Jongeren met onderwijsachterstand stimuleren met CBS-gastcolleges

/ Auteur: Miriam van der Sangen
Kinderen van de Stichting IMC Weekendschool krijgen hun diploma in de Universiteit van Utrecht
Het CBS is vorig jaar een samenwerking gestart met de Stichting IMC Weekendschool. Op de Weekendschool ontmoeten jongeren in de leeftijd van 10 tot 14 jaar bevlogen professionals die tijdens een gastcollege vertellen over hun vakgebied. Recent onderzoek heeft aangetoond dat leerlingen die dit verrijkende en motivatiegerichte onderwijs volgen een achterstand op sociaal emotionele leeraspecten omzetten in een voorsprong. Met gastcolleges levert het CBS een bijdrage aan dit onderwijs.

Professionals

Het uitgangspunt van de Weekendschool is dat wie met volle overtuiging zijn interesses volgt, het meeste uit zijn leven haalt. Daarom laat Stichting IMC Weekendschool nieuwsgierige jongeren kennis maken met professionals en hun uiteenlopende vakgebieden. Sandrine van der Perk, coördinator bij het IMC basisprogramma van de Stichting en van A tot Z betrokken bij de gastcolleges: ‘Samen kunnen ze zo op een positieve manier een wereld ontdekken die ze nog niet kennen. De kinderen komen vaak uit grote migrantenfamilies waar opleiding minder vanzelfsprekend is en 6 kinderen soms één computer moeten delen. Dat levert achterstand en kansenongelijkheid op.’ In onderzoek van de Universiteit van Amsterdam en de Hogeschool van Amsterdam is onlangs wetenschappelijk aangetoond dat de onderwijsmethode van de Stichting IMC Weekendschool veel impact heeft. De leerlingen ontwikkelen zich positief, hebben meer toekomstperspectief, zelfvertrouwen en doorzettingsvermogen. Bovendien wordt in het onderwijs dat ze krijgen een link gelegd naar vakken zoals rekenen en taal. Gebruikte begrippen en termen in de klas krijgen context en duiding, omdat de kinderen ervaren wat ze betekenen.

Maatschappelijk blikveld verruimen

Elke week gaan ruim 3 000 jongeren op 59 locaties in ons land aan de slag in de klas met het werk in de praktijk. Ook worden er excursies georganiseerd, bijvoorbeeld naar de rechtbank, de tandarts of een krantenredactie. Door deze lessen verruimen ze hun maatschappelijk blikveld, ontdekken ze waar hun interesses en talenten liggen en verbeteren ze hun vaardigheden zoals samenwerken en onderzoeken. ‘Op deze manier kunnen ze zich voorbereiden op het maken van gemotiveerde keuzes voor hun toekomst. Ook kunnen ze een netwerk opbouwen, waardoor ze later makkelijker kunnen instromen voor een snuffelstage’, aldus Van der Perk. Het leerplan omvat ongeveer 15 vakken, waaronder recht, politiek, geneeskunde en journalistiek. ‘Het was wel even zoeken hoe we samen met de gastdocenten van het CBS het abstracte vak statistiek zo goed mogelijk konden vertalen naar de belevingswereld van de kinderen. Dat is uiteindelijk goed gelukt! De kinderen waren erg enthousiast en hadden veel vragen. We kunnen statistiek nu ook verder ontwikkelen als vak.’

Klas met kinderen van de Stichting IMC Weekendschool
© Arjen-Lubach_LSFotografie

600 Nieuwsberichten

Statistiek en journalistiek sluiten goed aan bij het dagelijkse werk van Cees Buijs. Hij is werkzaam bij de divisie Communicatie en Nieuws van het CBS. Daar worden jaarlijks ongeveer 600 nieuwsberichten gemaakt over allerlei economische en sociaal maatschappelijke onderwerpen zoals werkloosheid, criminaliteit en het aantal overledenen door corona. Het CBS wil met deze berichten feitelijke informatie leveren voor een brede doelgroep, van beleidsmedewerkers tot journalisten. ‘Doel van het gastdocentschap is uitleg geven over wat het CBS doet en wat nepnieuws is. Aan de hand van artikelen uit de CBS-publicatie ‘Nederland in cijfers’ over bijvoorbeeld vliegreizen, trouwen en social media maken de kinderen in kleine groepjes zelf een nieuwsuitzending. De andere kinderen in de klas moeten raden of het nieuws echt is of nep en aangeven waarom. Ook kunnen de kinderen met de CBS-quiz allerlei leuke en interessante dingen over Nederland te weten komen.’

Rekenen, cijfers en grafieken

Volgens Buijs, die onder andere is opgeleid als docent en kennisoverdracht aan deze kinderen belangrijk vindt, krijgen de jongeren in groep 7 en 8 al veel te maken met elementaire zaken zoals rekenen, cijfers en grafieken. ‘Ik was positief verrast over hun kennis op het gebied van statistiek. Door hen op jonge leeftijd al te bereiken, begrijpen ze beter hoe statistieken in elkaar zitten en hoe ze die moeten gebruiken.’ Buijs vindt het van groot belang dat het CBS in het kader van maatschappelijk verantwoorde betrokkenheid deze gastcolleges verzorgt. ‘We moeten laten zien dat het CBS niet los staat van de maatschappij, maar betrokken is bij deze leerlingen. Je merkt aan alles dat de kinderen leergierig en enthousiast zijn. In het filmpje dat gemaakt is ter gelegenheid van hun diploma-uitreiking heb ik ook benadrukt hoe belangrijk het is dat ze blijven leren en elke dag iets nieuws oppakken.’

Volkstelling

Ook CBS-onderzoeker Eric Schulte Nordholt vindt het leuk om kennis over te dragen. ‘En vooral om aan deze groep kinderen te laten zien wat de mogelijkheden in Nederland zijn. Daarnaast zetten we hiermee het CBS in de etalage.’ Schulte Nordholt verzorgt tijdens zijn gastles een lezing over de volkstelling, die dit jaar in Nederland wordt gehouden. ‘Dat onderwerp is volledig nieuw voor de leerlingen en hun leerkrachten. Na de lezing laat ik de kinderen in groepjes zelf opdrachten uitvoeren. Zo zijn ze bijvoorbeeld vogels en mobiele telefoons in hun omgeving gaan tellen. Na terugkomst vertellen ze hoe ze dat hebben aangepakt, wat voor problemen er bij de waarneming zijn en welke uitkomsten ze hebben gevonden.’

Goed waarnemen en tellen

Schulte Nordholt legt in zijn lessen steeds de link met wat het CBS doet, welke informatie het heeft en hoe het statistiekbureau aan zijn data komt. ‘Een ander belangrijk doel is de kinderen te leren hoe ze CBS-informatie kunnen vinden. Daarbij komt aan de orde dat goed waarnemen en tellen helemaal niet zo gemakkelijk is. Als dat niet op de juiste manier gebeurt, hebben we te maken met nepnieuws en dat kan erg misleidend zijn.’

Statistische geletterdheid
De samenwerking met de Stichting IMC Weekendschool maakt onderdeel uit van een groter CBS-project om basisschoolkinderen ‘statistische geletterdheid’ bij te brengen, omdat de relevantie van cijfers en de juistheid ervan belangrijk zijn. Op dit moment werkt het CBS aan nieuw lesmateriaal voor in de klas. Dat zal binnenkort via de CBS-website beschikbaar zijn.