Actualisatie uithuisplaatsingen toeslagenaffaire, 2015 t/m 2021

Schaduw op stoeptegels van drie personen zittend op een hek
© Hollandse Hoogte / Ramon van Flymen

Erratum:

In bijgevoegde tabel is de uitsplitsing naar reden beëindiging op regels 27 t/m 35 van tabel 1 onjuist. Voor de juiste cijfers wordt verwezen naar de actualisatie van 30 november 2022, die om dezelfde reden op 26 april 2023 is gecorrigeerd.

Het CBS heeft begin 2023 gecorrigeerde databestanden ontvangen over jeugdbescherming in 2020, 2021 en 1e halfjaar 2022. De aanleiding daarvoor was een fout in de oorspronkelijk aangeleverde bestanden over deze verslagperioden bij de variabele ‘reden beëindiging van het jeugdbeschermingstraject’.
Tabel met het aantal uithuisgeplaatste kinderen van gedupeerden van de toeslagenaffaire van 2015 tot en met eind 2021, op basis van een recente lijst met gedupeerden.
Op 26 november 2021 heeft het CBS op verzoek van het ministerie van Justitie en Veiligheid een tabellenset over uithuisplaatsingen bij gedupeerden van de toeslagenaffaire gepubliceerd . In die tabellenset zijn cijfers gepubliceerd over uithuisplaatsingen in de jaren 2015 t/m 2020 bij kinderen van gedupeerden van de toeslagenaffaire op basis van een lijst met gedupeerden die in oktober 2021 door de Uitvoeringsinstantie Herstel Toeslagen (UHT) bij het CBS is aangeleverd.

Omdat de dataleveringen over uithuisplaatsingen in 2021 inmiddels ook binnen zijn bij het CBS én omdat er sinds oktober 2021 meer gedupeerden zich gemeld hebben, heeft het ministerie aan het CBS gevraagd om de eerdere tabellenset te actualiseren.

Eind april 2022 heeft het CBS een actuele lijst gedupeerden (stand 1 april 2022) ontvangen van UHT ten behoeve van deze door het ministerie gevraagde actualisatie. Van de kinderen op deze actuele lijst hebben 1 675 een uithuisplaatsing gehad in de jaren 2015 t/m 2021, waarvan er nog 555 liepen op 30 december 2021.

Van de eerder gepubliceerde 420 kinderen van gedupeerden met een uithuisplaatsing op 30 december 2020 is gekeken wat hun situatie was op 30 december 2021. Van deze 420 kinderen, waren op 30 december 2021 280 kinderen nog uithuisgeplaatst.

Omdat er in toenemende mate behoefte is aan zicht op de situatie bij deze kinderen na afloop van de uithuisplaatsing, is in de tabellen nu ook informatie opgenomen over de reden van beëindiging van de meest recent beëindigde jeugdbeschermingsmaatregel.

Actueler beeld op omvang, geen conclusies

Met deze cijfers is er een actueler beeld beschikbaar over het aantal uithuisgeplaatste kinderen van gedupeerden.

Hierbij zijn enkele belangrijke kanttekeningen te maken. Het CBS heeft niet onderzocht of deze kinderen onder- of oververtegenwoordigd zijn in het totale aantal uithuisplaatsingen. Dit gaat het CBS de komende maanden onderzoeken op verzoek van de Inspectie Justitie en Veiligheid. De gepubliceerde cijfers geven geen inzicht in een eventueel verband tussen de uithuisplaatsing en de toeslagenaffaire, het CBS heeft geen onderzoek gedaan naar oorzaken van de uithuisplaatsing. Het CBS benadrukt dat het nooit informatie over individuele personen verstrekt, of informatie die herleidbaar is tot personen.

Net zoals de eerder gepubliceerde tabellen, kent deze actualisatie de volgende kanttekeningen:

  • het CBS is uitgegaan van twee bestanden van UHT:
    o een bestand van ongeveer 49 duizend geregistreerde minderjarige kinderen van door de toeslagenaffaire gedupeerden, zoals die voor dit doel op 12 oktober 2021 is aangeleverd;
    o een actueler bestand van ongeveer 60 duizend geregistreerde minderjarige kinderen van door de toeslagenaffaire gedupeerden, zoals die voor dit doel op 26 april 2022 is aangeleverd.

  • omdat het CBS niet beschikt over gegevens van de daadwerkelijk opgelegde uithuisplaatsingen, heeft het CBS als benadering gekeken naar kinderen die zowel een jeugdbeschermingsmaatregel als een jeugdhulptraject met verblijf hebben (het kind woont dus niet thuis);

  • het CBS beschikt niet over informatie over de keten van gebeurtenissen rondom de uithuisplaatsing en de problemen met toeslagen in deze gezinnen, de relaties daartussen en/of de volgorde ervan in de tijd;

  • het CBS beschikt niet over informatie waar het kind gaat wonen na afloop van de uithuisplaatsing;

  • situaties waarin een kind uit huis is geplaatst zónder een formeel door de rechter uitgesproken jeugdbeschermingsmaatregel blijven buiten beeld. Het CBS heeft geen informatie over de omvang van deze groep.

  • het CBS heeft alleen databestanden over jeugdzorg beschikbaar voor de jaren 2015 tot en met 2021. De toeslagenaffaire beslaat een langere periode, maar pas met invoering van de nieuwe Jeugdwet in 2015 zijn jeugdzorgaanbieders verplicht om gegevens over de verleende jeugdhulp en jeugdbescherming bij het CBS aan te leveren. Het CBS beschikt niet over die informatie voor eerdere jaren;

  • per gemeente en jeugdregio wordt ook het totale aantal kinderen van gedupeerden getoond, die in de periode 2015-2021 minderjarig waren. Kinderen die in deze periode nog niet geboren waren of ouder dan 18 jaar waren, zijn hierbij niet meegeteld omdat deze per definitie in die jaren niet uithuisgeplaatst konden worden;

  • om onthulling te voorkomen zijn uitkomsten afgerond op vijftallen en zijn vervolgens cijfers onder de 10 niet weergegeven. Hierdoor tellen cijfers niet altijd op tot het totale aantal uithuisgeplaatste kinderen.