De container in de logistieke keten

Waar komen de zeecontainers vandaan die in de Rotterdamse haven op de kade worden gezet? Welke producten zitten erin? Via welk transportmiddel worden ze verder vervoerd (zeeschip, binnenvaartschip, trein of vrachtauto)? Waar gaan de zeecontainers, via Nederlands grondgebied, uiteindelijk naar toe? In dit project beschrijven we hoe we antwoord proberen te geven op deze vragen.

Waarom is deze informatie van belang? Het CBS maakt verschillende statistieken over goederenvervoer, in het bijzonder het vervoer van containers. Deze statistieken beschrijven maar 1 modaliteit (zeevaart, binnenvaart, spoorvervoer of wegvervoer). Het combineren van modaliteiten in 1 statistiek kan echter waardevolle aanvullende inzichten geven:

• Welke mogelijkheden en belemmeringen zijn er voor multimodaal transport? Een container kan makkelijk van de ene modaliteit naar de andere overgezet worden als de juiste infrastructuur beschikbaar is.
• Als meer containers via spoor of binnenvaart verplaatst worden in plaats van via de weg, kan dit tot verduurzaming van transport leiden.
• Door de hele containerketen te bekijken wordt de context van verplaatsingen duidelijker, bijvoorbeeld doordat herkomst en bestemming bekend zijn. Hiermee worden afhankelijkheden van bepaalde goederenstromen duidelijker zoals van geopolitiek gevoelige regio’s.
• Een belangrijke potentiële gebruiker van containerketendata is Rijkswaterstaat (RWS). Het gebruikt deze data om onderhoud en aanleg van infrastructuur te plannen. Hiervoor worden prognoses over toekomstige transportstromen gemaakt. Deze hangen onder andere af van de soort goederen en de herkomst en bestemming van deze goederen. Door de ketendata kunnen betere groeiprognoses gemaakt worden op een lager regionaal niveau.

Met behulp van nieuwe databronnen (van terminals en vervoerders) en innovatieve methodieken wordt de logistieke containerketen (statistisch) beschreven.

Wat hebben we gedaan?

Het doel van dit project is enerzijds het verbeteren van de methoden voor het construeren van containerketens en anderzijds het delen van onze ervaringen en inzichten met andere Europese lidstaten. Dit kan hen helpen een eigen containerstatistiek op te zetten. Op de lange termijn kan dit ook bijdragen aan statistieken over containerketens over Nederlands grondgebied te verbeteren door data uit te wisselen met andere landen. Dit project is één van de eerste projecten die vrijwillig aangeleverde private data probeert te gebruiken voor officiële statistieken.

Voor dit project gebruiken we een combinatie van registers en andere CBS data enerzijds en private data anderzijds. Om het aanleveren van data voor bedrijven zo eenvoudig mogelijk te maken is geen vast format voorgeschreven. Bedrijven is gevraagd data ter beschikking te stellen met alle containerverplaatsingen voor een bepaalde periode. Dit gebeurt op vrijwillige basis.

Het verzamelen van data op vrijwillige basis en zonder vast format biedt verschillende uitdagingen. Er is vaak de nodige overtuigingskracht nodig om data te delen. Daarna moet de dataoverdracht technisch ingeregeld worden. Het automatiseren van de verwerking van veel verschillende data formats kost meer tijd dan 1 vast format. Er is ook geregeld onderhoud nodig in het proces rond een datastroom (bijvoorbeeld door een nieuwe contactpersoon, wijzigingen in de dataverbinding of inhoudelijke wijzigingen).

De ontvangen data moet ingelezen, geüniformeerd en gaafgemaakt worden om statistische output te kunnen maken. Hiervoor zijn verschillende methoden ontwikkeld. De diverse uitdagingen die hierbij aan bod komen zijn uitgewerkt met speciale aandacht voor het coderen van goederenomschrijvingen en locatieaanduidingen.

Ondanks dat er veel extra data is verzameld door gebruik te maken van private databronnen, blijven er uitdagingen bij het construeren van containerketens. De verzamelde data zal waarschijnlijk nooit compleet zijn, waardoor altijd een deel bijgeschat moet worden. Meer data is echter niet altijd beter. Er zit redundantie in de data doordat bij een verplaatsing vaak meerdere partijen betrokken zijn. Die redundantie helpt missende data in een bron aan te vullen, maar maakt ook inconsistenties tussen bronnen zichtbaar. Er moet dan een keuze gemaakt worden welke data juist is.

De verschillende datasets zijn gecombineerd om containerketens af te kunnen leiden. Er wordt gecorrigeerd voor missende data via een imputatiemodel. Het resulterende microdatabestand met containerketens kan geaggregeerd worden naar gewenste transportindicatoren. De uitdagingen en mogelijke oplossingen bij de statistische beveiliging zijn onderzocht en er is nagedacht over mogelijkheden de dataset te verbeteren door het delen van data met andere landen.

Resultaten

In dit project zijn de verschillende stappen van het verwerken van containerdata onderzocht en beschreven met als doel het maken van statistieken over containerketens.

Gegevens van private partijen kunnen een goede aanvulling zijn op bestaande bronnen van nationale statistiekbureaus. Het kost meer tijd en moeite om de data in een open format te verzamelen en verwerken, maar de bereidheid data te delen is groter. De kwaliteitsverbetering en extra mogelijkheden om statistieken te maken die ontstaan door de extra data maken de extra inspanning meer dan waard.

De aanvullend verzamelde gegevens bieden belangrijke inzichten, zoals de opslagtijd op terminals en details over de overgangen tussen verschillende transportmodi. De geconstrueerde statistieken kunnen beleidsmakers helpen om de aanleg en het onderhoud van infrastructuur beter te plannen. Ook kan de modal shift van weg naar spoor en binnenvaart als gevolg van genomen maatregelen beter gemonitord worden. Goede infrastructuur helpt de transportsector efficiënter te opereren.

De onderzoeksresultaten tonen aan dat het mogelijk is om multimodale containerstatistieken te ontwikkelen, maar dat er nog verbeteringen nodig zijn in zowel de gegevensverzameling als de schattingsmethoden om te corrigeren voor ontbrekende informatie. In samenwerking met beleidsmakers en transporteurs proberen we de komende periode de berekende cijfers, zoals de modal split van de Rotterdamse haven naar het achterland, te valideren en eventueel te verbeteren. 

Informatie

Meer informatie over dit onderzoek? Mail dan naar MultimodalTransport@cbs.nl.

Medegefinancierd door de Europese Unie onder call SMP-ESS-2022-TRANSPORT-STATS-IBA —New transport statistics.

Disclaimer: Medegefinancierd door de Europese Unie. De geuite standpunten en meningen zijn echter uitsluitend die van de auteur(s) en geven niet noodzakelijkerwijs die van de Europese Unie of Eurostat weer. De Europese Unie noch de subsidieverstrekkende instantie kan hiervoor verantwoordelijk worden gehouden.