Meeste stakers ooit in 2019

24-4-2024 00:00

In 2019 waren 319 duizend werknemers betrokken bij stakingen, het hoogste aantal sinds het begin van deze statistiek in 1901. Ook in verhouding tot de werkzame beroepsbevolking was 2019 het recordjaar. Het aantal verloren arbeidsdagen door stakingen was in datzelfde jaar daarentegen niet uitzonderlijk hoog. Dit meldt het CBS. In het kader van zijn 125-jarig bestaan besteedt het CBS dit jaar extra aandacht aan historische ontwikkelingen.

Bij stakingen betrokken werknemers
Jaartal	Aantal betrokken werknemers (x 1 000)
1901	4,5
1902	15,0
1903	34,5
1904	11,2
1905	7,4
1906	18,9
1907	15,2
1908	7,2
1909	8,5
1910	13,2
1911	20,0
1912	21,7
1913	30,1
1914	15,7
1915	15,2
1916	18,1
1917	31,3
1918	39,6
1919	61,7
1920	66,5
1921	47,7
1922	44,0
1923	56,4
1924	27,1
1925	31,7
1926	9,1
1927	13,5
1928	16,9
1929	21,3
1930	11,0
1931	28,2
1932	32,0
1933	14,8
1934	6,2
1935	12,9
1936	10,4
1937	5,6
1938	6,4
1939	5,3
1940	3,3
1941
1942
1943
1944
1945	36,5
1946	72,1
1947	59,9
1948	17,7
1949	14,3
1950	17,6
1951	14,2
1952	3,8
1953	11,2
1954	18,7
1955	21,2
1956	38,1
1957	1,4
1958	5,1
1959	7,6
1960	84,2
1961	8,6
1962	2,2
1963	26,1
1964	8,5
1965	23,2
1966	11,2
1967	1,6
1968	4,6
1969	12,3
1970	86,2
1971	37,2
1972	25,2
1973	64,8
1974	12,2
1975	1,1
1976	21,0
1977	43,9
1978	9,9
1979	50,5
1980	25,6
1981	8,6
1982	69,8
1983	20,3
1984	16,2
1985	22,6
1986	17,0
1987	12,6
1988	5,2
1989	15,4
1990	25,0
1991	42,1
1992	52,4
1993	20,7
1994	21,8
1995	55,0
1996	8,1
1997	7,2
1998	30,8
1999	58,9
2000	10,3
2001	37,4
2002	28,6
2003	10,8
2004	104,2
2005	29,0
2006	11,3
2007	20,7
2008	51,9
2009	3,6
2010	14,1
2011	47,1
2012	89,6
2013	4,5
2014	10,2
2015	42,4
2016	11,1
2017	146,9
2018	33,7
2019	318,7
2020	105,3
2021	28,2
2022	16,5

Bij stakingen betrokken werknemers
Jaartal	Aantal betrokken werknemers (x 1 000)
1901	4,5
1902	15,0
1903	34,5
1904	11,2
1905	7,4
1906	18,9
1907	15,2
1908	7,2
1909	8,5
1910	13,2
1911	20,0
1912	21,7
1913	30,1
1914	15,7
1915	15,2
1916	18,1
1917	31,3
1918	39,6
1919	61,7
1920	66,5
1921	47,7
1922	44,0
1923	56,4
1924	27,1
1925	31,7
1926	9,1
1927	13,5
1928	16,9
1929	21,3
1930	11,0
1931	28,2
1932	32,0
1933	14,8
1934	6,2
1935	12,9
1936	10,4
1937	5,6
1938	6,4
1939	5,3
1940	3,3
1941
1942
1943
1944
1945	36,5
1946	72,1
1947	59,9
1948	17,7
1949	14,3
1950	17,6
1951	14,2
1952	3,8
1953	11,2
1954	18,7
1955	21,2
1956	38,1
1957	1,4
1958	5,1
1959	7,6
1960	84,2
1961	8,6
1962	2,2
1963	26,1
1964	8,5
1965	23,2
1966	11,2
1967	1,6
1968	4,6
1969	12,3
1970	86,2
1971	37,2
1972	25,2
1973	64,8
1974	12,2
1975	1,1
1976	21,0
1977	43,9
1978	9,9
1979	50,5
1980	25,6
1981	8,6
1982	69,8
1983	20,3
1984	16,2
1985	22,6
1986	17,0
1987	12,6
1988	5,2
1989	15,4
1990	25,0
1991	42,1
1992	52,4
1993	20,7
1994	21,8
1995	55,0
1996	8,1
1997	7,2
1998	30,8
1999	58,9
2000	10,3
2001	37,4
2002	28,6
2003	10,8
2004	104,2
2005	29,0
2006	11,3
2007	20,7
2008	51,9
2009	3,6
2010	14,1
2011	47,1
2012	89,6
2013	4,5
2014	10,2
2015	42,4
2016	11,1
2017	146,9
2018	33,7
2019	318,7
2020	105,3
2021	28,2
2022	16,5

