1 op de 10 mensen voelde zich gediscrimineerd in 2023

© CBS
In 2023 zei 1 op de 10 inwoners van Nederland van 15 jaar of ouder zich in de afgelopen twaalf maanden gediscrimineerd te hebben gevoeld. Dat komt neer op 1,6 miljoen mensen en is vergelijkbaar met 2021. De meest genoemde gronden voor discriminatie waren ras of huidskleur, en nationaliteit. Dat meldt het CBS op basis van de Veiligheidsmonitor 2023, een enquête waaraan ruim 180 duizend mensen deelnamen.

Meer vrouwen dan mannen ervoeren discriminatie, en meer jongeren dan ouderen. Ook zijn er verschillen naar seksuele oriëntatie: homoseksuele mannen en homoseksuele vrouwen voelden zich met ruim 20 procent relatief vaak gediscrimineerd. Daarnaast voelde vooral de tweede generatie met een herkomst buiten Europa zich in de afgelopen twaalf maanden gediscrimineerd (25 procent), met name degenen met een Nederlands-Marokkaanse of Nederlands-Surinaamse herkomst.

Ervaren discriminatie naar seksuele oriëntatie en herkomst, 2023
KenmerkenErvaren discriminatie (% van personen van 15 jaar of ouder)
Totaal10,8
Seksuele oriëntatie
Homoseksuele mannen23,6
Homoseksuele vrouwen21,2
Bi-plus mannen13,5
Bi-plus vrouwen17,3
Heteroseksuele mannen9,3
Heteroseksuele vrouwen10,2
Aseksuele mannen7,9
Aseksuele vrouwen11,5
Herkomst
Geboren in Nederland,
ouders geboren in Nederland
7,2
Geboren in Nederland,
ouder(s) geboren buiten Nederland
20,2
Geboren in Nederland,
ouder(s) geboren in Europa
9,4
Geboren in Nederland,
ouder(s) geboren buiten Europa
25,3
Geboren buiten Nederland20,9
Geboren in Europa18,4
Geboren buiten Europa22,2

Ras of huidskleur meest genoemde grond van discriminatie

Discriminatie kan op een of meerdere gronden worden ervaren. Van de bevolking van 15 jaar en ouder voelden de meeste mensen (ruim 4 procent) zich gediscrimineerd op grond van hun ras of huidskleur. De Nederlands-Surinaamse tweede generatie maakte dit het vaakst mee. Daarnaast gaf bijna 4 procent aan discriminatie te hebben ervaren vanwege hun nationaliteit, gevolgd door discriminatie op grond van man of vrouw zijn (3 procent).

Gronden van discriminatie1), 2023
 2023 (% van personen van 15 jaar of ouder)
Ras, huidskleur4,2
Nationaliteit3,6
Vrouw of man zijn3,1
Leeftijd1,9
Godsdienst of levensovertuiging1,7
Seksuele oriëntatie1
Politieke overtuiging0,9
Handicap of chronische ziekte0,9
Arbeidsduur (fulltime of parttime)0,5
Burgerlijke staat0,5
Soort contract (vast of tijdelijk)0,4
Zwangerschap, bevalling of moederschap0,3
Transgender achtergrond/ non-binair zijn0,2
Intersekse zijn0
Anders1,8
1) Meerdere antwoorden mogelijk.

Discriminatie vindt het vaakst plaats op straat

In 2023 gaf 4 procent van alle 15-plussers aan in de afgelopen twaalf maanden discriminatie op straat te hebben ervaren. Ook op het werk en in winkels komen mensen relatief vaak met discriminatie in aanraking.

Situatie ervaren discriminatie, 2023
 2023 (% van personen van 15 jaar of ouder)
Op straat4,0
Op het werk2,8
In een winkel2,6
In het openbaar vervoer1,7
Tijdens het uitgaan1,6
Zoeken naar werk of sollicitatie1,5
Zoeken naar een woning1,0
Op school of opleiding0,9
Tijdens het sporten0,5
Toelating tot school of opleiding0,2
In een andere situatie3,0

Helft heeft minder vertrouwen in anderen door discriminatie

Bijna een derde van de mensen die met discriminatie te maken hebben gehad, ervoer emotionele of psychische problemen, lichamelijke verwondingen en/of financiële problemen als gevolg. Emotionele of psychische problemen werden het vaakst genoemd: 28 procent van de mensen die discriminatie ervoeren, heeft of had hier last van. Verder zei 6 procent financiële problemen te hebben (gehad) en 1 procent lichamelijke verwondingen of letsel.

Discriminatie gaat ook samen met minder vertrouwen in anderen. Ongeveer de helft (51 procent) van de mensen die gediscrimineerd werden, gaf aan hierdoor minder vertrouwen in anderen te hebben. Daarnaast voelde 21 procent zich minder veilig, ervoer 15 procent depressieve klachten en had 11 procent slaapproblemen.

Gevolgen ervaren discriminatie1), 2023
 2023 (% van personen van 15 jaar of ouder met discriminatie-ervaring)
Emotionele of psychische problemen28,3
Financiële problemen6,4
Lichamelijke verwondingen of letsel1,2
Minder vertrouwen in mensen51,4
Voel(de) me minder veilig21
Depressieve klachten14,9
Slaapproblemen10,8
Angstklachten en/of paniekaanvallen8,5
Beleefde het voorval telkens opnieuw8,1
1) Meerdere antwoorden mogelijk.