Auteur: Isidora Stolwijk, Marieke de Bruine
Jeugdbescherming en jeugdreclassering 1e halfjaar 2022

1. Jeugdbescherming

Op 30 juni 2022 waren er 29,3 duizend lopende jeugdbeschermingsmaatregelen. In meer dan twee derde van de gevallen betrof het een vorm van ondertoezichtstelling (OTS). In 32,6 procent van alle maatregelen ging het om een voogdijmaatregel, al dan niet voorlopig of tijdelijk (tabel 1.0.1).

In de eerste helft van 2022 daalde het totaal aantal jeugdbeschermingsmaatregelen. Op 30 juni 2022 waren er 7,8 procent minder maatregelen actief dan aan het begin van het jaar.

1.0.1 Jeugdbeschermingsmaatregelen, per type maatregel, 1e hj 2022*
Beginstand (1-1-2022)InstroomUitstroomEindstand (30-6-2022)1)
Totaal31 7754 2256 70529 300
Ondertoezichtstelling21 6703 0605 23019 500
Voorlopige ondertoezichtstelling 335 600 690 240
Voogdij9 515 435 6359 315
Voorlopige en tijdelijke voogdij 260 130 145 245
Bron: CBS.
1) Maatregelen met een einddatum van 30 juni tellen niet mee in de eindstand.

1.1 Minder trajecten gestart en meer trajecten beëindigd

Het aantal gestarte jeugdbeschermingstrajecten in de eerste helft van 2022 ligt 29,9 procent lager dan in de eerste helft van 2021. Daarnaast is het aantal beëindigde trajecten gestegen met 10,6 procent (figuur 1.1.1).
Bij de ondertoezichtstellingen is er sprake van een daling bij de instroom en een stijging bij de uitstroom. In het eerste halfjaar van 2022 zijn er veel meer ondertoezichtstellingen beëindigd dan gestart, het verschil tussen het aantal gestarte en beëindigde ondertoezichtstellingen is in de afgelopen zes jaar niet zo groot geweest. Ook bij de voogdij zijn meer maatregelen beëindigd dan gestart (figuur 1.1.1).

1.1.1 Instroom en uitstroom jeugdbescherming1)2)
Maatregel1e hj 2022* (maatregelen)1e hj 2021 (maatregelen)1e hj 2020 (maatregelen)1e hj 2019 (maatregelen)1e hj 2018 (maatregelen)1e hj 2017 (maatregelen)1e hj 2016 (maatregelen)
Totaal
Instroom4225603058806470610063956215
Uitstroom6700606056556060582061156650
OTS
Instroom3060445043554730443545654115
Uitstroom5230436038554275412544705050
Voogdij
Instroom4406205306906709151160
Uitstroom640720675735725715715
1)Exclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. 2)Exclusief voorlopige voogdij en tijdelijke voogdij.

Bij de voorlopige ondertoezichtstellingen daalde zowel het aantal gestarte als het aantal beëindigde maatregelen. Er werden in het eerste halfjaar van 2022 meer maatregelen beëindigd dan gestart. Ook bij de voorlopige voogdijmaatregelen daalde de in- en uitstroom (figuur 1.1.2). Hier werden ook meer maatregelen beëindigd dan gestart.

1.1.2 Instroom en uitstroom jeugdbescherming
Maatregel1e hj 2022* (maatregelen)1e hj 2021 (maatregelen)1e hj 2020 (maatregelen)1e hj 2019 (maatregelen)1e hj 2018 (maatregelen)1e hj 2017 (maatregelen)1e hj 2016 (maatregelen)
Vrl. OTS
Instroom600825845865860760775
Uitstroom690825950880835785705
Vrl. en tijd. voogdij
Instroom130140140190135155170
Uitstroom145150160175135150180

1.2 Minder jongeren met ondertoezichtstelling

Op 30 juni 2022 stonden 19 550 jongeren onder toezicht. Dit zijn er minder dan op 30 december 2021, toen het ging om 22 525 jongeren (figuur 1.2.1). Nadat het aantal jongeren met ondertoezichtstelling is gestegen in de periode 2016 tot en met 2021, is in 2022 sprake van een daling. Het gaat hier uitsluitend om de reguliere ondertoezichtstellingen. De voorlopige ondertoezichtstellingen zijn buiten beschouwing gelaten.

