ICT-gebruik bij bedrijven; bedrijfstak en bedrijfsgrootte, 2019

Gewijzigd op: 22-4-2022 02:00

Bewerk tabel Download volledige dataset Toon toelichting

ICT-gebruik bij bedrijven; bedrijfstak en bedrijfsgrootte, 2019
Bedrijfsgrootte	Bedrijfstakken/branches SBI2008	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via e-commerce Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 50% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via website of apps Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 50% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop (% van bedrijven)	E-commerce voor inkoop in 2018 Inkoop via EDI Verdeling van inkoop Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop (% van bedrijven)
10 tot 50 werkzame personen	Totaal C-N en Q	25	43	37	29	24	17	12	26	42	35	27	22	15	10	1	4	4	4	3	3
10 tot 50 werkzame personen	C Industrie	34	39	31	22	18	12	8	34	38	30	21	17	11	7	1	2	2	2	2	1
10 tot 50 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	28	19	13	10	6	5	1	28	19	13	10	6	5	1	2	0	0	0	0	0
10 tot 50 werkzame personen	F Bouwnijverheid	29	39	33	26	22	18	13	29	37	32	25	20	16	11	0	5	5	5	5	4
10 tot 50 werkzame personen	G Handel	27	38	33	27	23	17	13	29	35	29	23	19	13	10	1	8	8	7	7	6
10 tot 50 werkzame personen	H Vervoer en opslag	32	23	19	13	9	6	4	34	22	19	12	9	6	4	2	2	1	1	1	1
10 tot 50 werkzame personen	I Horeca	14	52	44	37	32	25	19	15	51	43	37	32	24	17	0	3	3	3	3	2
10 tot 50 werkzame personen	J Informatie en communicatie	14	66	60	50	41	25	17	15	65	59	50	40	25	16	1	3	3	2	2	1
10 tot 50 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	23	44	34	20	15	10	7	23	44	34	20	15	10	7	1	1	1	1	1	1
10 tot 50 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	38	35	31	25	22	12	9	38	35	31	25	22	12	7	0	2	2	2	2	2
10 tot 50 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	23	52	42	30	22	14	10	23	51	41	29	21	14	9	1	2	2	2	1	1
10 tot 50 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	22	39	34	25	20	13	10	23	38	33	24	19	12	10	1	1	1	1	1	1
10 tot 50 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	21	56	50	39	34	20	14	21	56	49	38	34	20	13	1	3	3	3	3	2
10 tot 50 werkzame personen	G-I Handel, vervoer en horeca	24	40	34	27	24	18	13	26	37	31	25	21	15	11	1	6	6	5	5	4
10 tot 50 werkzame personen	M-N Zakelijke dienstverlening	23	47	39	28	21	13	10	23	46	38	27	21	13	10	1	2	2	2	1	1
10 tot 50 werkzame personen	ICT-sector	12	64	59	50	39	24	15	13	64	59	49	38	23	14	1	4	4	3	3	1
50 tot 250 werkzame personen	Totaal C-N en Q	35	36	30	24	20	15	10	36	33	27	21	17	12	7	2	6	6	6	5	4
50 tot 250 werkzame personen	C Industrie	40	29	23	19	15	12	8	41	27	21	16	13	9	6	2	5	4	4	4	3
50 tot 250 werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	37	29	21	19	15	8	5	38	27	19	17	13	8	5	3	2	2	2	2	0
50 tot 250 werkzame personen	F Bouwnijverheid	36	40	35	29	28	24	12	37	38	33	26	25	19	8	0	11	11	11	11	7
50 tot 250 werkzame personen	G Handel	34	31	27	23	20	16	12	38	23	19	16	13	9	7	3	13	12	12	11	9
50 tot 250 werkzame personen	H Vervoer en opslag	46	23	21	15	13	10	3	46	22	20	14	11	8	3	2	2	2	2	2	2
50 tot 250 werkzame personen	I Horeca	22	57	52	48	46	38	28	23	53	47	44	41	33	25	1	9	9	9	8	7
50 tot 250 werkzame personen	J Informatie en communicatie	28	49	42	31	25	17	9	30	47	40	29	23	14	8	2	6	6	6	4	3
50 tot 250 werkzame personen	K Financiële dienstverlening	34	39	31	23	15	8	5	34	39	31	23	15	8	5	1	0	0	0	0	0
50 tot 250 werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	63	13	9	5	5	0	0	63	13	9	5	5	0	0	0	0	0	0	0	0
50 tot 250 werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	32	47	38	27	19	12	8	33	46	37	26	18	11	7	2	4	3	3	3	1
50 tot 250 werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	30	37	30	22	16	11	7	30	37	29	22	16	11	7	2	1	1	1	1	1
50 tot 250 werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	33	49	39	29	24	17	10	33	49	39	29	24	17	10	1	2	2	1	1	1
