Accountability Hack: met open data geldstromen in kaart brengen

/ Auteur: Masja de Ree
Besteedt de overheid ons geld goed? Hoeveel wordt er uitgegeven? En waaraan precies? De open data van de overheid bieden kansen om die vragen te beantwoorden. Tijdens de Accountability Hack bij de Algemene Rekenkamer op vrijdag 9 september jl. werden app-bouwers en ontwikkelaars uitgenodigd om slimme manieren te ontwikkelen om de democratische controle te versterken. CBS was er bij, onder andere met een presentatie over de toekomstige mogelijkheden van open data.  

Open data portal

Begrotingen, uitgavenpatronen, presentaties, aanbestedingen, subsidies: de overheid geeft steeds meer informatie vrij via het open data portal. Wat kun je daarmee? Eind vorige week dachten 21 teams daarover na. Ze ontwikkelden een idee én pitchten dat voor een jury. De Accountability Hack werd georganiseerd door de Algemene Rekenkamer, in samenwerking met Open State Foundation, de drie ministeries van Financiën, Binnenlandse Zaken en Infrastructuur en Milieu en CBS.

De slimste burger

De democratische controle verbeteren: dat kan door de kennis van de burger te vergroten, bedachten de ontwikkelaars van het winnende idee. Zij ontwierpen een quiz-app met de naam ‘Wie is de slimste burger?’ en wonnen daarmee 2500 euro. Dennis Ramondt, projectmanager Open Data van CBS: ‘Het slimme van dit idee is dat het programma automatisch vragen uit de – steeds wisselende – data genereert. Bijvoorbeeld: welke gemeente geeft het meeste geld uit aan onderwijs? Burgers kunnen met deze app hun kennis over de geldstromen van de overheid testen aan de hand van actuele gegevens.’

Open data maken nieuwe vormen van verantwoording afleggen en controle mogelijk

Vragen van gebruikers

De Accountability Hack werd goed bezocht. Niet alleen door ontwikkelaars, er was ook veel belangstelling van gebruikers van data: Tweede Kamerleden en beleidsambtenaren. CBS-accountmanager Ronald de Jong: ‘Het was goed om hun informatiebehoefte en ambities te horen. Je weet pas wat je data waard zijn als je in gesprek gaat met mensen die ze gebruiken. We kregen veel concrete vragen, bijvoorbeeld naar aanleiding van onze presentatie over geo-data (data die zijn uitgesplitst naar locatie, red). Dat geeft ons aanknopingspunten om de dienstverlening verder te verbeteren.’

Pionier

Ramondt verzorgde een sessie over open data, waarbij de nadruk lag op de toekomstige mogelijkheden. Ramondt: ‘Alle informatie van de CBS-databank StatLine is sinds een paar jaar als open data beschikbaar. CBS is wat dat betreft binnen de overheid een pionier. En we willen het aanbod nog uitbreiden, bijvoorbeeld door waar mogelijk meer gedetailleerde data vrij te geven. Maar ook door de informatie beter koppelbaar te maken met informatie van andere overheidsinstellingen. CBS stelt zijn open data-faciliteiten voor anderen beschikbaar. Zo streven wij ernaar om het totale aanbod van open data in Nederland te vergroten. Zeker daar waar privacy een rol speelt, beschikt CBS over de nodige expertise. De sessie over open data leverde een zinnige discussie op over de toekomst van de open data.’

Transparante overheid

Open data maken nieuwe vormen van verantwoording afleggen en controle mogelijk. Inwoners, journalisten en politici kunnen de data immers naar believen gebruiken om inzicht te krijgen in het werk van de overheid. De Jong: ‘De Accountability Hack was voor ons een mogelijkheid om onze data in de spotlights te zetten, onze gebruikers te ontmoeten én om contacten te leggen. Het was mooi om te zien dat de ontwikkelaars onze data al goed weten te vinden.’

Resultaten Accountability Hack Algemene Rekenkamer

Rudi Turksema was de enthousiaste organisator van de hackaton van de Algemene Rekenkamer. Hij is zeer tevreden over het verloop. ‘We kijken terug op een geslaagde eerste Nederlandse Accountability Hack. Het was een enorm bruisende dag met veel interactie tussen de programmeurs, datahouders en beleidsmedewerkers. De hackathon heeft creatieve mensen bij elkaar gebracht en er voor gezorgd dat datahouders en ontwikkelaars elkaar weten te vinden. De dag heeft verschillende interessante apps en websites opgeleverd, zoals Tender Galaxy, een visualisatie van aanbestedingen en aanbestedende partijen. Dergelijke toepassingen kunnen op termijn meer zicht bieden op de besteding van miljarden aan begrotingsgeld.’