1.2.1 Jongeren met jeugdbescherming op peildatum1)2)3)
DatumVoogdij (x 1 000)Ondertoezichtstelling (x 1 000)
20055,03523,98
20065,2126,38
20075,4629,605
20085,7932,145
20096,3833,17
20106,9532,565
20117,44531,5
20127,53531,105
20138,4328,145
2014*8,8625,32
20159,20521,395
20169,72520,42
20179,9920,345
201810,0220,71
20199,921,36
20209,822,26
20219,69522,525
2022*9,3219,55
1)Personen met voogdij of ondertoezichtstelling op peildatum, exclusief voorlopige voogdij, tijdelijke voogdij en voorlopige ondertoezichtstellingen. 2)Voor de jaren 2005 t/m 2021 wordt gekeken naar peildatum 31 december en voor 2022 naar peildatum 30 juni. 3)Door invoering van de Jeugdwet treedt met ingang van 2015 een methodebreuk op.

1.3 Aantal jongeren met voogdij neemt verder af

Op 30 juni 2022 gold voor 9 320 jongeren een voogdijmaatregel. Na een jarenlange stijging lag dit aantal sinds 2017 redelijk constant rond de 9,9 duizend, maar vanaf 2021 neemt dit weer iets af (figuur 1.2.1). Het betreft hier uitsluitend de reguliere voogdij. Voorlopige en tijdelijke voogdij zijn buiten beschouwing gelaten.

1.4 Voogdijtrajecten meestal langer dan drie jaar

Van de beëindigde reguliere voogdijmaatregelen in het eerste halfjaar van 2022 duurde 76 procent drie jaar of langer (tabel 1.4.1). De meeste reguliere ondertoezichtstellingen duurden één tot drie jaar. Voorlopige ondertoezichtstellingen duurden bijna altijd korter dan 3 maanden. Dit is officieel ook de maximale duur van een voorlopige OTS; daarna dient deze ofwel te worden beëindigd ofwel te worden omgezet in een reguliere OTS. Tijdelijke voogdij duurt in de meeste gevallen langer dan een jaar. Dit is een maatregel die wordt toegepast als gevolg van een gezagsvacuüm, bijvoorbeeld als de ouders langdurig in het buitenland verblijven of als de ouders zijn overleden.

1.4.1 Duur van jeugdbeschermingsmaatregelen, per type maatregel, 1e hj 2022*1)
Totaal aantal beëindigde maatregelenDuur maatregel 0 tot 3 maandenDuur maatregel 3 tot 6 maandenDuur maatregel 6 tot 12 maandenDuur maatregel 12 tot 36 maandenDuur maatregel 36 maanden of langer
Totaal6 7057802251 3202 7951 585
Ondertoezichtstelling5 230251701 2602 6751 090
Voorlopige ondertoezichtstelling690685....
Voogdij635..35105485
Voorlopige voogdij130603525..
Tijdelijke voogdij20....10
Bron: CBS.
1) Jeugdbeschermingsmaatregelen beëindigd in het eerste halfjaar van 2022.

De gemiddelde duur van de beëindigde reguliere voogdijmaatregelen was met 2 294 dagen een stuk langer dan die van de reguliere ondertoezichtstellingen (863 dagen) én is de afgelopen jaren, met uitzondering van 2018, gestegen. Ook de gemiddelde duur van de reguliere ondertoezichtstellingen neemt weer toe sinds 2021, na een jarenlange daling (figuur 1.4.2). De gemiddelde duur van de tijdelijke voogdijtrajecten lag in het eerste halfjaar 2022 iets lager dan in 2021. Het gaat in de eerste helft van 2022 echter maar om 20 beëindigde tijdelijke voogdijtrajecten in totaal (tabel 1.4.1).

1.4.2 Gemiddelde duur beëindigde maatregelen1)
Maatregel1e hj 2022* (dagen)1e hj 2021 (dagen)1e hj 2020 (dagen)1e hj 2019 (dagen)1e hj 2018 (dagen)1e hj 2017 (dagen)1e hj 2016 (dagen)
Totaal9078988188748739591062
OTS8638437998618839971128
Vrl. OTS75757373737475
Voogdij2294228221252050183518471784
Vrl. voogdij152139125131195132139
Tijd. voogdij1824184814092210155717741342
1)Jeugdbeschermingsmaatregelen beëindigd in het eerste halfjaar.

