Gemeentebegrotingen; baten en lasten naar regio en grootteklasse

Gemeentebegrotingen; baten en lasten naar regio en grootteklasse

Gemeentelijke taakvelden Perioden Regiokenmerken Gemeentelijke begroting in mln euro Baten (mln euro) Gemeentelijke begroting in mln euro Lasten (mln euro) Gemeentelijke begroting in mln euro Saldo (mln euro) Gemeentelijke begroting in euro/inwoner Baten (euro/inwoner) Gemeentelijke begroting in euro/inwoner Lasten (euro/inwoner) Gemeentelijke begroting in euro/inwoner Saldo (euro/inwoner)
Totaal gemeentelijke taakvelden 2023* Nederland 71.541 71.541 0 4.016 4.016 0
Totaal gemeentelijke taakvelden 2023* Gelderland (PV) 7.611 7.611 0 3.567 3.567 0
Totaal gemeentelijke taakvelden 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 12.057 12.057 0 4.633 4.633 0
Totaal bestuur en ondersteuning 2023* Nederland 50.782 14.951 35.831 2.850 839 2.011
Totaal bestuur en ondersteuning 2023* Gelderland (PV) 5.601 1.543 4.058 2.625 723 1.902
Totaal bestuur en ondersteuning 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 8.411 2.288 6.123 3.232 879 2.353
Bestuur en burgerzaken 2023* Nederland 280 1.751 -1.471 16 98 -83
Bestuur en burgerzaken 2023* Gelderland (PV) 30 200 -169 14 94 -79
Bestuur en burgerzaken 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 41 231 -190 16 89 -73
Overhead 2023* Nederland 465 7.747 -7.282 26 435 -409
Overhead 2023* Gelderland (PV) 51 822 -771 24 385 -361
Overhead 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 86 1.091 -1.004 33 419 -386
Belastingen 2023* Nederland 6.263 435 5.827 352 24 327
Belastingen 2023* Gelderland (PV) 670 46 624 314 22 292
Belastingen 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 1.037 68 969 399 26 372
AU en ov. uitkeringen gemeentefonds 2023* Nederland 38.806 9 38.797 2.178 1 2.178
AU en ov. uitkeringen gemeentefonds 2023* Gelderland (PV) 4.376 1 4.375 2.051 0 2.050
AU en ov. uitkeringen gemeentefonds 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 6.282 0 6.282 2.414 0 2.414
Overig bestuur en ondersteuning 2023* Nederland 1.437 1.816 -379 81 102 -21
Overig bestuur en ondersteuning 2023* Gelderland (PV) 103 162 -59 48 76 -27
Overig bestuur en ondersteuning 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 209 276 -67 80 106 -26
Toevoeging/onttrekking reserves 2023* Nederland 3.529 3.038 491 198 171 28
Toevoeging/onttrekking reserves 2023* Gelderland (PV) 368 290 78 172 136 37
Toevoeging/onttrekking reserves 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 757 631 126 291 242 48
Resultaat van de rekening 2023* Nederland 2 154 -152 0 9 -9
Resultaat van de rekening 2023* Gelderland (PV) 3 23 -20 1 11 -9
Resultaat van de rekening 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 0 -8 8 0 -3 3
Totaal veiligheid 2023* Nederland 111 2.325 -2.213 6 130 -124
Totaal veiligheid 2023* Gelderland (PV) 9 227 -218 4 107 -102
Totaal veiligheid 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 18 347 -329 7 133 -126
Veiligheid 2023* Nederland 111 2.325 -2.213 6 130 -124
Veiligheid 2023* Gelderland (PV) 9 227 -218 4 107 -102
Veiligheid 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 18 347 -329 7 133 -126
Totaal verkeer, vervoer en waterstaat 2023* Nederland 582 4.340 -3.758 33 244 -211
Totaal verkeer, vervoer en waterstaat 2023* Gelderland (PV) 42 381 -339 20 178 -159
Totaal verkeer, vervoer en waterstaat 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 152 661 -509 58 254 -196
Verkeer en parkeren 2023* Nederland 473 4.000 -3.527 27 225 -198
Verkeer en parkeren 2023* Gelderland (PV) 34 367 -333 16 172 -156
Verkeer en parkeren 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 128 618 -489 49 237 -188
Havens en waterwegen 2023* Nederland 44 171 -127 2 10 -7
Havens en waterwegen 2023* Gelderland (PV) 4 8 -4 2 4 -2
