Erratum

Ondanks de zorgvuldigheid waarmee de tijdreeks in deze publicatie is samengesteld, is er toch achteraf een onvolkomenheid geconstateerd. Onze excuses hiervoor. In paragraaf 3.1 is daarom de tekst aangepast.In grafiek 3.1.1, 3.1.2 en de grafiek in het kader ‘Personenauto haalt andere motorvoertuigen in‘ zijn de cijfers aangepast. In de PDF vindt u de juiste tekst en de grafieken met de correcte cijfers.

Oorspronkelijk figuur:

3.1.1 Aantal personenauto's, 1927-2019
periode	aantal personenauto's x1000 (x 1 000)
1927	41,2
1928	47,7
1929	55,3
1930	63,2
1931	70,6
1932	77,3
1933	82,4
1934	86,6
1935	88,5
1936	87,6
1937	88,7
1938	90,9
1939	95,1
1940	98,2
1941	16,1
1942	15,2
1943	13,5
1944	12,2
1945	10,8
1946	37,1
1947	54,5
1948	73,8
1949	95,0
1950	120,4
1951	141,9
1952	158,3
1953	172,9
1954	194,1
1955	231,3
1956	282,2
1957	334,9
1958	379,8
1959	418,5
1960	464,0
1961	537,4
1962	634,2
1963	751,1
1964	902,6
1965	1093,9
1966	1302,0
1967	1513,6
1968	1743,0
1969	2010,1
1970	1979,4
1971	2347,9
1972	2741,7
1973	2946,2
1974	2872,2
1975	3092,2
1976	3336,4
1977	3518,0
1978	3703,0
1979	3906,0
1980	4123,0
1981	4263,0
1982	4321,0
1983	4385,0
1984	4471,0
1985	4551,0
1986	4616,0
1987	4676,0
1988	4806,0
1989	4967,0
1990	5118,0
1991	5205,0
1992	5247,0
1993	5341,0
1994	5456,0
1995	5581,0
1996	5664,0
1997	5810,0
1998	5931,0
1999	6120,0
2000	6343,2
2001	6539,0
2002	6710,6
2003	6854,9
2004	6908,9
2005	6992,0
2006	7092,3
2007	7230,2
2008	7391,9
2009	7542,3
2010	7622,4
2011	7735,5
2012	7858,7
2013	7915,6
2014	7932,3
2015	7979,1
2016	8100,9
2017	8223,0
2018	8373,2
2019	8530,6
2020

3.1.1 Aantal personenauto's, 1927-2019
periode	aantal personenauto's x1000 (x 1 000)
1927	41,2
1928	47,7
1929	55,3
1930	63,2
1931	70,6
1932	77,3
1933	82,4
1934	86,6
1935	88,5
1936	87,6
1937	88,7
1938	90,9
1939	95,1
1940	98,2
1941	16,1
1942	15,2
1943	13,5
1944	12,2
1945	10,8
1946	37,1
1947	54,5
1948	73,8
1949	95,0
1950	120,4
1951	141,9
1952	158,3
1953	172,9
1954	194,1
1955	231,3
1956	282,2
1957	334,9
1958	379,8
1959	418,5
1960	464,0
1961	537,4
1962	634,2
1963	751,1
1964	902,6
1965	1093,9
1966	1302,0
1967	1513,6
1968	1743,0
1969	2010,1
1970	1979,4
1971	2347,9
1972	2741,7
1973	2946,2
1974	2872,2
1975	3092,2
1976	3336,4
1977	3518,0
1978	3703,0
1979	3906,0
1980	4123,0
1981	4263,0
1982	4321,0
1983	4385,0
1984	4471,0
1985	4551,0
1986	4616,0
1987	4676,0
1988	4806,0
1989	4967,0
1990	5118,0
1991	5205,0
1992	5247,0
1993	5341,0
1994	5456,0
1995	5581,0
1996	5664,0
1997	5810,0
1998	5931,0
1999	6120,0
2000	6343,2
2001	6539,0
2002	6710,6
2003	6854,9
2004	6908,9
2005	6992,0
2006	7092,3
2007	7230,2
2008	7391,9
2009	7542,3
2010	7622,4
2011	7735,5
2012	7858,7
2013	7915,6
2014	7932,3
2015	7979,1
2016	8100,9
2017	8223,0
2018	8373,2
2019	8530,6
2020