Ook wanneer rekening wordt gehouden met bevolkingsgroei, waren in 2019 veruit de meeste werknemers betrokken bij stakingen: 4,0 procent van de totale werkzame beroepsbevolking. Vooral in het onderwijs en de zorg, waar veel werknemers in dienst zijn, werd massaal gestaakt. In deze bedrijfstakken waren relatief veel werknemers ontevreden over de cao en het salaris.

Ook in de jaren twintig van de vorige eeuw werd veel gestaakt, met als hoogtepunt 1920, waarin 2,5 procent van de werkzame beroepsbevolking betrokken was. Ook na de Tweede Wereldoorlog waren er veel stakers. In 1946 kwam het percentage uit op 2,0 procent. In 1960, 1970 en 2017 werd ook relatief veel gestaakt.

Stakers, aandeel van werkzame beroepsbevolking
Jaartal	Aandeel stakers op werkzame beroepsbevolking (%)
1901	0,2
1902	0,7
1903	1,7
1904	0,5
1905	0,3
1906	0,9
1907	0,7
1908	0,3
1909	0,4
1910	0,6
1911	0,9
1912	0,9
1913	1,3
1914	0,7
1915	0,6
1916	0,7
1917	1,2
1918	1,6
1919	2,4
1920	2,5
1921	1,8
1922	1,7
1923	2,1
1924	1,0
1925	1,1
1926	0,3
1927	0,5
1928	0,6
1929	0,7
1930	0,4
1931	1,0
1932	1,2
1933	0,5
1934	0,2
1935	0,5
1936	0,4
1937	0,2
1938	0,2
1939	0,2
1940	0,1
1941
1942
1943
1944
1945	1,0
1946	2,0
1947	1,6
1948	0,5
1949	0,4
1950	0,5
1951	0,4
1952	0,1
1953	0,3
1954	0,5
1955	0,5
1956	0,9
1957	0,0
1958	0,1
1959	0,2
1960	2,0
1961	0,2
1962	0,1
1963	0,6
1964	0,2
1965	0,5
1966	0,2
1967	0,0
1968	0,1
1969	0,3
1970	1,8
1971	0,8
1972	0,5
1973	1,3
1974	0,3
1975	0,0
1976	0,4
1977	0,9
1978	0,2
1979	1,0
1980	0,5
1981	0,2
1982	1,4
1983	0,4
1984	0,3
1985	0,5
1986	0,3
1987	0,2
1988	0,1
1989	0,3
1990	0,4
1991	0,7
1992	0,9
1993	0,3
1994	0,4
1995	0,9
1996	0,1
1997	0,1
1998	0,5
1999	0,9
2000	0,1
2001	0,5
2002	0,4
2003	0,2
2004	1,5
2005	0,4
2006	0,2
2007	0,3
2008	0,7
2009	0,0
2010	0,2
2011	0,6
2012	1,2
2013	0,1
2014	0,1
2015	0,6
2016	0,1
2017	1,9
2018	0,4
2019	4,0
2020	1,3
2021	0,3
2022	0,2