1.5 Zie erratum 26-4-2023

  

1.6 Machtiging uithuisplaatsing bij ruim 8 duizend jongeren

Met ingang van 2022 ontvangt het CBS van de Gecertificeerde Instellingen ook informatie over de Machtigingen Uithuisplaatsing (MUHP) die door de rechter zijn opgelegd. Een MUHP is geen op zichzelf staande maatregel maar gaat altijd samen met een ondertoezichtstelling. Als een kind onder toezicht wordt gesteld, dan blijft het kind meestal thuis wonen. Maar soms zijn de zorgen over het kind zo ernstig dat het beter is als het kind ergens anders gaat wonen en wordt er ook een MUHP opgelegd. Ook als ouders het zelf van belang vinden en het ermee eens zijn dat het kind ergens anders gaat wonen, is er een MUHP nodig. Bij een voogdijmaatregel gaat het kind altijd ergens anders wonen en legt de rechter geen afzonderlijke MUHP op. In het 1e halfjaar van 2022 zijn er 8 390 jeugdigen over wie de rechter een MUHP heeft uitgesproken (figuur 1.6.1). Bij 1 410 van hen ging het bij de start van de MUHP om een voorlopige OTS en dus om een spoedmachtiging uithuisplaatsing. Van een klein deel van de jongeren met een MUHP kon om diverse redenen geen informatie over de bijbehorende jeugdbeschermingsmaatregel gevonden worden.

Over 1 640 jongeren werd in het 1e halfjaar van 2022 een nieuwe MUHP uitgesproken, zij hadden nog geen MUHP lopen op 1 januari 2022. Van 2 385 jongeren liep de opgelegde MUHP af in het 1e halfjaar 2022, op 30 juni 2022 liep er bij hen geen MUHP meer.

Niet alle door de rechter opgelegde MUHP worden in de praktijk ook ten uitvoer gelegd. Een MUHP vervalt als deze niet binnen drie maanden ten uitvoer wordt gelegd. Het is niet bekend hoeveel MUHP niet ten uitvoer worden gelegd. In figuur 1.8.1 van deze rapportage is wel te zien dat in het 1e halfjaar van 2022 29,5 procent van de jongeren met een (v)OTS-maatregel ook jeugdhulp met verblijf ontvingen, dit betreft 7 365 jongeren. De verwachting is dat bij deze jongeren allemaal een MUHP is opgelegd die vervolgens ook in de praktijk is uitgevoerd. Maar het is niet uit te sluiten dat bij nog méér jongeren een opgelegde MUHP ook daadwerkelijk is uitgevoerd. Jongeren met een MUHP die zonder tussenkomst van een jeugdhulpinstelling of pleegzorgaanbieder op informele basis in het eigen netwerk worden opgevangen, bijvoorbeeld bij opa en oma, blijven namelijk buiten beeld.

1.6.1 Aantal jongeren met een door de rechter opgelegde machtiging uithuisplaatsing, 1e halfjaar 2022*1)
Waarvan in combinatie met:
TotaalVoorlopige ondertoezichtstellingReguliere ondertoezichtsstellingOnbekend
Totaal8 3901 4106 860115
Instroom1 640 3701 20070
Uitstroom2 385 4501 90530
Bron: CBS.
1) Dit betreft alle machtigingen uithuisplaatsingen die op enig moment in het 1e halfjaar 2022 liepen, ongeacht of ze vóór of in die periode gestart zijn, of ze in of ná die periode beëindigd zijn, en ongeacht of de machtiging in de praktijk ten uitvoer is gelegd.

1.7 Samenloop jeugdbescherming met jeugdreclassering neemt af

Van alle 0- tot en met 17-jarigen die in de eerste helft van 2022 jeugdbescherming ontvingen, heeft 2,1 procent in hetzelfde jaar ook een jeugdreclasseringsmaatregel lopen. Dit percentage neemt de laatste jaren iets af: van 3,3 procent in het eerste halfjaar van 2016 naar 2,1 procent in het eerste halfjaar van 2022 (tabel 1.7.1). Dit komt voornamelijk doordat de samenloop bij onder toezicht gestelde jongeren daalde van 4,1 procent in het eerste halfjaar van 2016 naar 2,6 procent in het eerste halfjaar van 2022. De samenloop van voogdij met jeugdreclassering daalde tot 1,1 procent. 
Het gaat in deze cijfers om alle jongeren die in het eerste halfjaar op enig moment jeugdbescherming ontvingen. Van hen is bepaald voor welk percentage ook een jeugdreclasseringsmaatregel gold in dezelfde periode.

1.7.1 Inzet jeugdreclassering naar type jeugdbescherming (samenloop)1)
Jongeren met jeugdbescherming en jeugdreclasseringJongeren met ondertoezichtstelling en jeugdreclassering2)Jongeren met voogdij en jeugdreclassering3)
% van totaal aantal jongeren met jeugdbescherming% van totaal aantal jongeren met ondertoezichtstelling% van totaal aantal jongeren met voogdij
1e hj 20163,34,11,2
1e hj 20173,13,91,3
1e hj 20182,83,51,2
1e hj 20192,83,31,3
1e hj 20202,53,01,2
1e hj 20212,12,60,9
1e hj 2022*2,12,61,1
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar met een jeugdbeschermingsmaatregel.
2) Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen.
3) Inclusief tijdelijke voogdij en voorlopige voogdij.