Vernieuwd figuur:

3.1.1 Aantal personenauto's, 1927-2019
Perioden	aantal personenauto's (x 1 000) (x 1 000)
'27	41
'28	48
'29	55
'30	63
'31	71
'32	77
'33	82
'34	87
'35	89
'36	88
'37	89
'38	91
'39	95
'40	98
'41	16
'42	15
'43	14
'44	12
'45	11
'46	37
'47	55
'48	74
'49	95
'50	121
'51	142
'52	158
'53	173
'54	194
'55	232
'56	282
'57	335
'58	380
'59	419
'60	464
'61	538
'62	635
'63	752
'64	903
'65	1095
'66	1303
'67	1515
'68	1745
'69	2012
'70	2163
'71	2426
'72	2633
'73	2810
'74	2928
'75	3093
'76	3286
'77	3518
'78	3703
'79	3906
'80	4123
'81	4263
'82	4321
'83	4385
'84	4471
'85	4551
'86	4616
'87	4676
'88	4806
'89	4967
'90	5118
'91	5205
'92	5247
'93	5341
'94	5456
'95	5581
'96	5664
'97	5810
'98	5931
'99	6120
'00	6343
'01	6539
'02	6711
'03	6855
'04	6909
'05	6992
'06	7092
'07	7230
'08	7392
'09	7542
'10	7622
'11	7736
'12	7859
'13	7916
'14	7932
'15	7979
'16	8101
'17	8223
'18	8373
'19	8531
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

3.1.1 Aantal personenauto's, 1927-2019
Perioden	aantal personenauto's (x 1 000) (x 1 000)
'27	41
'28	48
'29	55
'30	63
'31	71
'32	77
'33	82
'34	87
'35	89
'36	88
'37	89
'38	91
'39	95
'40	98
'41	16
'42	15
'43	14
'44	12
'45	11
'46	37
'47	55
'48	74
'49	95
'50	121
'51	142
'52	158
'53	173
'54	194
'55	232
'56	282
'57	335
'58	380
'59	419
'60	464
'61	538
'62	635
'63	752
'64	903
'65	1095
'66	1303
'67	1515
'68	1745
'69	2012
'70	2163
'71	2426
'72	2633
'73	2810
'74	2928
'75	3093
'76	3286
'77	3518
'78	3703
'79	3906
'80	4123
'81	4263
'82	4321
'83	4385
'84	4471
'85	4551
'86	4616
'87	4676
'88	4806
'89	4967
'90	5118
'91	5205
'92	5247
'93	5341
'94	5456
'95	5581
'96	5664
'97	5810
'98	5931
'99	6120
'00	6343
'01	6539
'02	6711
'03	6855
'04	6909
'05	6992
'06	7092
'07	7230
'08	7392
'09	7542
'10	7622
'11	7736
'12	7859
'13	7916
'14	7932
'15	7979
'16	8101
'17	8223
'18	8373
'19	8531
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

3.1 Personenauto’s tussen 1927 en 2019 : Oorspronkelijke tekst
Perioden van crisis bleken de toename van het aantal personenauto’s nauwelijks te beïnvloeden, uitgezonderd de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op dit laatste wordt in paragraaf 3.2 nader ingegaan. Tijdens de grote recessie van de jaren dertig, die gepaard ging met werkloosheid, prijsdalingen en bittere armoede, nam het aantal auto’s tussen 1929 en 1936 zelfs toe met bijna 60 procent. In crisisjaar 1970 stagneerde de groei even ten gevolge van de hoge inflatie, stijgende prijzen en belastingen. Het aantal auto’s nam hierdoor af met 1,5 procent maar groeide het jaar erop weer met bijna 19 procent.
Na 1973 volgde opnieuw een daling van het aantal personenauto’s. Eind 1973 begon de oliecrisis. Aanleiding hiervoor was de Jom Kipoeroorlog waarbij op 6 oktober 1973 Egyptische en Syrische strijdkrachten Israël binnenvielen. Israël kreeg steun vanuit veel westerse landen. De Arabische landen besloten daarop tot een boycot. Zij verminderden de olie-export naar westerse landen en verhoogden de prijs van de olie. Door de boycot werd olie schaars. Om het oliegebruik te beperken, stelde de Nederlandse overheid autoloze zondagen in. De oliecrisis had wereldwijd grote invloed op de economie omdat veel economische sectoren van olie afhankelijk waren. De oliecrisis was het begin van een periode van sterk oplopende werkloosheid en een toename van het gebruik van sociale regelingen. Als gevolg van de oliecrisis in 1973 en 1974 daalde het aantal personenauto’smet 2,5 procent. Vanaf 1975 was echter opnieuw sprake van een forse groei die tot vandaag de dag voortduurt.