Stakers, aandeel van werkzame beroepsbevolking
Jaartal	Aandeel stakers op werkzame beroepsbevolking (%)
1901	0,2
1902	0,7
1903	1,7
1904	0,5
1905	0,3
1906	0,9
1907	0,7
1908	0,3
1909	0,4
1910	0,6
1911	0,9
1912	0,9
1913	1,3
1914	0,7
1915	0,6
1916	0,7
1917	1,2
1918	1,6
1919	2,4
1920	2,5
1921	1,8
1922	1,7
1923	2,1
1924	1,0
1925	1,1
1926	0,3
1927	0,5
1928	0,6
1929	0,7
1930	0,4
1931	1,0
1932	1,2
1933	0,5
1934	0,2
1935	0,5
1936	0,4
1937	0,2
1938	0,2
1939	0,2
1940	0,1
1941
1942
1943
1944
1945	1,0
1946	2,0
1947	1,6
1948	0,5
1949	0,4
1950	0,5
1951	0,4
1952	0,1
1953	0,3
1954	0,5
1955	0,5
1956	0,9
1957	0,0
1958	0,1
1959	0,2
1960	2,0
1961	0,2
1962	0,1
1963	0,6
1964	0,2
1965	0,5
1966	0,2
1967	0,0
1968	0,1
1969	0,3
1970	1,8
1971	0,8
1972	0,5
1973	1,3
1974	0,3
1975	0,0
1976	0,4
1977	0,9
1978	0,2
1979	1,0
1980	0,5
1981	0,2
1982	1,4
1983	0,4
1984	0,3
1985	0,5
1986	0,3
1987	0,2
1988	0,1
1989	0,3
1990	0,4
1991	0,7
1992	0,9
1993	0,3
1994	0,4
1995	0,9
1996	0,1
1997	0,1
1998	0,5
1999	0,9
2000	0,1
2001	0,5
2002	0,4
2003	0,2
2004	1,5
2005	0,4
2006	0,2
2007	0,3
2008	0,7
2009	0,0
2010	0,2
2011	0,6
2012	1,2
2013	0,1
2014	0,1
2015	0,6
2016	0,1
2017	1,9
2018	0,4
2019	4,0
2020	1,3
2021	0,3
2022	0,2

Vroeger meer verloren arbeidsdagen bij stakingen

Hoewel 2019 het jaar was met het hoogste aantal werknemers dat betrokken was bij stakingen, was het niet het jaar waarin de meeste arbeidsdagen verloren gingen. De grote stakingen in 2019 waren namelijk relatief kort, waardoor er weinig dagen verloren gingen. In 1995 gingen bijna twee keer zoveel arbeidsdagen verloren (692 duizend).

Verder terug in de tijd waren er jaren met nog veel meer verloren arbeidsdagen, ondanks dat er toen veel minder werknemers waren. Kennelijk duurden stakingen toen langer. Dit geldt vooral voor de jaren twintig. Het hoogtepunt lag in 1924, toen maar liefst 3,2 miljoen arbeidsdagen verloren gingen door stakingen. Er waren 27,1 duizend werknemers bij deze stakingen betrokken, ongeveer 1 procent van de werkzame beroepsbevolking.

