Arbeidsproductiviteit gedaald in 2001
De arbeidsproductiviteit in Nederland is in 2001 met 0,4 procent gedaald. Dat is de eerste daling sinds 1987.
Arbeidsproductiviteit in Nederland
De productiviteit daalde, omdat de groei van de productie terugliep en de werkgelegenheid vrijwel onvertraagd doorgroeide. De productie, gemeten als de volumegroei van de toegevoegde waarde, is in 2001 met 1,4 procent veel minder dan de 3,4 procent in 2000. De werkgelegenheid groeide in 2000 met 1,9 procent, in 2001 met 1,8 procent.
Daling productiviteit: conjunctureel probleem
De arbeidsproductiviteitsdaling is in hoofdzaak conjunctureel te duiden. In voorgaande jaren van krapte op de arbeidsmarkt hadden ondernemers moeite om hun vacatures te vervullen, waardoor zij nu terughoudender zijn met het ontslaan van werknemers. De eerste cijfers over 2002 wijzen op een verdere daling van de arbeidsproductiviteit.
Arbeidsproductiviteitsontwikkeling per bedrijfstak
Industrie: geen arbeidsproductiviteitstijging meer
In alle grote bedrijfstakken vond in 2001 een omslag in de arbeidsproductiviteit plaats. In de industrie bijvoorbeeld nam de productiegroei af van 5 procent naar 0,2 procent. De werkgelegenheid veranderde in beide jaren nauwelijks. In 2001 was er in de industrie voor het eerst sinds lange tijd geen arbeidsproductiviteitstijging van betekenis meer.
Commerciële dienstverlening: opvallende daling
In de commerciële dienstverlening zijn de meeste mensen werkzaam (46 procent). Ook hier was de verminderde productiegroei slechts beperkt terug te vinden in een lagere werkgelegenheidsgroei. Opvallend is de werkgelegenheidsgroei in de handel en horeca van 2,2 procent, terwijl daarbij de productie niet toenam.
De zorg en de overheid: structureel lage groei
In de zorg en bij de overheid (de niet-commerciële dienstverlening) is de arbeidsproductiviteitsgroei structureel laag. In deze bedrijfstak is het niet goed mogelijk om kwaliteitsverbeteringen een plaats te geven in de volumeontwikkeling. In 2001 versnelde de werkgelegenheidsgroei in deze bedrijfstakken: bijna de helft van de groei in 2001 kwam juist hier tot stand.
Arbeidsproductiviteit internationaal
Arbeidsproductiviteit daalt niet alleen in Nederland
Bij internationale vergelijkingen wordt het arbeidsvolume meestal uitgedrukt in werkzame personen en niet in arbeidsjaren. Vergeleken met andere welvarende Europese landen is de arbeidsproductiviteit in 2001 relatief sterk gedaald met 0,5 procent. Eén tiende procentpunt hiervan kan worden toegeschreven aan de toename van deeltijdwerk. Nederland heeft het hoogste percentage deeltijdwerkers van Europa (42%) en in de gehanteerde definitie telt dit mee als voltijdwerk.
Petra van Lochem en Michiel Vergeer
Bron: StatLine