Havens en waterwegen 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 5 21 -16 2 8 -6
Openbaar vervoer 2023* Nederland 64 169 -105 4 10 -6
Openbaar vervoer 2023* Gelderland (PV) 4 6 -2 2 3 -1
Openbaar vervoer 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 19 22 -4 7 9 -1
Totaal economie 2023* Nederland 1.495 1.650 -155 84 93 -9
Totaal economie 2023* Gelderland (PV) 105 153 -48 49 72 -22
Totaal economie 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 108 273 -165 41 105 -63
Economisch beleid en ondersteuning 2023* Nederland 761 822 -61 43 46 -3
Economisch beleid en ondersteuning 2023* Gelderland (PV) 34 66 -32 16 31 -15
Economisch beleid en ondersteuning 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 52 112 -60 20 43 -23
Fysieke bedrijfsinfrastructuur 2023* Nederland 734 828 -94 41 46 -5
Fysieke bedrijfsinfrastructuur 2023* Gelderland (PV) 71 87 -16 33 41 -7
Fysieke bedrijfsinfrastructuur 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 56 160 -104 21 62 -40
Totaal onderwijs 2023* Nederland 841 3.070 -2.229 47 172 -125
Totaal onderwijs 2023* Gelderland (PV) 77 317 -240 36 148 -112
Totaal onderwijs 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 181 535 -353 70 205 -136
Onderwijs exclusief huisvesting 2023* Nederland 728 1.633 -905 41 92 -51
Onderwijs exclusief huisvesting 2023* Gelderland (PV) 66 156 -90 31 73 -42
Onderwijs exclusief huisvesting 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 143 272 -129 55 105 -49
Onderwijshuisvesting 2023* Nederland 113 1.437 -1.324 6 81 -74
Onderwijshuisvesting 2023* Gelderland (PV) 11 161 -149 5 75 -70
Onderwijshuisvesting 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 38 263 -225 15 101 -86
Totaal sport, cultuur en recreatie 2023* Nederland 745 5.629 -4.884 42 316 -274
Totaal sport, cultuur en recreatie 2023* Gelderland (PV) 86 596 -509 40 279 -239
Totaal sport, cultuur en recreatie 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 173 1.021 -848 66 392 -326
Sportbeleid en activering 2023* Nederland 22 371 -349 1 21 -20
Sportbeleid en activering 2023* Gelderland (PV) 2 60 -58 1 28 -27
Sportbeleid en activering 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 4 71 -67 2 27 -26
Sportaccommodaties 2023* Nederland 401 1.319 -918 23 74 -52
Sportaccommodaties 2023* Gelderland (PV) 47 133 -87 22 63 -41
Sportaccommodaties 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 75 213 -138 29 82 -53
Cultuurpresentatie, - productie en - par 2023* Nederland 167 1.182 -1.015 9 66 -57
Cultuurpresentatie, - productie en - par 2023* Gelderland (PV) 19 100 -81 9 47 -38
Cultuurpresentatie, - productie en - par 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 61 298 -237 24 114 -91
Musea 2023* Nederland 38 353 -315 2 20 -18
Musea 2023* Gelderland (PV) 4 29 -25 2 13 -12
Musea 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 8 74 -67 3 29 -26
Cultureel erfgoed 2023* Nederland 15 127 -112 1 7 -6
Cultureel erfgoed 2023* Gelderland (PV) 2 17 -15 1 8 -7
Cultureel erfgoed 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 3 22 -19 1 8 -7
Media 2023* Nederland 25 483 -458 1 27 -26
Media 2023* Gelderland (PV) 1 55 -55 0 26 -26
Media 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 6 72 -66 2 27 -25
Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2023* Nederland 77 1.794 -1.717 4 101 -96
Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2023* Gelderland (PV) 12 201 -189 6 94 -89
Openbaar groen en (openlucht) recreatie 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 17 272 -256 6 105 -98
Totaal sociaal domein 2023* Nederland 7.466 28.415 -20.949 419 1.595 -1.176
Totaal sociaal domein 2023* Gelderland (PV) 761 3.227 -2.467 356 1.512 -1.156
Totaal sociaal domein 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 1.456 5.156 -3.700 559 1.981 -1.422
Algemene voorzieningen incl. wijkteams 2023* Nederland 354 4.081 -3.727 20 229 -209