1.8 De meeste jongeren met jeugdbescherming krijgen ook jeugdhulp

In het eerste halfjaar van 2022 ontving bijna 73 procent van de jongeren met een ondertoezichtstelling daarnaast ook jeugdhulp (figuur 1.8.1). Het aandeel jongeren met een ondertoezichtstelling en daarnaast ook jeugdhulp zonder verblijf is ten opzichte van 2021 iets afgenomen; van 61 procent in het eerste halfjaar van 2021 naar ruim 60 procent in het eerste halfjaar van 2022. Het aandeel jongeren dat naast een ondertoezichtstelling ook jeugdhulp met verblijf ontvangt neemt in de laatste jaren af; van 39 procent in het eerste halfjaar van 2016 naar 29,5 procent in het eerste halfjaar van 2022. In deze gevallen krijgen jongeren een ondertoezichtstelling en ontvangen zij jeugdhulp die mede inhoudt dat zij (deels) niet thuis verblijven1).

1.8.1 Samenloop OTS met jeugdhulp1)
Samenloop1e hj 2022* (%)1e hj 2021 (%)1e hj 2020 (%)1e hj 2019 (%)1e hj 2018 (%)1e hj 2017 (%)1e hj 2016 (%)
OTS en Jeugdhulp73747173737370
000
OTS en JH zonder verblijf60615758565549
w.v.00
Wijkteam67101011127
Ambulant37373334343531
Daghulp6655545
Netwerk jongere31312727242119
00
OTS en JH met verblijf29313133343739
w.v.00
Pleegzorg14161618192122
Gezinsgericht5544444
Gesloten plaatsing2234444
Overig²⁾11111112121413
1)Personen van 0 tot en met 17 jaar met een ondertoezichtstelling én jeugdhulp, als percentage van het totaal aantal jongeren met een ondertoezichtstelling. Jongeren met meerdere jeugdhulpvormen komen meerdere malen in de tabel voor. 2)Verblijf bij een jeugdhulpaanbieder anders dan pleegzorg, gezinsgerichte jeugdhulp of gesloten plaatsing.
 

Van alle jongeren die een voogdijmaatregel hadden in het eerste halfjaar van 2022, ontving ruim 87 procent daarnaast ook jeugdhulp (figuur 1.8.2). Het aandeel jongeren dat in het eerste halfjaar van 2022 naast voogdij ook jeugdhulp zonder verblijf kreeg, ligt met 43 procent iets lager dan in 2021. In het eerste halfjaar van 2022 ontving 79,5 procent van de jongeren met voogdij daarbij ook jeugdhulp met verblijf. Dit percentage is lager dan in de jaren daarvoor. Ook jongeren mét voogdij maar zónder jeugdhulp met verblijf, wonen niet meer thuis bij hun ouders, maar zij zijn zonder tussenkomst van een jeugdhulpaanbieder of pleegzorgaanbieder op informele basis elders ondergebracht, bijvoorbeeld bij opa en oma.

1.8.2 Samenloop voogdij met jeugdhulp1)
Samenloop1e hj 2022* (%)1e hj 2021 (%)1e hj 2020 (%)1e hj 2019 (%)1e hj 2018 (%)1e hj 2017 (%)1e hj 2016 (%)
Voogdij en Jeugdhulp87908991919290
0000000
Voogdij en JH zonder verblijf43454040393935
w.v.0000000
Wijkteam3455552
Ambulant32332930303128
Daghulp5654443
Netwerk jongere1313109876
0000000
Voogdij en JH met verblijf79838186858786
w.v.0000000
Pleegzorg57616366656869
Gezinsgericht131391011109
Gesloten plaatsing1122222
Overig²⁾16171515161615
1)Personen van 0 tot en met 17 jaar met voogdij én jeugdhulp, als percentage van het totaal aantal jongeren met voogdij. Jongeren met meerdere jeugdhulpvormen komen meerdere malen in de figuur voor. 2)Verblijf bij een jeugdhulpaanbieder anders dan pleegzorg, gezinsgerichte jeugdhulp of gesloten plaatsing.
 

