Minder werknemers in gehandicaptenzorg ervaren werkdruk als te hoog

Man duwt vrouw in rolstoel over Binnenrotte in Rotterdam voor de Centrale Bibliotheek langs
© Nikki van Toorn
In het vierde kwartaal van 2024 vond 37 procent van de werknemers in de gehandicaptenzorg de werkdruk (veel) te hoog. Dat is minder dan in 2022 (44 procent), toen het aandeel het hoogst was sinds het begin van de meting. Dit blijkt uit cijfers van de werknemersenquête van het CBS voor het onderzoeksprogramma Arbeidsmarkt Zorg en Welzijn (AZW).
Na 2020 nam het aandeel werknemers in de gehandicaptenzorg dat de werkdruk als te hoog ervoer eerst toe, met een piek in 2022. Daarna daalde het aandeel tot het huidige niveau. Dit patroon is ook te zien in andere branches binnen zorg en welzijn, waarbij de gehandicaptenzorg een middenpositie inneemt. Ter vergelijking: in de hele bedrijfstak zorg en welzijn lag het aandeel in het vierde kwartaal van 2024 op 35 procent.
Werkdruk (veel) te hoog, 4e kwartalen
jaar Zorg en welzijn (%)Gehandicaptenzorg (%)
202038,940
202143,841,2
202241,843,8
202337,439,8
202435,436,7

Ondanks de daling van het aandeel werknemers in de gehandicaptenzorg dat de werkdruk als (veel) te hoog ervaart, gaf 52 procent aan dat de werkdruk in het afgelopen jaar was toegenomen. Dit cijfer gaat over de ervaren verandering vergeleken met een jaar eerder, niet over het huidige niveau van de werkdruk. Het aandeel dat een toename ervoer was in de gehandicaptenzorg het hoogst van alle branches binnen zorg en welzijn. In de branche overige zorg en welzijn was het aandeel dat een toegenomen werkdruk ervoer het laagst, met 36 procent.
Ervaren werkdruk toegenomen, 4e kwartaal 2024
AZW branchesWerkdruk toegenomen (%)
Zorg en welzijn (totaal)45,3
Gehandicaptenzorg51,6
Verpleeg-,
verzorgingshuizen,
thuiszorg
49,2
Geestelijke gezondheidszorg47,0
Huisartsen,
gezondheidscentra
45,8
Ziekenhuizen
en overige
med. spec. zorg
45,2
Kinderopvang43,4
Jeugdzorg43,0
Sociaal werk42,7
Universitair
medische centra
41,1
Overige
zorg en welzijn
35,5

Agressie door cliënten/patiënten hoogst in de gehandicaptenzorg

Naast werkdruk kwam ook agressie op de werkvloer in de gehandicaptenzorg regelmatig voor. In het vierde kwartaal van 2024 gaf 57 procent van alle werknemers in zorg en welzijn aan in de afgelopen twaalf maanden te maken te hebben gehad met agressie door cliënten/ patiënten, of door hun familie of vrienden. In de gehandicaptenzorg lag dit aandeel op 73 procent, het hoogst van alle branches. In de kinderopvang was dit met 33 procent het laagst.

Ervaren agressie door cliënten/patiënten, 4e kwartaal 2024
BrancheAgressie door cliënten/patiënten (%)
Zorg en welzijn (totaal)57,2
Gehandicaptenzorg73,4
Huisartsen, gezondheidscentra70,5
Geestelijke gezondheidszorg70,2
Sociaal werk66,2
Jeugdzorg64,7
Verpleeg-,
verzorgingshuizen,
thuiszorg
59,6
Ziekenhuizen en
overige med.
spec. zorg
58,4
Universitair medische centra43,3
Overige zorg en welzijn41,9
Kinderopvang33,2

Aantal werknemers in gehandicaptenzorg sinds 2021 stabiel

In het eerste kwartaal van 2025 werkten 187 duizend werknemers in de gehandicaptenzorg. Daarmee is het de derde branche in omvang binnen zorg en welzijn, na de verpleging, verzorging en thuiszorg en de ziekenhuizen en overige medisch-specialistische zorg. Tussen 2019 en het derde kwartaal van 2021 steeg het aantal werknemers tot 189 duizend. Sindsdien is het vrijwel gelijk gebleven.

