezig met een update van de monitor voor 2021.’ De gemeente Eindhoven had de primeur met de eerste regionale versie van de MBW. Eindhoven en het CBS werken al jarenlang nauw samen in het Urban Data Center (UDC). Onat: ‘Nu zijn we bezig om op verzoek van deze gemeente een uitgebreider dashboard te maken waarin de indicatoren van de regionale monitor naar kenmerken van de inwoners van Eindhoven worden uitgesplitst. Dat doen we door data van het CBS te combineren met data van de gemeente Eindhoven. In die uitsplitsing naar kenmerken van inwoners is ook de provincie Utrecht geïnteresseerd. Daarover zijn we nu in gesprek.’

Datagedreven beleid

Een aantal Nederlandse gemeenten en provincies beschikt over een CBS Urban Data Center en werkt intensief met het CBS samen om datagedreven beleid te kunnen maken. ‘De gemeenten en provincies die over zo’n Urban Data Center beschikken, hebben korte lijntjes met het CBS waardoor we snel kunnen schakelen en kunnen voldoen aan hun datavraag. Zo hebben we nauwe contacten met de provincie Limburg. De komende 4 jaar leveren we maandelijks of per kwartaal diverse indicatoren aan de provincie, bijvoorbeeld over economie, arbeid, onderwijs, mobiliteit, demografie en landbouw.’ Een andere samenwerkingspartner van het CBS is Neimed. Prof. dr. Jol Stoffers, wetenschappelijk directeur van Neimed: ‘Wij zijn een onafhankelijk Kenniscentrum ter bevordering van de sociaal-economische veerkracht van Limburg. Initiators van Neimed zijn de Limburgse kennisinstituten Open Universiteit, Hogeschool Zuyd en de Universiteit Maastricht. Ons kennisknooppunt is gericht op structurele kennisbundeling, kennisontwikkeling en kennisdeling rondom sociaal-economische vraagstukken.’

Eindhoven
© Hollandse Hoogte / Peter Hilz

Sociaal-economische veerkracht

Het CBS en Neimed trekken sinds begin van dit jaar samen op om oplossingen te vinden voor de uitdagingen en kansen waarvoor de provincie Limburg zich gesteld ziet. Doel is de sociale en economische veerkracht van Limburg te bevorderen. De regionale Monitor Brede Welvaart is daarbij een belangrijk instrument. ‘De bevolking van Limburg vergrijst in hoge mate: minder jongeren, minder beroepsbevolking en meer ouderen. Dit gaat gepaard met fundamentele wijzigingen, bijvoorbeeld op het gebied van de werkgelegenheid, de arbeidsmarkt, huisvesting, etc. Die elementen zien we ook terug in de regionale monitor en daar maken we veelvuldig gebruik van’, aldus Stoffers. Een nieuw initiatief van Neimed en het CBS start in september. ‘Met een specifieke focusgroep – bestaande uit beleidsmakers, bestuurders en burgers – gaan we proberen de kwantitatieve cijfers van het CBS nader te duiden. Vanuit verschillende perspectieven gaan we de komende periode bekijken hoe we tot een visie kunnen komen waardoor we eventuele dilemma’s op het gebied van arbeidsparticipatie, leefbaarheid en sociale betrokkenheid kunnen oplossen. De data van het CBS uit de regionale monitor zijn hiervoor heel belangrijk.’

Uitnodiging tot samenwerking

Rob van Kan is sinds februari van dit jaar de nieuwe hoofddirecteur Dataservice, Research en Innovatie en vestigingsmanager van het CBS in Heerlen. Vanuit zijn brede netwerk nam hij het initiatief tot samenwerking met Neimed. ‘De regionale Monitor Brede Welvaart is één van de mooiste producten van het CBS. Centrale en decentrale overheden weten echter niet altijd hoe zij de data uit deze monitor optimaal kunnen gebruiken. Wij zijn daarom blij dat Neimed met de data van deze monitor aan de slag is gegaan. Het helpt ons om de monitor onder de aandacht van verschillende overheden en andere organisaties te brengen.’ Van Kan nodigt nadrukkelijk andere partijen uit om bij de samenwerking tussen het CBS en Neimed aan te sluiten met als doel meer datagedreven beleid te kunnen maken. ‘Ik denk bijvoorbeeld aan universiteiten en hogescholen, maar ook aan internationale organisaties in Duitsland en België.’ Stoffers sluit zich bij deze uitnodiging aan. ‘Het CBS en Neimed hebben dezelfde ambitie, we vullen elkaar heel goed aan. We hopen dat organisaties in andere regio’s ons gezamenlijk initiatief zullen volgen.’