Algemene voorzieningen incl. wijkteams 2023* Gelderland (PV) 51 475 -424 24 222 -199
Algemene voorzieningen incl. wijkteams 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 69 737 -669 26 283 -257
Inkomensregelingen 2023* Nederland 6.466 8.586 -2.120 363 482 -119
Inkomensregelingen 2023* Gelderland (PV) 643 895 -251 302 419 -118
Inkomensregelingen 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 1.191 1.545 -354 457 594 -136
Participatie 2023* Nederland 208 3.260 -3.052 12 183 -171
Participatie 2023* Gelderland (PV) 13 376 -363 6 176 -170
Participatie 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 60 537 -477 23 206 -183
Maatwerkvoorziening (WMO) 2023* Nederland 64 904 -839 4 51 -47
Maatwerkvoorziening (WMO) 2023* Gelderland (PV) 8 114 -107 4 54 -50
Maatwerkvoorziening (WMO) 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 20 150 -130 8 58 -50
Maatwerkdienstverlening 18+ 2023* Nederland 92 3.772 -3.680 5 212 -207
Maatwerkdienstverlening 18+ 2023* Gelderland (PV) 9 442 -432 4 207 -203
Maatwerkdienstverlening 18+ 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 11 553 -542 4 213 -208
Maatwerkdienstverlening 18- 2023* Nederland 102 4.935 -4.833 6 277 -271
Maatwerkdienstverlening 18- 2023* Gelderland (PV) 1 607 -606 0 284 -284
Maatwerkdienstverlening 18- 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 80 849 -769 31 326 -296
Geëscaleerde zorg 18+ 2023* Nederland 162 2.262 -2.100 9 127 -118
Geëscaleerde zorg 18+ 2023* Gelderland (PV) 35 262 -227 16 123 -106
Geëscaleerde zorg 18+ 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 20 704 -684 8 270 -263
Geëscaleerde zorg 18- 2023* Nederland 18 616 -598 1 35 -34
Geëscaleerde zorg 18- 2023* Gelderland (PV) 1 58 -57 1 27 -27
Geëscaleerde zorg 18- 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 6 81 -75 2 31 -29
Totaal volksgezondheid en milieu 2023* Nederland 5.067 5.793 -725 284 325 -41
Totaal volksgezondheid en milieu 2023* Gelderland (PV) 499 610 -111 234 286 -52
Totaal volksgezondheid en milieu 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 730 855 -125 281 328 -48
Volksgezondheid 2023* Nederland 111 929 -818 6 52 -46
Volksgezondheid 2023* Gelderland (PV) 2 92 -90 1 43 -42
Volksgezondheid 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 6 114 -108 2 44 -42
Riolering 2023* Nederland 1.947 1.529 418 109 86 23
Riolering 2023* Gelderland (PV) 236 183 53 110 86 25
Riolering 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 243 192 50 93 74 19
Afval 2023* Nederland 2.748 2.196 551 154 123 31
Afval 2023* Gelderland (PV) 228 196 32 107 92 15
Afval 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 439 369 69 169 142 27
Milieubeheer en begraafplaatsen 2023* Nederland 262 1.138 -876 15 64 -49
Milieubeheer en begraafplaatsen 2023* Gelderland (PV) 34 139 -106 16 65 -50
Milieubeheer en begraafplaatsen 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 43 179 -136 17 69 -52
Totaal volkshuisvesting, leefomgeving en 2023* Nederland 4.452 5.369 -917 250 301 -51
Totaal volkshuisvesting, leefomgeving en 2023* Gelderland (PV) 431 558 -126 202 261 -59
Totaal volkshuisvesting, leefomgeving en 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 827 921 -94 318 354 -36
Grondexploitatie (niet-bedrijventerrei.. 2023* Nederland 3.357 3.094 263 188 174 15
Grondexploitatie (niet-bedrijventerrei.. 2023* Gelderland (PV) 341 343 -2 160 161 -1
Grondexploitatie (niet-bedrijventerrei.. 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 646 572 74 248 220 29
Ruimte en leefomgeving, wonen en bouwen 2023* Nederland 1.095 2.275 -1.180 61 128 -66
Ruimte en leefomgeving, wonen en bouwen 2023* Gelderland (PV) 90 215 -124 42 101 -58
Ruimte en leefomgeving, wonen en bouwen 2023* 150 000 tot 250 000 inwoners 181 350 -169 70 134 -65
Bron: CBS.
Verklaring van tekens

