Stikstof, fosfor in Nederland, 1986-2013
Verklaring van tekens
Tabeltoelichting
De tabel bestaat uit drie delen. De laatste actualisatie was op 23 oktober 2014.
Het deel ‘Totaalbalans van mineralen’ werd elke vijf jaar geactualiseerd. De aan- en afvoerstromen hierin worden gedomineerd door de internationale handel van allerlei stikstof en fosfor bevattende producten (zoals levensmiddelen, veevoer, kunstmest en ammoniak). Voor alleen stikstof spelen de binding en emissie bij allerlei industriële processen nog een belangrijke rol.
Het deel ‘Mineralenbalans bodem en grondwater’ werd jaarlijks geactualiseerd. De belangrijkste aanvoerstroom hierin is de toediening van dierlijke mest en kunstmest op landbouwgrond. De belangrijkste afvoerstroom is de oogst van gewassen. In deze balans wordt onderscheid gemaakt in landbouwgronden en overige gronden.
Het deel ‘Mineralenbalans zoet oppervlaktewater’ werd jaarlijks geactualiseerd. Naast de doorstroom van stikstof en fosfor via de grote rivieren, vanuit het buitenland richting de zee, gaat het hier vooral om de uit- en afspoeling vanuit de landbouwgronden en overige gronden en de lozingen door industrie, huishoudens en landbouw.
De drie delen tezamen geven informatie over de hoeveelheden stikstof en fosfor die in het milieu terecht komen. Dit kan o.a. leiden tot verzuring en vermesting (eutrofiëring).
Gegevens beschikbaar: 1986, 1990, 1995, 1997-2013
Status van de cijfers: definitief
Wijzigingen per 13 maart 2018:
Geen, deze tabel is stopgezet.
Er zijn elders relevantere cijfers beschikbaar (zie paragraaf 3).
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing, deze tabel wordt stopgezet.
Toelichting onderwerpen
- Mineralenbalans bodem en grondwater
- Stikstof- of fosforbalans van bodem en grondwater. Deze balans bestaat uit een deelbalans voor landbouwgronden en een deelbalans voor overige gronden in Nederland. De deelbalans voor landbouwgronden kan in uitgebreide vorm geraadpleegd worden in een andere StatLinetabel: 'Mineralen op landbouwgrond (bodembalans)'.
- Aanvoer
- Aanvoer van mineralen naar alle gronden in Nederland. Dit is de som van de aanvoer naar 'Landbouwgronden' en 'Overige gronden'.
- Landbouwgronden
- Aanvoer van mineralen op landbouwgronden.
Cijfers komen uit een andere StatLinetabel: 'Mineralen op landbouwgrond (bodembalans)'.- Totaal landbouwgronden
- De totale hoeveelheid mineralen die op landbouwgronden is aangevoerd uit dierlijke mest, kunstmest, andere organische meststoffen, depositie en overige aanvoer.
- Dierlijke mest
- Aanvoer van mineralen uit dierlijke mest naar landbouwgronden. Mest van rundvee, varkens, pluimvee, schapen en geiten, paarden en pony's, konijnen en pelsdieren.
In 1998 en 1999 na verrekening met de hoeveelheid in mest die door het natte najaar van 1998 pas in 1999 is aangewend (14 mln kg N en 3 mln kg P).
- Kunstmest
- Aanvoer van mineralen uit kunstmest naar landbouwgronden.
- Andere organische meststoffen
- Aanvoer van mineralen naar landbouwgronden uit compost, champost (t/m 2005), schuimaarde en afvalwaterzuiveringsslib. Sinds 1 januari 2006 wordt champost volgens nieuw mestbeleid beschouwd als dierlijke mest, en maken de cijfers hierover geen deel meer uit van de post 'Andere organische meststoffen'.
- Depositie (neerslag)
- Aanvoer van mineralen naar landbouwgronden doordat mineralen die in de lucht aanwezig zijn, via neerslag op de grond terechtkomen.
- Overige aanvoer
- De hoeveelheid mineralen die op landbouwgronden terechtkomt door het gebruik van bestrijdingsmiddelen en zaai- en pootgoed, maar ook door conserveringsverlies uit gewassen en door biologische stikstofbinding door bacteriën die stikstof uit de lucht binden.
- Afvoer
- Afvoer van mineralen uit alle gronden in Nederland. Dit is de som van de afvoer uit 'Landbouwgronden' en 'Overige gronden'.
- Landbouwgronden
- Afvoer van mineralen van landbouwgronden.
Cijfers komen uit een andere StatLinetabel : 'Mineralen op landbouwgrond (bodembalans)'.- Totaal landbouwgronden
- Afvoer van mineralen van landbouwgronden door de teelt van gewassen, emissie naar water en uit- en afspoeling.
- Afvoer met gewassen
- Afvoer van mineralen doordat akkerbouwgewassen, graslandgewassen en tuinbouwgewassen mineralen opnemen bij de groei en ontwikkeling.
- Emissie naar water
- Directe en indirecte lozingen van mineralen in water door meemesten van sloten, spui- en drainagewater uit de glastuinbouw, en erfafspoeling.
- Uit- en afspoeling
- Het doorsijpelen of afspoelen van mineralen die in de landbouwbodem zitten, naar grondwater en/of oppervlaktewater.
- Accumulatie
- Accumulatie van mineralen in bodem en grondwater. Dit is het saldo van Totaal aanvoer en Totaal afvoer in de balans van bodem en grondwater; cijfers zijn niet gecorrigeerd voor de hoeveelheid stikstof die in de vorm van lachgas (N2O) en stikstofgas (N2) naar de lucht verdwijnt als gevolg van afbraak van nitraat (NO3) door bacteriën in de bodem.
- Landbouwgronden
- Accumulatie van mineralen in landbouwgronden en grondwater.
- Mineralenbalans zoet oppervlaktewater
- Stikstof- of fosforbalans van zoet oppervlaktewater in Nederland.
- Aanvoer
- Aanvoer van mineralen naar zoet oppervlaktewater via grensoverschrijdende rivieren, lozing van afvalwater, uit- en afspoeling uit bodems, en via neerslag uit de lucht.
Exclusief lozingen op zee.- Landbouwgronden
- Uit- en afspoeling van mineralen uit landbouwgronden naar water.