CBS ontwikkelt dashboard ‘Welvaart in coronatijd’

Mart Landman (links), Henk Verduin en Hans Langenberg
© Sjoerd van der Hucht Fotografie
Het CBS wil het interpreteren en toepassen van cijfers zo toegankelijk mogelijk maken. Steeds vaker worden daarom dashboards ingezet om de cijfers grafisch te presenteren. Een mooi recent voorbeeld daarvan is het op zaterdag 5 september jl. gelanceerde dashboard ‘Welvaart in coronatijd’. Een groot succes: meer dan 85.000 bezoekers bekeken het dashboard in de afgelopen weken. En het werd 177 keer gedeeld op diverse nieuwswebsites.
Onderzoeker Hans Langenberg is één van de CBS-collega’s die aan de wieg stond van het dashboard ‘Welvaart in coronatijd’. Hij is voorzitter van de werkgroep die sinds de uitbraak van het coronavirus er voor zorgt dat inhoudelijke nieuwsberichten met CBS-informatie verschijnen over de gevolgen van de coronacrisis, bijvoorbeeld voor de economie, de gezondheid, mobiliteit en woningmarkt. ‘Het CBS is sinds de corona-uitbraak erg actief geweest. We hebben gezorgd voor veel corona gerelateerde berichten, maar onze plaatsvervangend Directeur-Generaal Bert Kroese wilde graag een overkoepelend iets dat in één oogopslag laat zien hoe de coronacrisis de realiteit op veel terreinen heeft beïnvloed. Het idee ontstond tijdens het corona-overleg van Bert Kroese met de Sociaal Economische Raad. We hebben toen besloten een dashboard te maken.’

Inspiratie

De inhoudelijke inspiratie voor het dashboard was deels afkomstig van de ‘Monitor Brede Welvaart en Sustainable Development Goals’. Die brengt het CBS elk jaar in mei uit ter gelegenheid van Verantwoordingsdag. ‘Toen die Monitor verscheen, was een deel van de cijfers achterhaald omdat we de gevolgen van de coronacrisis niet meer hadden kunnen meenemen. Daarom was het van belang met actuele informatie te komen.’

Pragmatisch

De keuze aan thema’s en indicatoren in het onlangs gepubliceerde dashboard is volgens Langenberg vooral pragmatisch. ‘Welke indicatoren zeggen iets over de ontwikkelingen in onze maatschappij sinds de uitbraak van de coronacrisis? Hiervoor zijn alleen indicatoren geschikt die wekelijks, maandelijks of per kwartaal worden gepubliceerd. Over het merendeel van die indicatoren beschikt het CBS zelf, een deel is aangeleverd door externe partijen.’ Volgens Langenberg is er bewust voor gekozen om een dashboard met grafieken te maken. ‘Die laten goed zien hoe bepaalde zaken – denk aan het vlieg- of autoverkeer – van het ene op het andere moment inzakten.’ Het dashboard laat nu met 9 verschillende sets indicatoren de meest actuele cijfers zien, bijvoorbeeld over de sterfte, de werkzame beroepsbevolking, het bruto binnenlands product, consumptie, huwelijken, etc.

Screenshot dashboard ‘Welvaart in coronatijd’

Samenwerking

Henk Verduin is directeur en nauw betrokken bij de CBS-werkgroep die verantwoordelijk is voor corona gerelateerde berichten. Hij is zeer te spreken over de samenwerking met de twee externe partijen, die informatie leverden voor het dashboard ‘Welvaart in coronatijd’. ‘Wij hebben gebruik gemaakt van de gegevens van Translink en de Nationale Databank Wegverkeergegevens. Translink beschikt over het aantal passagiers in het openbaar vervoer. De Nationale Databank Wegverkeergegevens heeft informatie over de verkeersintensiteit op de weg. Deze samenwerking is ook voor de toekomst erg belangrijk voor ons.’

Meest actuele cijfers

Het dashboard zal in de komende periode nog worden uitgebreid met nieuwe indicatoren en tenminste één thema. ‘We hopen volgende maand het thema welzijn te kunnen opnemen. Normaal gesproken hebben we daar alleen jaarcijfers over, maar er wordt aan gewerkt hier kwartaalcijfers over te maken. Dat is eerder gedaan met gegevens over gezondheid. Ook op andere terreinen heeft het CBS vanwege de coronacrisis de publicatie van statistieken versneld, zodat we veel actuele cijfers in het dashboard mee konden nemen op maand- of weekbasis.’ Verduin benadrukt dat het CBS het dashboard breed bekend wil maken bij allerlei doelgroepen in de samenleving, ‘Zo werken we er aan het dashboard goed vindbaar te maken via de gebruikelijke internetkanalen. Ook zullen we regelmatig aan de hand van het dashboard nieuwsberichten uitbrengen over hoe het met Nederland gaat in coronatijd.’

Interessante uitdaging

Mart Landman was ook nauw betrokken bij dit project. Als developer datavisualisaties is hij sinds 1 juni van dit jaar in dienst van het CBS. Het technisch ontwikkelen van het dashboard was zijn eerste grote opdracht. ‘Het was een interessante uitdaging, want het doel is om zoveel mogelijk indicatoren die in het dashboard staan automatisch te actualiseren. Dat is gelukt! Dit dashboard wordt nu als voorbeeld gebruikt om andere dashboarden – bijvoorbeeld over de arbeidsmarkt en verkeer en vervoer – te automatiseren.’ Terugkijkend zijn Langenberg, Verduin en Landman bijzonder positief over het verloop van dit project. ‘Het was geweldig interessant om te mogen doen! De samenwerking, zowel intern als extern, is uitstekend verlopen. We hebben van iedereen loyale medewerking gehad.’

Relevante links