Mineralenbalans landbouw
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
Deze tabel bevat gegevens over de bodembalans van de mineralen stikstof en fosfor. Het gaat om cijfers over de aanvoer naar landbouwgrond (dierlijke mest, kunstmest, luchtdepositie en overige aanvoer) en de afvoer van landbouwgrond (stikstofvervluchtiging mesttoediening en afvoer via gewassen). Het verlies naar de bodem is gelijk aan het verschil tussen aanvoer en afvoer. De tabel geeft voor stikstof ook de cijfers over het verlies naar lucht.
Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.
Status van de cijfers:
Cijfers tot en met 2019 zijn definitief.
Om een samenhangende en consistente tijdreeks te verkrijgen wordt ieder jaar de complete tijdreeks (her)berekend, zodat de laatste inzichten, met name ten aanzien van de emissiefactoren, in de berekeningen kunnen worden meegenomen.
Wijzigingen per 18 december 2020:
Cijfers over 2019 zijn toegevoegd.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Definitieve cijfers voor de reeks 1990-2020 worden in december 2021 gepubliceerd.
Toelichting onderwerpen
- Balans veehouderij
- Aanvoer naar veehouderij
- Aanvoer van mineralen naar de veehouderij via krachtvoer en ruwvoer.
- Totaal aanvoer naar veehouderij
- Krachtvoer
- Diervoeders met een geconcentreerde voedingswaarde. Ze worden onderscheiden in enkelvoudige krachtvoeders, zoals granen en peulvruchten, en mengvoeders.
Krachtvoer wordt gebruikt in de varkenshouderij, de pluimveehouderij en daarnaast als bijvoedering in de rundveehouderij, bij paarden en schapen.- Totaal krachtvoer
- Rundvee
- Varkens
- Pluimvee
- Overige dieren
- Schapen, geiten, paarden, konijnen en pelsdieren.
- Ruwvoer
- Houdbare producten die speciaal voor veevoerdoeleinden geteeld zijn en die geen of enkele eenvoudige bewerkingen hebben ondergaan.
Ruwvoer heeft per gewichtseenheid een relatief lage voedingswaarde. Het wordt ingezet bij runderen, paarden en schapen.- Totaal ruwvoer
- Rundvee
- Varkens
- Pluimvee
- Overige dieren
- Schapen, geiten, paarden, konijnen en pelsdieren.
- Afvoer van veehouderij
- Afvoer van mineralen van de veehouderij door vastlegging in dierlijke producten en via uitscheiding.
- Totaal afvoer van veehouderij
- Vastlegging in dierlijke productie
- De hoeveelheid mineralen die met vlees, melk en eieren uit de landbouw wordt afgevoerd.
- Totaal vastlegging
- Rundvee
- Varkens
- Pluimvee
- Overige dieren
- Schapen, geiten, paarden, konijnen en pelsdieren.
- Uitscheiding veestapel
- De door de veestapel uitgescheiden hoeveelheid mest in de stal (inclusief voerresten, schoonmaakwater en vermorst drinkwater) en in de wei. Dit is nog inclusief de stikstof die vervluchtigt in de vorm van ammoniak (NH3), lachgas (N2O), stikstofoxide (NO) en stikstofgas (N2).
- Totaal uitscheiding veestapel
- Rundvee
- Varkens
- Pluimvee
- Overige dieren
- Schapen, geiten, paarden, konijnen en pelsdieren.
- Balans sector landbouw
- Aanvoer naar sector landbouw
- Aanvoer van mineralen naar de landbouw via krachtvoer naar de veehouderij en via kunstmest, depositie en overige meststoffen naar cultuurgrond.
- Totaal aanvoer naar sector landbouw
- Krachtvoer
- Diervoeders met een geconcentreerde voedingswaarde. Ze worden onderscheiden in enkelvoudige krachtvoeders, zoals granen en peulvruchten, en mengvoeders.
Krachtvoer wordt gebruikt in de varkenshouderij, de pluimveehouderij en daarnaast als bijvoedering in de rundveehouderij, bij paarden en schapen.
