Meer investeringen verwacht in 2026, winstgevendheid gedaald
Per saldo verwacht ruim 3 procent van de ondernemers meer te investeren in 2026. Ondernemers in de vastgoedsector verwachten dit met per saldo 25 procent het vaakst. Negen bedrijfstakken verwachten meer te investeren, de overige drie bedrijfstakken verwachten minder te investeren. In de cultuur, sport en recreatie en in de detailhandel verwachten ondernemers meer te investeren, terwijl ze vorig jaar nog een afname verwachtten. In de landbouw, bosbouw en visserij, in de horeca en de informatie en communicatie, verwachten ondernemers dat ze minder gaan investeren in 2026.
| Oktober 2025 (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) | Oktober 2024 (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) | |
|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) 1) | 3,6 | |
| Verhuur en handel van onroerend goed | 25,1 | 23,8 |
| Autohandel en -reparatie | 11,9 | 3,6 |
| Vervoer en opslag | 11,9 | 20,6 |
| Cultuur, sport en recreatie | 9,6 | -3,9 |
| Detailhandel (niet in auto's) | 5,7 | -6,6 |
| Industrie | 5,4 | 3,1 |
| Bouwnijverheid 1) | 3,8 | |
| Groothandel en handelsbemiddeling | 2,8 | 1,6 |
| Zakelijke dienstverlening | 1,6 | 4,2 |
| Informatie en communicatie | -3,3 | -4,3 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | -5,8 | 2,5 |
| Horeca | -5,9 | -6,7 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||
| 1) In deze bedrijfstak was de vraag niet beschikbaar in oktober 2024 | ||
Afname winstgevendheid in afgelopen kwartaal
Aan het begin van het vierde kwartaal 2025 gaven meer ondernemers aan dat hun winstgevendheid is afgenomen dan toegenomen in het afgelopen kwartaal; het saldo was daarmee negatief. In acht van de twaalf bedrijfstakken zijn ondernemers negatiever over de winstgevendheid. Doordat ondernemers in de bouwnijverheid positiever zijn over hun winstgevendheid, is het totaalcijfer vrijwel hetzelfde als vorig jaar. Verder waren alleen in de groothandel, de industrie en de vastgoedsector ondernemers minder negatief dan een jaar geleden. In de autohandel en -reparatie waren ondernemers met een saldo van -21 procent het negatiefst over de ontwikkeling van hun winstgevendheid.
| Bedrijfstak | Oktober 2025 (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) | Oktober 2024 (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) |
|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | -4,4 | -4,1 |
| Bouwnijverheid | 17,3 | 8,7 |
| Informatie en communicatie | -1,3 | 0,9 |
| Zakelijke dienstverlening | -1,4 | 3,9 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | -2,4 | -3,8 |
| Cultuur, sport en recreatie | -3,4 | -0,2 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | -3,5 | -11,8 |
| Vervoer en opslag | -7,2 | 0,2 |
| Industrie | -7,6 | -11,5 |
| Detailhandel (niet in auto's) | -10,8 | -8,9 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | -13,5 | -7,1 |
| Horeca | -13,6 | -10,6 |
| Autohandel en -reparatie | -21,0 | -6,5 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||
Ondernemersvertrouwen blijft negatief
Het ondernemersvertrouwen komt in het vierde kwartaal van 2025 uit op -4,0 en blijft daarmee vrijwel gelijk ten opzichte van een kwartaal eerder. Ondernemers waren negatiever over het economisch klimaat in het afgelopen kwartaal, dan over hun verwachtingen voor het komende kwartaal. Het ondernemersvertrouwen is sinds begin 2022 onafgebroken negatief en ligt op het gemiddelde (-4,0) vanaf 2012.