Tabeltoelichting


Deze tabel bevat cijfers over de begrote lasten en baten per taakveld (beleidsterrein) naar regio en grootteklasse in miljoenen euro's en in euro's per inwoner. De gepresenteerde cijfers zijn gebaseerd op gegevens die aansluiten op de definities en indelingen die de gemeenten zelf hanteren in hun administratie. Deze gegevens worden aan het CBS geleverd via de enquête Informatie voor Derden (Iv3). De voorschriften voor deze enquête zijn vastgelegd in het Besluit Begroting en Verantwoording provincies en gemeenten (BBV) en de (ministeriële) Regeling vaststelling taakvelden en verstrekking informatie voor derden.

Gegevens beschikbaar vanaf: 2017

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn bij eerste publicatie voorlopig. In mei volgen nader voorlopige cijfers. De cijfers worden definitief op het moment dat cijfers over het volgende jaar aan de reeks worden toegevoegd.

Wijzigingen per 20 maart 2023:
De voorlopige cijfers voor 2023 zijn opgenomen.
De cijfers voor 2022 zijn definitief.

Met ingang van begrotingsjaar 2023 is er een verandering van de boekingsvoorschriften ingevoerd die met name invloed heeft op de cijfers bij de taakvelden Volksgezondheid, Algemene voorzieningen incl. wijkteams, Inkomensregelingen, Participatie, Maatwerkdienstverlening (WMO), Maatwerkdienstverlening 18+, Maatwerkdienstverlening 18-, Geëscaleerde zorg 18+ en Geëscaleerde zorg 18-. Bij deze taakvelden is een vergelijking met eerdere jaren daardoor moeizaam.
De volgende aanpassingen in de boekingsvoorschriften zijn ingevoerd:
- Lasten en baten met betrekking tot de Centra voor Jeugd en Gezin moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Algemene voorzieningen incl. wijkteams in plaats van Volksgezondheid
- Lasten en baten met betrekking tot de aanpak van huiselijk geweld en Veilig Thuis-toegangstaken moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Algemene voorzieningen incl. wijkteams in plaats van Geëscaleerde zorg 18+
- Lasten en baten met betrekking tot de schuldhulpverlening moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Inkomensregelingen in plaats van Maatwerkdienstverlening 18+
- Lasten en baten met betrekking tot woon- en vervoersdiensten moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Maatwerkvoorzieningen (WMO) in plaats van Maatwerkdienstverlening 18+
- Lasten en baten met betrekking tot de dagvoorziening in het kader van de WMO moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Maatwerkdienstverlening 18+ in plaats van Participatie.
- Lasten en baten met betrekking tot de inloopfunctie van de geestelijke gezondheidszorg moeten vanaf 2023 worden geboekt bij Maatwerkdienstverlening 18+ in plaats van Geëscaleerde zorg 18+.
Gemeenten hebben in verband met al deze aanpassingen ook hun financiële administratie aan moeten passen. Bij deze aanpassing hebben diverse gemeenten ook bedragen van Geëscaleerde zorg 18- overgeheveld naar andere taakvelden, met name Maatwerkdienstverlening 18-.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De voorlopige cijfers van het betreffende begrotingsjaar en de definitieve cijfers over het voorgaande begrotingsjaar worden in de maand maart van het begrotingsjaar geplaatst. In mei worden nader voorlopige cijfers geplaatst over het betreffende begrotingsjaar.
De cijfers kunnen worden bijgesteld op grond van het beschikbaar komen van nieuw of geactualiseerd bronmateriaal. Over het algemeen zijn de bijstellingen gering van omvang. In mei komen de bijstellingen vooral doordat gemeenten die heringedeeld zijn, hun cijfers over de gemeentebegrotingen pas in april van hetzelfde jaar aan het CBS hoeven te sturen. Voor de voorlopige cijfers wordt een bijraming gemaakt voor deze heringedeelde gemeenten en eventuele andere non-respons. In de nader voorlopige cijfers zijn de door de heringedeelde gemeenten aangeleverde cijfers verwerkt. Tot slot wordt bij de analyse van de gemeentebegrotingen wel eens vastgesteld dat de gemeente in het voorgaande jaar een fout heeft gemaakt in de aanlevering. Dit is hersteld in de definitieve cijfers.