Gehandicaptenzorg, werknemers
Perioden  werknemers (x 1 000)
20101e kwartaal148,8
20102e kwartaal155,0
20103e kwartaal 157,5
20104e kwartaal156,3
20111e kwartaal158,7
20112e kwartaal159,0
20113e kwartaal 159,2
20114e kwartaal160,7
20121e kwartaal161,9
20122e kwartaal162,1
20123e kwartaal 166,6
20124e kwartaal166,1
20131e kwartaal165,7
20132e kwartaal162,0
20133e kwartaal 165,9
20134e kwartaal165,2
20141e kwartaal163,6
20142e kwartaal159,7
20143e kwartaal 162,3
20144e kwartaal161,7
20151e kwartaal162,9
20152e kwartaal159,7
20153e kwartaal 163,6
20154e kwartaal163,3
20161e kwartaal162,3
20162e kwartaal160,1
20163e kwartaal 162,9
20164e kwartaal163,8
20171e kwartaal164,7
20172e kwartaal163,8
20173e kwartaal 167,7
20174e kwartaal168,8
20181e kwartaal166,0
20182e kwartaal164,6
20183e kwartaal 168,1
20184e kwartaal168,6
20191e kwartaal176,0
20192e kwartaal176,5
20193e kwartaal 180,2
20194e kwartaal180,6
20201e kwartaal184,0
20202e kwartaal181,0
20203e kwartaal 185,5
20204e kwartaal186,4
20211e kwartaal187,4
20212e kwartaal186,8
20213e kwartaal 188,5
20214e kwartaal188,3
20221e kwartaal188,0
20222e kwartaal186,1
20223e kwartaal 187,0
20224e kwartaal186,6
20231e kwartaal187,0
20232e kwartaal185,6
20233e kwartaal 185,9
20234e kwartaal184,6
20241e kwartaal184,9
20242e kwartaal183,7
20243e kwartaal 184,7
20244e kwartaal185,3
20251e kwartaal 187,0

Flexibele schil kleiner

In het tweede kwartaal van 2025 hadden 146 duizend werknemers in de gehandicaptenzorg een vaste arbeidsrelatie, een tijdelijk contract met uitzicht op vast of een tijdelijk contract van langer dan een jaar. Er werkten 10 duizend mensen als oproep- en invalkracht, of met een tijdelijk contract korter dan een jaar. In 2013, bij het begin van de reeks, waren dit er nog 30 duizend. Het aantal zzp’ers in de gehandicaptenzorg steeg in dezelfde periode licht, van 3 duizend in 2013 naar 5 duizend in het tweede kwartaal van 2025.

Flexibele schil gehandicaptenzorg**
jaarkwartaalZelfstandige zonder personeel (zzp) (x 1 000)Oproep/-invalkracht (x 1 000)Werknemer tijdelijk < 1 jaar (x 1 000)Uitzendkracht (x 1 000)
20131e kwartaal32811
20132e kwartaal22822
20133e kwartaal32442
20134e kwartaal32422
20141e kwartaal32320
20142e kwartaal22141
20143e kwartaal32330
20144e kwartaal32340
20151e kwartaal41850
20152e kwartaal21931
20153e kwartaal32262
20154e kwartaal21742
20161e kwartaal31931
20162e kwartaal31642
20163e kwartaal32042
20164e kwartaal31844
20171e kwartaal31831
20172e kwartaal21821
20173e kwartaal22040
20174e kwartaal32140
20181e kwartaal21921
20182e kwartaal31550
20183e kwartaal31640
20184e kwartaal41761
20191e kwartaal31731
20192e kwartaal31831
20193e kwartaal31441
20194e kwartaal41442
20201e kwartaal41340
20202e kwartaal21430
20203e kwartaal31421
20204e kwartaal31231
20211e kwartaal11160
20212e kwartaal21251
20213e kwartaal21252
20214e kwartaal31143
20221e kwartaal3841
20222e kwartaal4663
20223e kwartaal4721
20224e kwartaal5530
20231e kwartaal5621
20232e kwartaal6420
20233e kwartaal4620
20234e kwartaal5520
20241e kwartaal6720
20242e kwartaal5630
20243e kwartaal6721
20244e kwartaal5621
20251e kwartaal4730
2025*2e kwartaal*5631
*voorlopige cijfers ** Exclusief tijdelijk 'met uitzicht op vast' en exclusief 'tijdelijk > 1 jaar'

Het aantal openstaande vacatures in de gehandicaptenzorg bereikte in het tweede kwartaal van 2025 het hoogste niveau sinds de start van de meting in 2018. Er waren 9 350 vacatures,  bijna 12 procent meer dan in hetzelfde kwartaal een jaar eerder (8 350).