50 tot 250 werkzame personen	G-I Handel, vervoer en horeca	35	32	28	24	22	17	12	38	26	22	18	16	12	8	3	10	10	9	8	7
50 tot 250 werkzame personen	M-N Zakelijke dienstverlening	30	41	33	24	17	12	8	31	40	32	23	16	11	7	2	2	2	2	2	1
50 tot 250 werkzame personen	ICT-sector	29	45	40	32	25	18	11	31	40	36	27	21	13	7	2	9	9	8	6	6
250 of meer werkzame personen	Totaal C-N en Q	32	40	36	30	26	20	13	34	35	30	25	21	14	9	5	12	11	10	9	7
250 of meer werkzame personen	C Industrie	33	35	30	23	19	14	8	37	29	23	17	15	10	5	4	11	11	9	6	5
250 of meer werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	51	14	7	4	4	4	4	52	11	4	4	4	4	4	2	4	4	0	0	0
250 of meer werkzame personen	F Bouwnijverheid	36	41	41	39	37	34	17	38	36	34	31	31	24	7	4	17	17	17	16	11
250 of meer werkzame personen	G Handel	27	47	44	42	37	33	24	36	29	25	22	17	11	8	8	34	33	31	28	25
250 of meer werkzame personen	H Vervoer en opslag	48	18	17	14	11	8	6	48	17	16	12	11	6	5	5	6	5	4	3	1
250 of meer werkzame personen	I Horeca	15	57	53	45	43	38	29	19	48	42	34	32	30	23	0	18	18	14	14	11
250 of meer werkzame personen	J Informatie en communicatie	21	48	47	41	37	28	20	21	48	47	41	37	28	20	6	5	5	5	5	5
250 of meer werkzame personen	K Financiële dienstverlening	23	39	32	25	18	5	3	21	39	30	25	18	5	3	2	8	3	3	3	3
250 of meer werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	50	20	20	10	10	10	0	60	10	10	0	0	0	0	0	10	10	10	10	10
250 of meer werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	38	33	28	21	19	17	12	38	33	27	20	18	15	10	4	4	4	4	4	3
250 of meer werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	36	36	31	24	20	13	8	35	36	30	24	19	12	8	3	2	2	2	2	1
250 of meer werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	28	49	43	37	31	21	13	28	46	42	35	29	19	10	6	10	9	8	6	3
250 of meer werkzame personen	G-I Handel, vervoer en horeca	31	40	38	35	31	27	20	37	28	24	20	17	12	9	6	25	24	22	20	17
250 of meer werkzame personen	M-N Zakelijke dienstverlening	36	36	30	23	20	14	9	36	35	29	23	19	13	9	3	2	2	2	2	1
250 of meer werkzame personen	ICT-sector	15	50	47	42	36	26	18	18	44	42	35	30	20	15	8	11	11	11	10	10
10 of meer werkzame personen	Totaal C-N en Q	27	42	36	28	23	16	12	28	40	34	26	21	14	10	1	5	5	4	4	3
10 of meer werkzame personen	C Industrie	36	36	29	21	17	12	8	36	35	28	20	16	11	7	1	3	3	3	2	2
10 of meer werkzame personen	D-E Energie, water, afvalbeheer	33	21	15	12	8	6	3	33	20	14	11	8	6	3	2	1	1	1	1	0
10 of meer werkzame personen	F Bouwnijverheid	30	39	34	27	23	19	13	31	37	32	25	21	17	10	0	6	6	6	6	5
10 of meer werkzame personen	G Handel	28	38	33	27	23	18	13	30	33	27	22	18	13	9	2	9	9	9	8	7
10 of meer werkzame personen	H Vervoer en opslag	36	23	20	13	10	7	4	37	22	19	12	10	6	4	2	2	2	1	1	1
10 of meer werkzame personen	I Horeca	14	52	45	38	33	26	20	15	51	43	37	32	25	18	0	4	3	3	3	2
10 of meer werkzame personen	J Informatie en communicatie	17	62	57	47	38	24	16	17	62	56	46	37	23	15	1	4	4	3	2	2
10 of meer werkzame personen	K Financiële dienstverlening	25	42	33	22	16	9	6	25	42	33	22	16	9	6	1	2	1	1	1	1
10 of meer werkzame personen	L Verhuur en handel van onroerend goed	43	30	27	21	18	10	7	43	30	27	21	18	9	5	0	2	2	2	2	2
10 of meer werkzame personen	M Specialistische zakelijke diensten	24	51	41	29	21	14	10	25	50	40	29	21	13	9	1	3	3	2	2	1
10 of meer werkzame personen	N Verhuur en overige zakelijke diensten	25	38	33	24	19	12	10	26	38	32	24	18	12	9	1	1	1	1	1	1
10 of meer werkzame personen	Q Gezondheids- en welzijnszorg	24	54	47	37	32	20	13	24	54	47	36	32	19	12	1	4	4	3	3	2
10 of meer werkzame personen	G-I Handel, vervoer en horeca	26	39	33	27	23	18	13	28	35	30	24	20	14	10	1	7	7	6	6	5
10 of meer werkzame personen	M-N Zakelijke dienstverlening	25	45	37	27	20	13	10	25	44	37	26	20	13	9	1	2	2	2	1	1
10 of meer werkzame personen	ICT-sector	15	60	56	47	37	23	15	16	59	54	45	35	21	13	1	5	5	4	4	2
Bron: CBS.

