Nederland Handelsland: betrouwbare cijfers voor beleid

/ Auteur: Masja de Ree
Rotterdamse haven met containers
© Hollandse Hoogte / Peter Hilz
Nederland verdiende in 2018 bijna 34 procent van het bbp met de export van goederen en diensten. Dat leverde in totaal 2,4 miljoen directe en indirecte voltijdbanen op. Dat is 32 procent van de totale werkgelegenheid in Nederland. Al deze wetenswaardigheden zijn te lezen in de CBS-publicatie ‘Nederland Handelsland.’ In september van dit jaar ontving minister Sigrid Kaag deze publicatie uit handen van Angelique Berg, de nieuwe Directeur-Generaal van het CBS.

Internationalisering

Het is de tweede keer dat de jaarlijkse publicatie ‘Nederland Handelsland’ verschijnt. Projectleider Alex Lammertsma: ‘Handel is van groot belang voor de welvaart in Nederland. Het ministerie van Buitenlandse Zaken wil het beleid op dit gebied met betrouwbare cijfers ondersteunen. Hoe ontwikkelt de export zich? Hoeveel producten worden verwerkt in onze mainports Schiphol en de Rotterdamse haven? Hoeveel bestaande buitenlandse bedrijven worden door Nederlanders overgekocht? Over al die ontwikkelingen hebben niet alleen het CBS maar ook bijvoorbeeld De Nederlandsche Bank en internationale organisaties als de Verenigde Naties veel cijfers beschikbaar. In de publicatie ‘Nederland Handelsland’ brengen we de belangrijkste informatie over de internationalisering van Nederland overzichtelijk bij elkaar.’

Optimaal relevant voor beleid

Ten opzichte van de eerste editie van de publicatie ‘Nederland Handelsland’ is een aantal wijzigingen doorgevoerd. Projectleider Marjolijn Jaarsma: ‘Zo wordt voor het eerst gefocust op de opbouw van de groei van de goederenhandel en carry-along trade. Dat zijn producten die bedrijven niet zelf produceren, maar meeleveren met hun eigen producten. Het vrouwelijk ondernemerschap krijgt ook expliciet aandacht. Bij de investeringen wordt nu een onderscheid gemaakt tussen directe investeringen en investeringen via een bijzondere financiële instelling.’ De publicatie is tot stand gekomen in nauw overleg met de opdrachtgever, het ministerie van Buitenlandse Zaken. Lammertsma: ‘Zo zorgen we ervoor dat de informatie optimaal relevant is voor het beleid. De editie van vorig jaar is in een seminar bovendien uitgebreid besproken, in aanwezigheid van de minister, verschillende hoogleraren en beleidsmedewerkers. Dat heeft nuttige informatie opgeleverd voor de verbeteringen en aanscherpingen die dit jaar zijn doorgevoerd.’

[video: https://www.cbs.nlnl-nl/video/99884aeba78348f5b3cedea1869d3fd7]

Helder beeld

Harry Oldersma van het ministerie van Buitenlandse Zaken legt uit waarom het belangrijk is om één keer per jaar helder in beeld te brengen hoe het staat met de buitenlandse betrekkingen. ‘Deze publicatie geeft een goed overzicht van de sterke en de zwakke punten van de Nederlandse economie en biedt daarmee aanknopingspunten voor onze beleidsbeslissingen. De kracht zit hem in de samenvoeging van de cijfers: we kijken niet alleen naar handel of bedrijfsomvang, maar naar het geheel. Dat levert een goed overzicht van de structuren op.’

Invloed coronacrisis

De informatie in de publicatie heeft met name betrekking op cijfers tot en met 2018. ‘Maar omdat de impact van corona enorm is, is in overleg met het ministerie besloten een speciale paragraaf over de gevolgen van de coronacrisis op te nemen’, legt Lammertsma uit. Oldersma: ‘Ik vind dat je in een situatie als deze niet kunt komen met een publicatie waarin niets over de coronacrisis wordt gezegd. De situatie in 2020 is totaal anders dan we op basis van de cijfers van 2018 zouden verwachten. We kunnen leren van die verschillen.’ In deze coronabox voorziet het CBS de lezer van voorlopige cijfers over de afgelopen maanden. Hier is inzichtelijk gemaakt op welke gebieden het effect van corona het grootst is. Lammertsma: ‘We zien ook dat het vertrouwen in de economie zich voorlopig herstelt, maar dat de realisatie daarvan in bijvoorbeeld omzet nog achterblijft.’

Inspiratie voor toekomst

Rond de overhandiging van de publicatie aan minister Kaag vond net als vorig jaar een seminar (in 2020 virtueel) plaats, dat het CBS in samenwerking met het ministerie van Buitenlandse Zaken organiseerde. ‘Dat was een inspirerende middag die ook ideeën voor de publicatie van volgend jaar opleverde’, zegt Lammertsma. ‘We denken er bijvoorbeeld over om de rol van de invoer prominenter in beeld te brengen. Ook invoer levert Nederland namelijk veel werkgelegenheid op.’ Oldersma: ‘Daarnaast zijn de waardeketens van goederen en diensten interessant, zeker in combinatie met de coronacrisis. Ik denk dat ook daar volgend jaar aandacht voor zal zijn. Er ligt een goede basis met deze publicatie. In de komende jaren kijken we hoe we daarop voortbouwen. Voor ons beleid hebben wij blijvend behoefte aan publicaties als deze. De samenwerking met het CBS is goed. Ik kijk met plezier uit naar de totstandkoming van de volgende editie.’