3.1 Personenauto’s tussen 1927 en 2019: Vernieuwde tekst
Perioden van crisis bleken de toename van het aantal personenauto’s nauwelijks te beïnvloeden, uitgezonderd de gebeurtenissen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op dit laatste wordt in paragraaf 3.2 nader ingegaan. Tijdens de grote recessie van de jaren dertig, die gepaard ging met werkloosheid, prijsdalingen en bittere armoede, nam het aantal auto’s tussen 1929 en 1936 zelfs toe met bijna 60 procent. Ook in de jaren daarna was sprake van een forse groei die tot vandaag de dag voortduurt.

Oorspronkelijk figuur:

3.1.2 Aantal personenauto's per duizend inwoners, 1927-2019
periode	personenauto's per *1000 inwoners (x 1 000)
1927	6
1928	6
1929	7
1930	8
1931	9
1932	10
1933	10
1934	10
1935	11
1936	10
1937	10
1938	11
1939	11
1940	11
1941	2
1942	2
1943	2
1944	1
1945	1
1946	4
1947	6
1948	8
1949	10
1950	12
1951	14
1952	15
1953	17
1954	18
1955	22
1956	26
1957	31
1958	34
1959	37
1960	41
1961	47
1962	54
1963	63
1964	75
1965	90
1966	105
1967	121
1968	138
1969	157
1970	153
1971	179
1972	207
1973	220
1974	213
1975	227
1976	243
1977	255
1978	266
1979	279
1980	293
1981	300
1982	303
1983	306
1984	311
1985	315
1986	318
1987	320
1988	327
1989	336
1990	344
1991	347
1992	347
1993	351
1994	356
1995	362
1996	366
1997	373
1998	379
1999	388
2000	400
2001	409
2002	417
2003	423
2004	425
2005	429
2006	434
2007	442
2008	451
2009	458
2010	460
2011	464
2012	470
2013	472
2014	471
2015	472
2016	477
2017	481
2018	487
2019	494
2020

3.1.2 Aantal personenauto's per duizend inwoners, 1927-2019
periode	personenauto's per *1000 inwoners (x 1 000)
1927	6
1928	6
1929	7
1930	8
1931	9
1932	10
1933	10
1934	10
1935	11
1936	10
1937	10
1938	11
1939	11
1940	11
1941	2
1942	2
1943	2
1944	1
1945	1
1946	4
1947	6
1948	8
1949	10
1950	12
1951	14
1952	15
1953	17
1954	18
1955	22
1956	26
1957	31
1958	34
1959	37
1960	41
1961	47
1962	54
1963	63
1964	75
1965	90
1966	105
1967	121
1968	138
1969	157
1970	153
1971	179
1972	207
1973	220
1974	213
1975	227
1976	243
1977	255
1978	266
1979	279
1980	293
1981	300
1982	303
1983	306
1984	311
1985	315
1986	318
1987	320
1988	327
1989	336
1990	344
1991	347
1992	347
1993	351
1994	356
1995	362
1996	366
1997	373
1998	379
1999	388
2000	400
2001	409
2002	417
2003	423
2004	425
2005	429
2006	434
2007	442
2008	451
2009	458
2010	460
2011	464
2012	470
2013	472
2014	471
2015	472
2016	477
2017	481
2018	487
2019	494
2020

Vernieuwd figuur:

3.1.2 Aantal personenauto's per duizend inwoners, 1927-2019
Perioden	personenauto's per *1000 inwoners
'27	5
'28	6
'29	7
'30	8
'31	9
'32	10
'33	10
'34	10
'35	11
'36	10
'37	10
'38	11
'39	11
'40	11
'41	2
'42	2
'43	1
'44	1
'45	1
'46	4
'47	6
'48	8
'49	10
'50	12
'51	14
'52	15
'53	17
'54	18
'55	22
'56	26
'57	31
'58	34
'59	37
'60	41
'61	47
'62	54
'63	63
'64	75
'65	90
'66	105
'67	121
'68	138
'69	157
'70	167
'71	185
'72	198
'73	210
'74	217
'75	227
'76	239
'77	255
'78	266
'79	279
'80	293
'81	300
'82	302
'83	306
'84	311
'85	315
'86	318
'87	320
'88	327
'89	335
'90	344
'91	347
'92	347
'93	351
'94	356
'95	362
'96	366
'97	373
'98	379
'99	388
'00	400
'01	409
'02	417
'03	423
'04	425
'05	429
'06	434
'07	442
'08	451
'09	458
'10	460
'11	464
'12	470
'13	472
'14	471
'15	472
'16	477
'17	481
'18	487
'19	494
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

3.1.2 Aantal personenauto's per duizend inwoners, 1927-2019
Perioden	personenauto's per *1000 inwoners
'27	5
'28	6
'29	7
'30	8
'31	9
'32	10
'33	10
'34	10
'35	11
'36	10
'37	10
'38	11
'39	11
'40	11
'41	2
'42	2
'43	1
'44	1
'45	1
'46	4
'47	6
'48	8
'49	10
'50	12
'51	14
'52	15
'53	17
'54	18
'55	22
'56	26
'57	31
'58	34
'59	37
'60	41
'61	47
'62	54
'63	63
'64	75
'65	90
'66	105
'67	121
'68	138
'69	157
'70	167
'71	185
'72	198
'73	210
'74	217
'75	227
'76	239
'77	255
'78	266
'79	279
'80	293
'81	300
'82	302
'83	306
'84	311
'85	315
'86	318
'87	320
'88	327
'89	335
'90	344
'91	347
'92	347
'93	351
'94	356
'95	362
'96	366
'97	373
'98	379
'99	388
'00	400
'01	409
'02	417
'03	423
'04	425
'05	429
'06	434
'07	442
'08	451
'09	458
'10	460
'11	464
'12	470
'13	472
'14	471
'15	472
'16	477
'17	481
'18	487
'19	494
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

Oorspronkelijke tekst

Mobiliteitsexplosie

In de historiografie van de mobiliteit staan de jaren vijftig bekend als de jaren van de mobiliteitsexplosie. De mobiliteit van personen, uitgedrukt in het aantal reizigerskilometers, nam toe: van 19 miljard in 1948 en 40,6 miljard in 1958 naar 90 miljard in 1968. In 1948 was dat nog voor drie kwart openbaar vervoer, twintig jaar later ging het vooral om privévervoer door personenauto’s: 70 procent van de reizigerskilometers in Nederland werd afgelegd met de auto. Het aantal reizigerskilometers met de auto over de jaren 60 tot begin jaren 90 volgde dezelfde ontwikkeling als het park personenauto’s. Ook de toename hiervan hield alleen even pas op de plaats tijdens de oliecrisis (1973–1974) en de moeilijke conjunctuur van de jaren 1978–1981.

Vernieuwde tekst

Mobiliteitsexplosie

Oorspronkelijk figuur:

Aantal auto's, motorfietsen, brom- en snorfietsen
Onderwerp	Personenauto (x 1 000)	Brom- en snorfietsen (x 1 000)	Motorfietsen (x 1 000)
1952	158	218	107
1953	173	283	114
1954	194	376	120
1955	231	503	133
1956	282	650	149
1957	335	750	160
1958	380	925	168
1959	418	1025	172
1960	464	1150	168
1961	537	1200	165
1962	634	1300	160
1963	751	1350	153
1964	903	1400	147
1965	1094	1500	146
1966	1302	1600	141
1967	1514	1700	121
1968	1743	1800	109
1969	2010	1900	97
1970	1979	1900	81
1971	2348	1900	64
1972	2742	1850	55
1973	2946	1750	52
1974	2872	1750	55
1975	3092	1650	62
1976	3336	1400	66
1977	3518	1200	71

