5. Belemmeringen

Ieder kwartaal wordt ondernemers gevraagd naar de belangrijkste belemmering die ze op dat moment ondervinden in de bedrijfsvoering. Van de zeven antwoordcategorieën kunnen ze er maximaal twee selecteren. De uitkomsten worden daarvoor niet genormaliseerd en geven dus het percentage ondernemers aan die de belemmering hebben gekozen.

5.1 Belemmeringen totale niet-financiële bedrijfsleven

Sinds het derde kwartaal van 2021 is het tekort aan arbeidskrachten onafgebroken de meest genoemde belemmering door ondernemers. Na de coronacrisis liep dat op tot een piek van iets meer dan 49 procent halverwege 2022. Daarna nam het langzaam af en komt het in het eerste kwartaal van 2025 uit op bijna 36 procent. 

Tegelijkertijd is de belemmering onvoldoende vraag toegenomen tot bijna 19 procent ten opzichte van ruim 10 procent halverwege 2022. In mindere mate is ook de belemmering financiële beperkingen toegenomen. In het tweede kwartaal van 2022 was financiële beperkingen voor ruim 4 procent van de ondernemers de belangrijkste belemmering, inmiddels is dit geleidelijk toegenomen tot iets meer dan 10 procent. Dit is het hoogste percentage sinds het eerste kwartaal van 2016. Ruim 34 procent van de ondernemers geeft aan geen belemmeringen te ervaren. In 2019 gaf nog ongeveer de helft van de ondernemers dit aan.

5.2 Belemmeringen per bedrijfstak

De belemmeringen voor het totale niet-financiële bedrijfsleven geven een goed beeld op macro-economisch niveau. De uitkomsten voor de onderliggende bedrijfstakken geven een indicatie voor de verwachtingen op bedrijfstakniveau en zorgen daarmee voor gedetailleerdere informatie. 

Tekort aan arbeidskrachten blijft de belangrijkste belemmering

Met bijna 36 procent blijft het tekort aan arbeidskrachten de belangrijkste belemmering voor bedrijven. Ten opzichte van een jaar geleden is het licht gedaald, destijds was het ruim 37 procent. Bij de meeste bedrijfstakken ligt het percentage lager dan een jaar geleden. Bij de delfstoffenwinning, de detailhandel en de vastgoedsector is het tekort aan arbeidskrachten als belangrijkste belemmering het meest gedaald. In de industrie en de landbouw is het percentage het meest gestegen. Bij de autohandel- en reparatie is het tekort aan arbeidskrachten met ruim 53 procent het vaakst genoemd van alle bedrijfstakken. Bij de bouwnijverheid is het percentage met ruim 13 procent het laagst. 

Financiële beperkingen vaakst belemmering in vastgoedsector

Het aandeel bedrijven dat financiële beperkingen als belangrijkste belemmering ervaart ligt met ruim 10 procent iets hoger dan een jaar geleden. Dit ligt hiermee op het hoogste niveau sinds januari 2016. Binnen de bedrijfstakken zijn grotere verschillen zichtbaar. Zo is het percentage bij de informatie en communicatie vergeleken met een jaar geleden van bijna 6 procent naar bijna 11 procent gestegen. Ook bij de vervoer en opslag, de groothandel en de industrie is het relatief sterk gestegen. De detailhandel en de overige dienstverlening zijn de enige bedrijfstakken waar ondernemers financiële beperkingen minder vaak als belangrijkste belemmering noemen dan vorig jaar. Met 30 procent wordt deze belemmering verreweg het vaakst genoemd in de vastgoedsector. In de bouwnijverheid zijn er nagenoeg geen ondernemers die dit als belangrijkste belemmering ervaren.