- Kunstmest
- Kunstmatig in een fabriek geproduceerde mest, die toegediend wordt aan cultuurgrond.
- Luchtdepositie, herkomst niet-landbouw
- Het aandeel van de depositie op cultuurgrond veroorzaakt door bronnen buiten de landbouw, inclusief de bijdrage vanuit het buitenland.
- Overige aanvoer
- Aanvoer van mineralen naar cultuurgrond, die niet uit dierlijke mest, kunstmest of depositie afkomstig zijn.
- Afvoer van sector landbouw
- Afvoer van mineralen van de sector landbouw via mestafzet buiten de landbouw, vastlegging in dierlijke productie en afzet van plantaardige producten.
Om de balans compleet te maken is hier de voorraadmutatie ruwvoer en als restpost het mineralenverlies naar lucht en bodem bijgeteld.- Totaal afvoer van sector landbouw
- Mestafzet buiten de landbouw
- Afvoer mest naar hobbybedrijven, natuurterreinen, particulieren en mestverwerking en de export naar het buitenland minus de import.
In vergelijking met de export is de import zeer gering en deze bestaat hoofdzakelijk uit paardenmest die in Nederland wordt verwerkt tot substraat voor de champignonteelt.
- Vastlegging in dierlijke productie
- De hoeveelheid mineralen die met vlees, melk en eieren uit de landbouw wordt afgevoerd.
- Afzet plantaardige producten
- De hoeveelheid mineralen die via de productie van gewassen, de landbouw verlaat. Dit is dus exclusief de hoeveelheid ruwvoer, die via retourstroom rechtstreeks weer wordt teruggeleverd aan de veehouderij.
- Voorraadmutatie ruwvoer
- De voorraadmutatie ruwvoer is de afvoer van ruwvoer in balans cultuurgrond minus de aanvoer van ruwvoer in balans veehouderij.
- Verlies naar lucht en bodem
- De hoeveelheid mineralen die zich ophoopt in de bodem of verloren gaat naar de lucht (bij stikstof).
- Totaal verlies
- Verlies naar de bodem
- De hoeveelheid mineralen die zich ophoopt in de cultuurgrond. Dit is het verschil tussen de totale aangevoerde hoeveelheid mineralen en de hoeveelheid, die via gewassen afgevoerd is of door vervluchtiging in de lucht terecht gekomen is. Dit verlies naar de bodem is inclusief het deel dat in het grond- of oppervlaktewater terecht komt door meemesten van sloten, lozingen in het spui- en drainagewater uit de glastuinbouw, erfafspoeling of later via uit- en afspoeling uit de cultuurgrond.
- Verlies naar lucht
- De hoeveelheid stikstof die verloren gaat naar de lucht als gevolg van landbouwactiviteiten. Dit is de totale vervluchtiging bij stal, opslag, beweiding, toediening, conserveringsverlies en gewasresten echter minus de stikstof, die weer via depositie terugkeert op het land.
- Totaal verlies naar lucht
- Stikstofvervluchtiging stal en opslag
- Stikstof uit dierlijk mest, die vanuit stal of opslag vervluchtigt en in de lucht terechtkomt.
- Stikstofvervluchtiging wei en toediening
- Stikstof uit dierlijke mest of kunstmest, dat bij beweiding of toediening op cultuurgrond als ammoniak (NH3) vervluchtigt en in de lucht terechtkomt.
- Stikstofvervluchtiging gewassen
- Stikstof die vervluchtigt tijdens bewaring en conservering van ruwvoer of bij het achterblijven van (resten van) gewassen op het land.
- Luchtdepositie herkomst landbouw (-)
- Het aandeel van de depositie op cultuurgrond veroorzaakt door bronnen afkomstig uit de landbouw.
- Benutting mineralen landbouw
- De benutting mineralen landbouw is gedefinieerd als het percentage vastlegging in dierlijke productie plus afzet plantaardige producten t.o.v. de totale aanvoer van mineralen naar sector landbouw minus mestafzet buiten de landbouw.