1.9 Bijna 1 procent van alle jongeren ontvangt jeugdbescherming

Ongeveer 0,9 procent van alle jongeren tot en met 17 jaar ontving op 30 juni 2022 jeugdbescherming. Bij jongeren die jeugdbescherming ontvingen ging het iets vaker om jongens dan om meisjes. In totaal ontvingen 15 305 jongens op 30 juni 2022 jeugdbescherming, wat overeenkomt met 0,9 procent van alle jongens van 0 tot en met 17 jaar. Bij meisjes bedroeg dit aantal 13 990, wat ook gelijkstaat aan bijna 0,9 procent van alle meisjes in deze leeftijdsgroep (tabel 1.9.1).

1.9.1 Jeugdbescherming naar demografische kenmerken van de jongere, peildatum 30 juni 2022*1)
Totaal aantal jongeren2)Totaal aantal jongeren met jeugdbeschermingVoogdijVoorlopige en tijdelijke voogdijOndertoezicht-stellingVoorlopige ondertoezicht-stelling
Totaal3 300 84429 3009 265 24519 550 245
Geslacht: Jongens1 691 31615 3054 725 12510 345 120
Geslacht: Meisjes1 609 52813 9904 540 1259 205 125
Leeftijd: 0 tot 4 jaar691 0972 540 475 251 980 55
Leeftijd: 4 tot 8 jaar707 6345 6751 415 354 180 50
Leeftijd: 8 tot 12 jaar738 6547 6802 230 555 355 40
Leeftijd: 12 tot 18 jaar1 163 45913 4055 145 1308 035 95
Migratieachtergrond: Nederlands2 382 17419 6356 325 10513 055 150
Migratieachtergrond: Overig westers294 4202 805 910 551 810 30
Migratieachtergrond: Niet-westers624 2506 8602 030 854 680 65
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar.
2) De peildatum voor alle jongeren in Nederland is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum voor jongeren met jeugdbescherming (30 juni 2022).

Op 30 juni 2022 waren 13 405 jongeren met jeugdbescherming tussen de 12 en 18 jaar oud, wat neerkomt op 1,2 procent van alle jongeren in deze leeftijd (tabel 1.9.1). Van alle 8- tot 12-jarigen in Nederland ontving 1 procent jeugdbescherming. Het ging op 30 juni 2022 om 7 680 jongeren. Van alle 4- tot 8-jarigen ontving 0,8 procent jeugdbescherming, in totaal 5 675. De groep 0- tot 4-jarigen was met 2 540 het kleinst; bijna 0,4 procent in deze leeftijdsgroep ontving jeugdbescherming (tabel 1.9.1).

Onder de jongeren met een ondertoezichtstelling is het aandeel van de groep jongeren van 8 tot 12 jaar oud gestegen van bijna 24 procent in 2016 naar ruim 27 procent in het eerste halfjaar van 2022. Ook het aandeel kinderen van 4 tot 8 jaar en 12 tot 18 jaar met een ondertoezichtstelling nam in deze periode toe. Het aandeel jongeren van 0 tot 4 jaar nam ten opzichte van 2016 af (figuur 1.9.2). Bij de voogdijmaatregelen is een lichte stijging van het aandeel jongeren in de oudste leeftijdsgroep te zien, van ruim 52 procent in 2016 naar bijna 56 procent in 2022.

1.9.2 Jongeren naar leeftijd1)
Jaar0 tot 4 jaar (%)4 tot 8 jaar (%)8 tot 12 jaar (%)12 tot 18 jaar (%)
Nederland
1e hj 2022*20,9419,3726,2135,25
1e hj 202120,5919,4226,3235,38
1e hj 202020,5818,9726,1135,44
1e hj 201920,4718,9125,635,67
1e hj 201820,4918,7125,1435,88
1e hj 201720,3918,3724,8535,97
1e hj 201620,3618,4724,1935,88
OTS
1e hj 2022*10,1421,3727,3941,1
1e hj 202111,3721,327,2340,1
1e hj 202012,1320,8426,8540,18
1e hj 201912,5720,9925,9340,5
1e hj 201812,6620,5725,3541,42
1e hj 201712,7120,0624,742,53
1e hj 201613,2619,8623,7343,15
Vrl. OTS
1e hj 2022*22,5420,916,839,75
1e hj 202125,9518,6516,7638,65
1e hj 202025,1516,2618,440,18
1e hj 201923,3912,8716,9646,78
1e hj 201823,1818,1618,1640,5
1e hj 20172418,6718,3339
1e hj 201623,0315,1618,0843,73
Voogdij
1e hj 2022*5,1215,2724,0955,52
1e hj 20215,415,2224,7254,66
1e hj 20205,314,9224,9854,8
1e hj 20195,7514,7525,4754,02
1e hj 20185,814,925,0754,23
1e hj 20176,114,9925,4553,46
1e hj 20166,3415,7825,4852,4
Vrl. en tijd. voogdij
1e hj 2022*10,9813,4121,9553,66
1e hj 202120,8612,2319,0647,84
1e hj 202020,0714,716,4948,75
1e hj 201921,8912,8314,3450,94
1e hj 201823,3817,4118,4140,8
1e hj 201730,5914,1215,8839,41
1e hj 201635,4611,3514,1839,01
1)Voor het totaal aantal jongeren in Nederland is gekeken naar peildatum 1 januari en voor de jongeren met jeugdbescherming naar peildatum 30 juni.

