CBS statistieken over zelfstandigen gedetailleerde beschrijvingen
De Arbeidsrekeningen publiceren over de werkgelegenheid in Nederland. De populatie betreft alle personen die werkzaam zijn in Nederland. Er wordt over zelfstandigen gepubliceerd vanuit een economische invalshoek. Dit houdt in dat directeur-grootaandeelhouders, omdat zij loon ontvangen, niet tot zelfstandigen worden gerekend, maar tot werknemers. Omdat de Arbeidsrekeningen alle werkgelegenheid beogen te meten, wordt er tevens een bijschatting gemaakt van informeel en zwart werk; dit betreft vooral zelfstandigen. Er zijn zowel gegevens over alle banen van zelfstandigen als werkzame personen waarvoor de hoofdbaan zelfstandige is. Wanneer iemand een baan als werknemer en als zelfstandige heeft, wordt gebruik gemaakt van een zwaartepunttypering; men is zelfstandige als men het meeste inkomen vergaart in de baan als zelfstandige. Bron voor de Arbeidsrekeningen zijn een combinatie van de verschillende (integrale) bronnen over werkgelegenheid die CBS ter beschikking heeft. De gepubliceerde gegevens zijn jaar- en kwartaalgemiddelden.
Op basis van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) wordt gepubliceerd over de werkzame, de werkloze en de niet-beroepsbevolking. De populatie betreft iedereen van 15 jaar en ouder die woonachtig is in Nederland, exclusief de institutionele bevolking. Er wordt over zelfstandigen gepubliceerd vanuit een sociaaleconomische invalshoek. Dit houdt in dat de directeur-grootaandeelhouder tot de zelfstandigen wordt gerekend omdat deze qua gedrag meer op een zelfstandige dan op een werknemer lijkt. Er wordt gepubliceerd over zelfstandigen als onderdeel van de werkzame beroepsbevolking. Wanneer iemand een baan als werknemer en als zelfstandige heeft, wordt gebruik gemaakt van een zwaartepunttypering; men is zelfstandige als men de meeste uren in de zelfstandige baan werkt. De EBB is een doorlopende enquête waarvoor jaarlijks een steekproef wordt getrokken. De gepubliceerde gegevens zijn jaar- en kwartaalgegevens, meestal voor de populatie 15 tot 75 jaar.
De Inkomensstatistiek publiceert over de inkomens van alle personen die woonachtig zijn in Nederland, exclusief de institutionele bevolking. De inkomensstatistiek onderscheidt verschillende typen zelfstandigen en doet dit vanuit een sociaaleconomische invalshoek. Dit houdt in dat de directeur-grootaandeelhouder tot de zelfstandigen wordt gerekend omdat deze qua gedrag meer op een zelfstandige dan op een werknemer lijkt. Personen worden ingedeeld naar sociaal economische categorieën op basis van de belangrijkste inkomensbron, welke niet noodzakelijkerwijs afkomstig is uit werk. Daarmee is de afleiding van zelfstandigen anders dan van Arbeidsrekeningen en de EBB die het wel of niet hebben van werk als uitgangspunt hebben. Meer specifiek, de zwaartepunttypering op basis van inkomen leidt ertoe dat een persoon wiens inkomen uit pensioen hoger is dan inkomen als zelfstandige, valt in de sociaaleconomische categorie gepensioneerd. Voor alle typen zelfstandigen zijn ook alle inkomensbronnen uit werkzaamheden als zelfstandige beschikbaar. Bron voor de Inkomensstatistiek zijn (integrale) aangiftegegevens van de Belastingdienst. De gepubliceerde cijfers betreffen de populatie van 31 dec, waarbij wordt gekeken of een persoon gedurende het jaar zelfstandige was.
De Bedrijvenstatistieken publiceren over het aantal bedrijven in Nederland. De populatie betreft alle in Nederland gevestigde bedrijven. Er wordt daarnaast gepubliceerd over de ondernemers achter de bedrijven volgens een sociaaleconomische invalshoek. Dit houdt in dat ook directeur-grootaandeelhouders met een BV meegerekend worden omdat deze qua gedrag meer op een ondernemer dan op een werknemer lijken. Het totaal ondernemers is anders dan het totaal zelfstandigen. Er wordt namelijk niet gepubliceerd over meewerkende gezinsleden of zogenaamde ‘overige zelfstandigen’ omdat zij geen geregistreerd bedrijf hebben. De gegevens over ondernemers betreffen alle ondernemers zonder gebruik te maken van een zwaartepunttypering. Bron voor de Bedrijvenstatistieken zijn de integrale gegevens van de Kamer van Koophandel. De gepubliceerde gegevens zijn gegevens op 1 januari van een jaar.
Op basis van de Zelfstandigen Enquête Arbeid (ZEA) wordt gepubliceerd over arbeidsomstandigheden en duurzame inzetbaarheid van zelfstandig ondernemers. Zelfstandig ondernemers worden hierbij nog opgedeeld in zelfstandig ondernemers met en zelfstandig ondernemers zonder personeel. De doelpopulatie van de ZEA bestaat uit alle personen van 15 jaar en ouder woonachtig in Nederland, exclusief de institutionele bevolking, die winstaangifte hebben gedaan. De ZEA is een tweejaarlijkse enquête die het CBS samen met TNO uitvoert.
Voor meer informatie zie ook: Werknemers en zelfstandigen: overeenkomsten en verschillen tussen CBS-cijfers.