| Jaar | Maand | Ondernemersvertrouwen (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) | Ontwikkeling economisch klimaat (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) | Verwachting economisch klimaat (Saldo % positieve en negatieve antwoorden) |
|---|---|---|---|---|
| 2021 | jan | -11,1 | -14,7 | -7,6 |
| 2021 | apr | 0,2 | -5,6 | 6,0 |
| 2021 | jul | 13,3 | 13,1 | 13,5 |
| 2021 | okt | 14 | 15,1 | 12,9 |
| 2022 | jan | -0,5 | -2,0 | 0,9 |
| 2022 | apr | -7,3 | -6,6 | -8,1 |
| 2022 | jul | -10,5 | -11,2 | -9,8 |
| 2022 | okt | -20,8 | -19,4 | -22,1 |
| 2023 | jan | -12,2 | -13,3 | -11,1 |
| 2023 | apr | -6,5 | -7,9 | -5,0 |
| 2023 | jul | -7 | -8,0 | -6,0 |
| 2023 | okt | -9,2 | -11,1 | -7,3 |
| 2024 | jan | -7,1 | -10,0 | -4,2 |
| 2024 | apr | -5,8 | -9,2 | -2,4 |
| 2024 | jul | -3,4 | -5,6 | -1,2 |
| 2024 | okt | -3,2 | -6,3 | -0,2 |
| 2025 | jan | -5,4 | -8,4 | -2,4 |
| 2025 | apr | -7,5 | -6,9 | -8,1 |
| 2025 | jul | -3,8 | -6,0 | -1,6 |
| 2025 | okt | -4,0 | -6,1 | -1,9 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||||
Ondernemersvertrouwen alleen in de informatie en communicatie positief
In de informatie en communicatie is het ondernemersvertrouwen als enige bedrijfstak nog positief. In alle andere bedrijfstakken is de stemmingsindicator negatief, en in de meeste bedrijfstakken ook iets negatiever dan vorig kwartaal. In de verhuur en handel van onroerend goed is de stemming het sterkst gedaald. In de zakelijke dienstverlening is het cijfer omgeslagen van positief naar negatief. In de horeca is het vertrouwen het sterkst verbeterd, maar nog steeds negatief. Ondernemers in de landbouw, bosbouw en visserij zijn het negatiefst gestemd.
| Oktober 2025 | Juli 2025 | |
|---|---|---|
| Totaal (ex. financieel of nutsbedrijven) | -4,0 | -3,8 |
| Informatie en communicatie | 1,3 | 3,5 |
| Zakelijke dienstverlening | -1,4 | 0,6 |
| Bouwnijverheid | -2,9 | -5,2 |
| Vervoer en opslag | -3,0 | -0,9 |
| Industrie | -3,4 | -4,4 |
| Detailhandel (niet in auto's) | -4,8 | -4,7 |
| Cultuur, sport en recreatie | -5,1 | -1,7 |
| Autohandel en -reparatie | -5,7 | -5,2 |
| Groothandel en handelsbemiddeling | -6,9 | -5,0 |
| Horeca | -8,4 | -13,2 |
| Verhuur en handel van onroerend goed | -9,4 | -1,5 |
| Landbouw, bosbouw en visserij | -16,7 | -16,3 |
| Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW | ||
Tekort aan arbeidskrachten nog steeds belangrijkste belemmering
Aan het begin van het vierde kwartaal van 2025 gaf 33 procent van de ondernemers een tekort aan arbeidskrachten aan als belangrijkste belemmering in hun bedrijfsvoering. Dit is sinds het derde kwartaal van 2021 de meest genoemde belemmering. Daarnaast zei 22 procent dat onvoldoende vraag de belangrijkste belemmering was. Ruim 10 procent van de ondernemers noemde financiële beperkingen. Ruim 33 procent zei geen belemmeringen te ervaren.
Bronnen
- StatLine - Conjunctuurenquête Nederland; bedrijfstakken
- StatLine - Ondernemersvertrouwen; bedrijfstakken
- Longread - Conjunctuurenquête Nederland, vierde kwartaal 2025