Jongeren met jeugdbescherming hadden iets vaker een niet-westerse migratieachtergrond in vergelijking met alle jongeren in Nederland2). Van alle 0- tot en met 17-jarigen in Nederland had 19 procent een niet-westerse migratieachtergrond, bij jongeren met jeugdbescherming was dat 23 procent. Op peildatum 30 juni 2022 ontvingen 6 860 jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond jeugdbescherming. Dit komt overeen met 1,1 procent van alle jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond in Nederland. Bij jongeren met een Nederlandse of een westerse achtergrond bedroegen deze aandelen respectievelijk 0,8 en 1,0 procent (tabel 1.9.3).

Bij de reguliere voogdijmaatregelen is het aandeel jongeren met een niet-westerse migratieachtergrond de afgelopen jaren gedaald en het aandeel met een Nederlandse achtergrond gestegen. Ook bij de voorlopige ondertoezichtstellingen en de voorlopige en tijdelijke voogdijmaatregelen zien we ten opzichte van de eerste helft van 2021 een stijging in het aandeel jongeren met een Nederlandse achtergrond (figuur 1.9.3).

1.9.3 Jongeren naar migratieachtergrond1)2)
JaarNL (%)Westers (%)Niet-westers (%)
Nederland
1e hj 2022*72,178,9218,91
1e hj 202172,658,7218,63
1e hj 202073,058,5118,44
1e hj 201973,638,2418,13
1e hj 201874,14817,86
1e hj 201774,717,817,49
1e hj 201675,317,6217,07
OTS
1e hj 2022*66,799,2523,95
1e hj 202166,919,7623,33
1e hj 202066,999,9623,04
1e hj 201967,639,6722,69
1e hj 201867,189,6923,14
1e hj 201766,999,8623,14
1e hj 201666,629,4623,93
Vrl. OTS
1e hj 2022*61,8911,8926,23
1e hj 202154,058,9237,03
1e hj 202051,2313,535,28
1e hj 201956,7310,5332,75
1e hj 201849,1613,1337,71
1e hj 201754,6710,6734,67
1e hj 201658,8914,5826,53
Voogdij
1e hj 2022*68,259,8221,93
1e hj 202167,659,922,46
1e hj 202067,269,6123,13
1e hj 201966,69,5423,86
1e hj 201865,699,3224,99
1e hj 201765,139,2125,66
1e hj 201664,339,1126,55
Vrl. en tijd. voogdij
1e hj 2022*43,522,7633,74
1e hj 202139,2121,5839,21
1e hj 202035,1317,5647,31
1e hj 201934,3421,1344,53
1e hj 201835,3226,8737,81
1e hj 201736,4722,9440,59
1e hj 201644,6818,4436,88
1)Personen van 0 tot en met 17 jaar. 2)Voor het totaal aantal jongeren in Nederland is gekeken naar peildatum 1 januari en voor de jongeren met jeugdbescherming naar peildatum 30 juni.

1.10 Meer jeugdbescherming in huishoudens met lage inkomens

In Nederland woonden in het 1e halfjaar van 2022 ruim 522 duizend jongeren van 0 tot en met 17 jaar in een huishouden3) met een inkomen dat tot de laagste 20 procent behoort. Van hen ontving 3,5 procent jeugdbescherming. Het aandeel jongeren met jeugdbescherming daalt naarmate het huishoudinkomen hoger is. In de 20 procent rijkste huishoudens kreeg 0,2 procent jeugdbescherming.

1.10.1 Jeugdbescherming naar huishoudinkomen1)
JaarMet jeugdbescherming (%)
Totaal jeugdbescherming
Totaal1
Laagste kwintiel3,5
2e kwintiel1,3
3e kwintiel0,5
4e kwintiel0,2
Hoogste kwintiel0,2
Ondertoezichtstelling²⁾
Totaal0,7
Laagste kwintiel2,5
2e kwintiel1
3e kwintiel0,4
4e kwintiel0,2
Hoogste kwintiel0,1
Voogdij³⁾
Totaal0,3
Laagste kwintiel1
2e kwintiel0,3
3e kwintiel0,1
4e kwintiel0
Hoogste kwintiel0
1)Personen van 0 tot en met 17 jaar. 2)Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. 3)Inclusief tijdelijke voogdij en voorlopige voogdij.