Door wijzigingen in de brongegevens, Informatie voor derden (Iv3), zijn de gegevens met ingang van de begroting 2017 niet geheel vergelijkbaar met de gegevens over eerdere jaren. Meer informatie hierover is te vinden in paragraaf 3 onder 'relevante tabellen'.

Toelichting onderwerpen

Gemeentelijke begroting in mln euro
Cijfers op basis van de gemeentelijke begrotingen weergegeven in miljoenen euro's.
Baten
De baten van de gemeentelijke begroting in miljoenen euro's.

Onder de gemeentelijke baten vallen o.a. rentebaten, verkoop van grond, goederen en diensten, ontvangen overdrachten en heffingen door gemeenten.
De baten worden geregistreerd inclusief interne verrekeningen (o.a. mutaties in voorzieningen).

Het grootste deel van de gemeentelijke baten bestaat uit de ontvangen bijdrage uit het Gemeentefonds, overige doeluitkeringen van het rijk en de ontvangen gemeentelijke heffingen.
Lasten
De lasten van de gemeentelijke begroting in miljoenen euro's.

Onder de gemeentelijke lasten vallen o.a. de betaalde lonen en salarissen, rentelasten, aankoop van (niet) duurzame goederen en diensten (inclusief energiekosten en kosten van inhuur van personeel) en betaalde inkomensoverdrachten, alsmede de afschrijvingen, de betaalde investeringsbijdragen aan overheden en derden en de grondaankopen.
De lasten worden geregistreerd inclusief interne verrekeningen (o.a. mutaties in voorzieningen).
Saldo
Het verschil tussen de baten en de lasten van de gemeentelijke begroting in miljoenen euro's.
Gemeentelijke begroting in euro/inwoner
Cijfers op basis van de gemeentelijke begrotingen weergegeven in euro per inwoner.
Baten
De baten van de gemeentelijke begroting in euro's per inwoner.

Onder de gemeentelijke baten vallen o.a. rentebaten, verkoop van grond, goederen en diensten, ontvangen overdrachten en heffingen door gemeenten.
De baten worden geregistreerd inclusief interne verrekeningen (o.a. mutaties in voorzieningen).

Het grootste deel van de gemeentelijke baten bestaat uit de ontvangen bijdrage uit het Gemeentefonds, overige doeluitkeringen van het rijk en de ontvangen gemeentelijke heffingen.
Lasten
De lasten van de gemeentelijke begroting in euro's per inwoner.

Onder de gemeentelijke lasten vallen o.a. de betaalde lonen en salarissen, rentelasten, aankoop van (niet) duurzame goederen en diensten (inclusief energiekosten en kosten van inhuur van personeel) en betaalde inkomensoverdrachten, alsmede de afschrijvingen, de betaalde investeringsbijdragen aan overheden en derden en de grondaankopen.
De lasten worden geregistreerd inclusief interne verrekeningen (o.a. mutaties in voorzieningen).
Saldo
Het verschil tussen de baten en de lasten van de gemeentelijke begroting in euro's per inwoner.