Trainees op zoek naar nieuwe databronnen
Vraagstukken oplossen
De trainees hebben onder hoge tijdsdruk in acht teams diverse vraagstukken op het gebied van energietransitie en cybercrime geanalyseerd. Ze gebruikten daarbij zowel datasets van het CBS als van externe partners zoals RVO en TNO. Bart Bakker, inhoudelijk programmamanager bij de CBS Academy, het opleidingsinstituut van het CBS: ‘Ze moesten bijvoorbeeld uitzoeken wat er mogelijk is met slimme thermostaatdata en wat de standplaatsen zijn van leaseauto’s. Bij een andere opdracht werd gekeken naar de verschillen tussen verdachten van cybercrime en verdachten van reguliere criminaliteit. Voor vragen konden ze terecht bij de inhoudelijk deskundigen van het CBS.’ Tijdens de Datamatch verzorgden enkele externe sprekers presentaties om de relatie tussen data-analyse en actuele beleidsvragen te verduidelijken, onder wie medewerkers van de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en de cybercrime aanklager van het Openbaar Ministerie.
Dark web
Eén van de deelnemers aan de Datamatch was Alexander Harms. Hij studeerde natuurkunde in Delft en werkt vanuit het Rijks I-Traineeship als data scientist bij de Dienst ICT Uitvoering, een van de grotere ICT-dienstverleners binnen de rijksoverheid. ‘Ons team had de opdracht uit te zoeken hoe het dark web als informatiebron gebruikt kan worden voor nieuwe statistieken over digitale criminaliteit. We werkten met een afgeleid bestand van het dark web.’ Het CBS heeft gegevens over digitale criminaliteit uit registraties van de politie en via enquêtes in een steekproef van de bevolking. Maar lang niet alle digitale criminaliteit is terug te vinden in deze bronnen. Harms: ‘Het dark web is een deel van het internet dat niet te vinden is met standaard browsers en waar veel criminele diensten worden aangeboden. Het kan gezien worden als een marktplaats voor illegale goederen, zoals drugs of valse identiteitspapieren. Informatie over deze handel op het dark web kan een waardevolle bron zijn om digitale criminaliteit beter in kaart te brengen.’ Tijdens de vijfdaagse zoektocht bracht het team van Harms onder meer een deel van de wereldwijde verspreiding van cybercrime in beeld, bijvoorbeeld rond fraude met creditcards en het aanbod van XTC.
Prestatie van formaat
Tijdens de laatste dag van de Datamatch pitchten alle teams de resultaten van hun onderzoek voor ruim 100 belangstellenden. ‘De uitkomsten waren buitengewoon goed’, aldus Bakker. ‘Het team van Harms heeft een prestatie van formaat geleverd door de wereldwijde verkoop van illegale producten op het dark web in kaart te brengen. Ook de andere teams kwamen met verrassende inzichten. We zagen dat de teams volop gebruik maakten van de methoden die ze tijdens de opleiding hebben geleerd. Voor de trainees is het heel leerzaam geweest om zicht te krijgen op wat er allemaal mogelijk is met data science om relevante beleidsvragen op te lossen.’ De onderzoeksresultaten van de acht teams worden binnenkort besproken met de inhoudelijk deskundigen van het CBS en geïnteresseerden uit het netwerk van CBS-partners en het Rijks I-Traineeship. Zij bekijken hoe de uitkomsten verder uit te diepen zijn en in de beleidspraktijk kunnen worden toegepast.
‘Ons team had de opdracht uit te zoeken hoe het dark web als informatiebron gebruikt kan worden voor nieuwe statistieken over digitale criminaliteit’
Plan van aanpak ICT
De Datamatch is een belangrijk onderdeel van het opleidingsprogramma van het data-traject binnen het Rijks I-Traineeship, aldus Bakker. Hij heeft het afgelopen jaar de opleidingsprogramma’s van de diverse traineeships van het CBS en BZK samengesteld. ‘Voor het CBS-traineeship gaat het om een vaktraineeship met data science als belangrijk opleidingsonderdeel, voor het Rijks I-Traineeship gaat het om meer specialistische programma’s op het gebied van data en data science.’ Het Rijks I-Traineeship is onderdeel van het Rijksbrede programma ‘Versterking HR-ICT Rijksdienst’ van het ministerie van BZK en heeft onder andere als doel voldoende ICT’ers aan de Rijksoverheid te verbinden.