1.11 Meer uitdagingen in huishoudens van jongeren met jeugdbescherming

Van een aantal achtergrondkenmerken4) is onderzocht hoe de situatie van jongeren met jeugdbescherming afwijkt van de jongeren zonder jeugdbescherming. In figuur 1.11.1 zijn deze kenmerken weergegeven. Bij bijna 78 procent van de Nederlandse jongeren woonden beide juridische ouders in hetzelfde huishouden. Voor jongeren met jeugdbescherming was dit slechts 11 procent.

Hetzelfde patroon geldt voor kinderen uit huishoudens waar ook gebruik wordt gemaakt van ondersteuning op grond van de wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) of waarin een eigen bijdrage is betaald voor geestelijke gezondheidszorg (GGZ) dan wel GGZ-medicatie is voorgeschreven. Vier procent van alle kinderen in Nederland had te maken met WMO gebruik in het huishouden, en 22 procent met GGZ-zorg en/of medicatie. Bij jongeren met jeugdbescherming was dit respectievelijk ruim 31 en ruim 47 procent. Daarnaast werd bij 30,5% van de jongeren met jeugdbescherming iemand in het huishouden als verdachte van een misdrijf aangemerkt.

1.11.1 Jeugdbescherming naar huishoudkenmerken1)
JaarJa (%)Nee (%)
Ouders op hetzelfde adres
Nederland2565335732170
Totaal jeugdbescherming371529870
Ondertoezichtstelling²⁾283021700
Voogdij³⁾8808170
WMO in huishouden
Nederland1413503156155
Totaal jeugdbescherming1048523095
Ondertoezichtstelling²⁾641518120
Voogdij³⁾40704980
GGZ in huishouden
Nederland7136752583830
Totaal jeugdbescherming1584017745
Ondertoezichtstelling²⁾1134013195
Voogdij³⁾45004550
Verdachte in huishouden
Nederland1662653131240
Totaal jeugdbescherming1026023325
Ondertoezichtstelling²⁾690517625
Voogdij³⁾33505695
1)Personen van 0 tot en met 17 jaar. 2)Inclusief voorlopige ondertoezichtstellingen. 3)Inclusief voorlopige voogdij en tijdelijke voogdij.

1.12 Jeugdbescherming vooral in Fryslân en Twente

De vijf jeugdregio’s met het grootste aandeel jeugdbescherming waren Friesland, Twente, Groningen, Midden-Holland, en Zeeland. De laagst scorende regio’s liggen in het zuiden van Noord-Holland en in de provincie Utrecht (figuur 1.12.1 en tabel 1.12.2).

 
1.12.1 Jeugdbescherming bij 0 t/m 17-jarigen naar jeugdregio, 30 juni 2022*1)
Jeugdzorgregios_naamJeugdbescherming (%)
Achterhoek1,13
Alkmaar(Noord-Kennemerland)0,93
Amsterdam-Amstelland0,61
CentraalGelderland1,05
Drenthe0,97
Eemland0,75
Flevoland1,05
FoodValley0,75
Friesland(Frysl�n)1,32
GooienVechtstreek0,57
Groningen1,21
Haaglanden0,76
Haarlemmermeer0,37
HollandRijnland0,75
IJmond(MiddenKennemerland)1,03
IJsselland0,97
KopvanNoord-Holland1,14
Lekstroom0,75
Midden-Brabant0,89
MiddenHolland1,19
MiddenIJssel/OostVeluwe1,14
Midden-LimburgOost0,71
Midden-LimburgWest0,62
Noord-Limburg0,63
NoordoostBrabant0,93
Noord-Veluwe1,05
RijkvanNijmegen0,86
Rijnmond0,98
Rivierenland0,83
Twente1,24
UtrechtStad0,59
UtrechtWest0,67
WestBrabantOost0,64
WestBrabantWest0,82
WestFriesland1,00
Zaanstreek-Waterland0,67
Zeeland1,17
Zuid-HollandZuid0,89
ZuidKennemerland0,59
Zuid-Limburg0,79
Zuidoost-Brabant0,72
ZuidoostUtrecht0,79
1)De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (30 juni 2022).