Aantal verloren arbeidsdagen door stakingen
Jaartal	Aantal verloren arbeidsdagen (x 1 000)
1901
1902
1903
1904	657,9
1905	123,0
1906	294,6
1907	458,4
1908	102,1
1909	297,1
1910	366,3
1911	441,6
1912	466,7
1913	911,5
1914	393,4
1915	117,6
1916	260,7
1917	544,5
1918	716,1
1919	1056,8
1920	2354,9
1921	1281,8
1922	1223,9
1923	1216,4
1924	3156,0
1925	780,9
1926	281,3
1927	201,5
1928	634,5
1929	889,9
1930	229,3
1931	766,3
1932	1636,4
1933	483,4
1934	90,1
1935	244,0
1936	77,4
1937	32,2
1938	124,8
1939	91,4
1940	43,1
1941
1942
1943
1944
1945	161,2
1946	681,6
1947	203,4
1948	131,4
1949	289,4
1950	162,5
1951	66,7
1952	31,2
1953	29,9
1954	59,3
1955	133,0
1956	228,1
1957	7,2
1958	37,3
1959	14,0
1960	526,1
1961	24,7
1962	9,1
1963	37,8
1964	43,9
1965	54,6
1966	12,6
1967	6,2
1968	13,7
1969	21,7
1970	293,5
1971	98,2
1972	137,0
1973	598,1
1974	11,7
1975	0,7
1976	15,7
1977	246,4
1978	5,8
1979	310,0
1980	56,8
1981	24,1
1982	215,4
1983	118,2
1984	29,2
1985	89,4
1986	38,9
1987	58,3
1988	8,9
1989	23,8
1990	206,7
1991	96,4
1992	85,4
1993	44,7
1994	47,4
1995	691,5
1996	7,4
1997	14,6
1998	33,2
1999	75,8
2000	9,4
2001	45,1
2002	245,5
2003	15,0
2004	62,2
2005	41,7
2006	15,8
2007	26,4
2008	120,6
2009	4,6
2010	59,2
2011	22,0
2012	219,4
2013	19,4
2014	40,9
2015	47,6
2016	19,2
2017	306,3
2018	239,1
2019	391,0
2020	211,0
2021	59,3
2022	39,4

Aantal verloren arbeidsdagen door stakingen
Jaartal	Aantal verloren arbeidsdagen (x 1 000)
1901
1902
1903
1904	657,9
1905	123,0
1906	294,6
1907	458,4
1908	102,1
1909	297,1
1910	366,3
1911	441,6
1912	466,7
1913	911,5
1914	393,4
1915	117,6
1916	260,7
1917	544,5
1918	716,1
1919	1056,8
1920	2354,9
1921	1281,8
1922	1223,9
1923	1216,4
1924	3156,0
1925	780,9
1926	281,3
1927	201,5
1928	634,5
1929	889,9
1930	229,3
1931	766,3
1932	1636,4
1933	483,4
1934	90,1
1935	244,0
1936	77,4
1937	32,2
1938	124,8
1939	91,4
1940	43,1
1941
1942
1943
1944
1945	161,2
1946	681,6
1947	203,4
1948	131,4
1949	289,4
1950	162,5
1951	66,7
1952	31,2
1953	29,9
1954	59,3
1955	133,0
1956	228,1
1957	7,2
1958	37,3
1959	14,0
1960	526,1
1961	24,7
1962	9,1
1963	37,8
1964	43,9
1965	54,6
1966	12,6
1967	6,2
1968	13,7
1969	21,7
1970	293,5
1971	98,2
1972	137,0
1973	598,1
1974	11,7
1975	0,7
1976	15,7
1977	246,4
1978	5,8
1979	310,0
1980	56,8
1981	24,1
1982	215,4
1983	118,2
1984	29,2
1985	89,4
1986	38,9
1987	58,3
1988	8,9
1989	23,8
1990	206,7
1991	96,4
1992	85,4
1993	44,7
1994	47,4
1995	691,5
1996	7,4
1997	14,6
1998	33,2
1999	75,8
2000	9,4
2001	45,1
2002	245,5
2003	15,0
2004	62,2
2005	41,7
2006	15,8
2007	26,4
2008	120,6
2009	4,6
2010	59,2
2011	22,0
2012	219,4
2013	19,4
2014	40,9
2015	47,6
2016	19,2
2017	306,3
2018	239,1
2019	391,0
2020	211,0
2021	59,3
2022	39,4

Aantal stakingen niet uitzonderlijk hoog in 2019

Ook het aantal stakingen was niet bijzonder hoog in 2019. Dat jaar waren er 26 verschillende stakingen. Het aantal stakingen was in de jaren twintig van de vorige eeuw veel hoger dan in het recente verleden. Het recordjaar was 1919 met 649 verschillende stakingen. Arbeiders staakten veel in de hoop tot betere cao-afspraken en de invoering van de 8-urige werkdag. Ook kort na de Tweede Wereldoorlog waren er relatief veel stakingen.