Verklaring van tekens

Tabeltoelichting

Deze tabel bevat cijfers over het gebruik van informatie- en communicatietechnologie (ICT) door bedrijven met 2 of meer werkzame personen. De gegevens kunnen worden uitgesplitst naar bedrijfsgrootte en bedrijfstak. Normaliter beperkt het onderzoek naar het ICT-gebruik door bedrijven zich tot bedrijven met 10 of meer werkzame personen. In 2018 is dit onderzoek, met een iets minder uitgebreide vragenlijst, ook uitgevoerd onder bedrijven met 2 tot 10 werkzame personen. Om het ICT-gebruik van de kleine bedrijven te kunnen vergelijken met die van de grotere bedrijven, is een deel van de uitkomsten van de grote bedrijven ook opgenomen in deze tabel. De verslagperiode betreft het jaar 2019. Een aantal onderwerpen heeft echter betrekking op het jaar 2018. In die gevallen wordt dit vermeld in de toelichting bij het betreffende onderwerp.

Gegevens beschikbaar over 2019.

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief.

Wijziging per juni 2020:
Het effect op de omzet van online platforms is gesplitst in Effect online platforms e-commerce voor bedrijven met e-commerce en Effect online platforms e-commerce voor alle bedrijven, ook de bedrijven zonder e-commerce.

Wijzigingen per april 2022:
In de vorige versie was abusievelijk de categorie 'Eigen personeel en externe leverancier' niet opgenomen bij de sub-sectie over 'Uitvoering van ICT-veiligheid'. De cijfers over 'Vaste Internetverbinding' zijn gereviseerd door een verbetering bij een imputatieregel. Het onderwerp “Incident opgetreden” wordt uitgesplitst naar “Incident door interne oorzaak” en “Incident door aanval van buiten”. Het onderwerp “Incident opgetreden” wordt weggelaten. De onderwerpen van de secties “Optreden van ICT-veiligheidsincidenten” worden ingedeeld naar interne en externe oorzaken en die van “Kosten door ICT-veiligheidsincidenten” naar kosten door intern of extern incident. Verder zijn de cijfers van deze tabel gereviseerd door het gebruik van verbeterde ophoogfactoren en een verbeterde schattingsmethodiek van de omzetcijfers.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Cijfers over 2020 komen in januari 2021 beschikbaar.

Toelichting onderwerpen

E-commerce voor inkoop in 2018

E-commerce is het ontvangen of plaatsen van orders voor goederen of diensten over elektronische netwerken, ongeacht de wijze van betalen en afleveren. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het bestellen van producten op een website. Bestellingen per telefoon, fax of (handmatig getypte) e-mail tellen niet mee als e-commerce.
Inkoop via externe netwerken of elektronische inkoop is hier gedefinieerd als elektronische plaatsen van orders (exclusief handgeschreven e-mail). Inkoop kan plaatsvinden via de website van een bedrijf (openbaar, algemeen toegankelijk), of via EDI (Electronic Data Interchange). Met EDI automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoop via e-commerce

Aandeel van de inkoop via de e-commerce: Website of app en EDI

Verdeling van inkoop

Verdeling van inkoop via EDI of app

Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop minder is dan 1% maar meer dan 0% van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 1% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 2% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 5% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 10% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 25% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 50% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via websites, apps en/of EDI en waarvan de waarde van die inkoop 50% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoop via website of apps

Bedrijven die gebruikmaken websites of apps voor het inkopen van goederen of diensten.

Verdeling van inkoop

Bedrijven die gebruikmaken websites of apps voor het inkopen van goederen of diensten.

Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/app en waarvan de waarde van die inkoop minder is dan 1% maar meer dan 0% van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 1% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 2% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 5% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 10% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 25% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoopwaarde >= 50% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via een website/appen waarvan de waarde van die inkoop 50% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018.

Inkoop via EDI

Bedrijven die gebruikmaken EDI voor het inkopen van goederen en diensten.
Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken formaat dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL. Inkopen via handgetypte e-mails tellen niet mee.

Verdeling van inkoop

Verdeling van inkoop via EDI of app

Inkoopwaarde < 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop minder is dan 1% maar meer dan 0% van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 1% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop 1% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 2% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop 2% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 5% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop 5% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 10% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop 10% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.

Inkoopwaarde >= 25% van de totale inkoop: Bedrijven die inkopen via EDI, en waarvan de waarde van die inkoop 25% of meer bedraagt van de totale inkoopwaarde van het bedrijf in 2018. Met EDI wordt hier bedoeld: het zenden of ontvangen van informatie in een afgesproken format dat automatische verwerking mogelijk maakt, bijvoorbeeld EDIFACT, XML, UBL, XBRL.