Aantal auto's, motorfietsen, brom- en snorfietsen
Onderwerp	Personenauto (x 1 000)	Brom- en snorfietsen (x 1 000)	Motorfietsen (x 1 000)
1952	158	218	107
1953	173	283	114
1954	194	376	120
1955	231	503	133
1956	282	650	149
1957	335	750	160
1958	380	925	168
1959	418	1025	172
1960	464	1150	168
1961	537	1200	165
1962	634	1300	160
1963	751	1350	153
1964	903	1400	147
1965	1094	1500	146
1966	1302	1600	141
1967	1514	1700	121
1968	1743	1800	109
1969	2010	1900	97
1970	1979	1900	81
1971	2348	1900	64
1972	2742	1850	55
1973	2946	1750	52
1974	2872	1750	55
1975	3092	1650	62
1976	3336	1400	66
1977	3518	1200	71

Vernieuwd figuur:

Aantal auto's, motorfietsen, brom- en snorfietsen
Onderwerp	Personenauto (x 1 000)	Brom- en snorfietsen (x 1 000)	Motorfietsen (x 1 000)
1952	158	218	107
1953	173	283	114
1954	194	376	120
1955	232	503	133
1956	282	650	149
1957	335	750	160
1958	380	925	168
1959	419	1025	172
1960	464	1150	168
1961	538	1200	165
1962	635	1300	160
1963	752	1350	153
1964	903	1400	147
1965	1095	1500	146
1966	1303	1600	141
1967	1515	1700	121
1968	1745	1800	109
1969	2012	1900	97
1970	2163	1900	81
1971	2426	1900	64
1972	2633	1850	55
1973	2810	1750	52
1974	2928	1750	55
1975	3093	1650	62
1976	3286	1400	66
1977	3518	1200	71
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

Aantal auto's, motorfietsen, brom- en snorfietsen
Onderwerp	Personenauto (x 1 000)	Brom- en snorfietsen (x 1 000)	Motorfietsen (x 1 000)
1952	158	218	107
1953	173	283	114
1954	194	376	120
1955	232	503	133
1956	282	650	149
1957	335	750	160
1958	380	925	168
1959	419	1025	172
1960	464	1150	168
1961	538	1200	165
1962	635	1300	160
1963	752	1350	153
1964	903	1400	147
1965	1095	1500	146
1966	1303	1600	141
1967	1515	1700	121
1968	1745	1800	109
1969	2012	1900	97
1970	2163	1900	81
1971	2426	1900	64
1972	2633	1850	55
1973	2810	1750	52
1974	2928	1750	55
1975	3093	1650	62
1976	3286	1400	66
1977	3518	1200	71
In deze grafiek is een correctie toegepast. Zie het Erratum voor meer informatie.

Oorspronkelijke tekst

Conclusie en discussie:

De auto is niet meer weg te denken uit ons leven. De opmars van de auto sinds 1927 was ongekend: in 2019 zijn er 207 maal zoveel personenauto’s dan bij de start van de tijdreeks. Enkel door de omstandigheden in de Tweede Wereldoorlog daalde het aantal auto’s fors om daarna weer snel te herstellen. Vooral in de jaren vijftig vond er een mobiliteitsexplosie plaats. De economische omstandigheden van begin 1970 en de oliecrisis in 1973 hadden een relatief kortstondig en bescheiden negatief effect op de groei van het aantal personenauto’s. Inkomensgroei en suburbanisatie zorgden ervoor dat mensen gingen reizen van hun woning buiten de stad naar hun werk in de stad. De auto vergrootte het potentiële bereik. Tussen 1947 en 1971 kwamen grote forensenstromen op gang. In 1971 werkte 35 procent van de beroepsbevolking buiten de stad; in 2015 was dit opgelopen tot 62 procent.

Vernieuwde tekst

Conclusie en discussie:

De auto is niet meer weg te denken uit ons leven. De opmars van de auto sinds 1927 was ongekend: in 2019 zijn er 207 maal zoveel personenauto’s dan bij de start van de tijdreeks. Enkel door de omstandigheden in de Tweede Wereldoorlog daalde het aantal auto’s fors om daarna weer snel te herstellen. Vooral in de jaren vijftig vond er een mobiliteitsexplosie plaats. Inkomensgroei en suburbanisatie zorgden ervoor dat mensen gingen reizen van hun woning buiten de stad naar hun werk in de stad. De auto vergrootte het potentiële bereik. Tussen 1947 en 1971 kwamen grote forensenstromen op gang. In 1971 werkte 35 procent van de beroepsbevolking buiten de stad; in 2015 was dit opgelopen tot 62 procent.