Aantal stakingen
Jaartal	Aantal stakingen
1901	122
1902	142
1903	163
1904	102
1905	132
1906	181
1907	154
1908	135
1909	189
1910	146
1911	217
1912	283
1913	427
1914	271
1915	269
1916	377
1917	344
1918	325
1919	649
1920	481
1921	299
1922	325
1923	289
1924	239
1925	262
1926	212
1927	230
1928	205
1929	226
1930	212
1931	215
1932	216
1933	184
1934	152
1935	152
1936	96
1937	95
1938	141
1939	90
1940	23
1941
1942
1943
1944
1945	118
1946	270
1947	272
1948	183
1949	116
1950	79
1951	85
1952	40
1953	58
1954	91
1955	63
1956	49
1957	37
1958	73
1959	48
1960	40
1961	43
1962	24
1963	104
1964	53
1965	60
1966	20
1967	8
1968	11
1969	28
1970	47
1971	25
1972	58
1973	27
1974	41
1975	15
1976	28
1977	37
1978	32
1979	51
1980	22
1981	11
1982	12
1983	9
1984	11
1985	45
1986	35
1987	28
1988	38
1989	27
1990	29
1991	28
1992	23
1993	12
1994	17
1995	14
1996	12
1997	17
1998	22
1999	24
2000	23
2001	16
2002	16
2003	14
2004	12
2005	28
2006	31
2007	20
2008	21
2009	25
2010	21
2011	17
2012	18
2013	24
2014	25
2015	27
2016	25
2017	32
2018	28
2019	26
2020	9
2021	22
2022	33

Aantal stakingen
Jaartal	Aantal stakingen
1901	122
1902	142
1903	163
1904	102
1905	132
1906	181
1907	154
1908	135
1909	189
1910	146
1911	217
1912	283
1913	427
1914	271
1915	269
1916	377
1917	344
1918	325
1919	649
1920	481
1921	299
1922	325
1923	289
1924	239
1925	262
1926	212
1927	230
1928	205
1929	226
1930	212
1931	215
1932	216
1933	184
1934	152
1935	152
1936	96
1937	95
1938	141
1939	90
1940	23
1941
1942
1943
1944
1945	118
1946	270
1947	272
1948	183
1949	116
1950	79
1951	85
1952	40
1953	58
1954	91
1955	63
1956	49
1957	37
1958	73
1959	48
1960	40
1961	43
1962	24
1963	104
1964	53
1965	60
1966	20
1967	8
1968	11
1969	28
1970	47
1971	25
1972	58
1973	27
1974	41
1975	15
1976	28
1977	37
1978	32
1979	51
1980	22
1981	11
1982	12
1983	9
1984	11
1985	45
1986	35
1987	28
1988	38
1989	27
1990	29
1991	28
1992	23
1993	12
1994	17
1995	14
1996	12
1997	17
1998	22
1999	24
2000	23
2001	16
2002	16
2003	14
2004	12
2005	28
2006	31
2007	20
2008	21
2009	25
2010	21
2011	17
2012	18
2013	24
2014	25
2015	27
2016	25
2017	32
2018	28
2019	26
2020	9
2021	22
2022	33

Hoogste percentage vakbondsleden in jaren 70 en 80

Bij stakingen spelen vakbonden regelmatig een belangrijke rol. In de jaren zeventig tot begin jaren tachtig was het aandeel mensen dat lid was van een vakbond veruit het hoogst. Het recordjaar was 1978, waarin 36 procent van de werkzame beroepsbevolking lid was van een vakbond. Dat komt neer op 1,8 miljoen vakbondsleden. Daarna nam het aandeel steeds verder af, tot 17 procent in 2023. Deze afname komt vooral doordat nog weinig jongere mensen lid worden van een vakbond.

Bronnen

StatLine - Historie werkstakingen
StatLine - Historie leden vakverenigingen
Visualisatie - Tijdlijn stakingen