1.12.2 Jeugdregio's met de hoogste en laagste aandelen jongeren met jeugdbescherming, peildatum 30 juni 2022*1)
% van het totale aantal personen van 0 tot en met 17 jaar2)
hoogste aandelen: Friesland (Fryslân)1,32
hoogste aandelen: Twente1,24
hoogste aandelen: Groningen1,21
hoogste aandelen: Midden Holland1,19
hoogste aandelen: Zeeland1,17
laagste aandelen: Haarlemmermeer0,37
laagste aandelen: Gooi en Vechtstreek0,57
laagste aandelen: Zuid Kennemerland0,59
laagste aandelen: Utrecht Stad0,59
laagste aandelen: Amsterdam-Amstelland0,61
Bron: CBS.
1) Personen van 0 tot en met 17 jaar met jeugdbescherming.
2) De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (30 juni 2022).

De gemeenten waar relatief gezien de meeste jongeren met jeugdbescherming wonen zijn Pekela, Doesburg, Veendam, en Almelo, waar het aandeel jongeren met jeugdbescherming hoger ligt dan 2 procent5) (figuur 1.12.3).

1.12.3 Jeugdbescherming bij 0 t/m 17-jarigen naar gemeente, 30 juni 2022*1)
Gemeente_naamJeugdbescherming (%)
Aa en Hunze1,01
Aalsmeer0,40
Aalten0,51
Achtkarspelen1,21
Alblasserdam0,78
Albrandswaard0,45
Alkmaar1,12
Almelo2,06
Almere0,93
Alphen aan den Rijn0,83
Alphen-Chaam0,32
Altena0,52
Ameland1,03
Amersfoort0,79
Amstelveen0,39
Amsterdam0,67
Apeldoorn1,33
Arnhem1,10
Assen0,86
Asten0,68
Baarle-Nassau0,71
Baarn0,78
Barendrecht0,32
Barneveld0,88
Beek (L.)0,50
Beekdaelen0,47
Beesel0,84
Berg en Dal0,98
Bergeijk0,69
Bergen (L.)0,77
Bergen (NH.)0,68
Bergen op Zoom0,86
Berkelland1,24
Bernheze0,56
Best0,46
Beuningen0,68
Beverwijk0,93
Bladel0,21
Blaricum0,10
Bloemendaal0,30
Bodegraven-Reeuwijk0,83
Boekel0,28
Borger-Odoorn1,38
Borne0,80
Borsele1,05
Boxtel0,72
Breda0,66
Brielle0,46
Bronckhorst0,92
Brummen0,56
Brunssum0,81
Bunnik0,35
Bunschoten0,80
Buren1,12
Capelle aan den IJssel0,97
Castricum0,49
Coevorden1,13
Cranendonck0,74
Culemborg0,63
Dalfsen0,80
Dantumadiel1,41
De Bilt0,64
De Fryske Marren0,93
De Ronde Venen0,73
De Wolden0,58
Delft0,83
Den Helder1,81
Deurne0,69
Deventer1,08
Diemen0,38
Dijk en Waard1,09
Dinkelland0,66
Doesburg2,24
Doetinchem1,40
Dongen0,64
Dordrecht1,06
Drechterland1,03
Drimmelen0,39
Dronten1,01
Druten0,65
Duiven0,93
Echt-Susteren0,55
Edam-Volendam0,42
Ede0,66
Eemnes0,32
Eemsdelta1,31
Eersel0,28
Eijsden-Margraten0,87
Eindhoven1,02
Elburg0,79
Emmen1,29
Enkhuizen0,98
Enschede1,66
Epe0,97
Ermelo1,55
Etten-Leur0,53
Geertruidenberg0,56
Geldrop-Mierlo0,59
Gemert-Bakel0,75
Gennep0,44
Gilze en Rijen0,78
Goeree-Overflakkee0,77
Goes1,39
Goirle0,54
Gooise Meren0,48
Gorinchem0,92
Gouda1,36
Groningen (gemeente)1,09
Gulpen-Wittem0,46
Haaksbergen0,84
Haarlem0,64
Haarlemmermeer0,37
Halderberge0,74
Hardenberg0,85
Harderwijk1,11
Hardinxveld-Giessendam0,84
Harlingen1,18
Hattem0,30
Heemskerk0,92
Heemstede0,40
Heerde0,79
Heerenveen1,11
Heerlen1,10
Heeze-Leende0,28
Heiloo0,40
Hellendoorn0,43
Hellevoetsluis0,86
Helmond0,70
Hendrik-Ido-Ambacht0,46
Hengelo (O.)1,53
Het Hogeland1,02
Heumen0,37
Heusden0,64
Hillegom0,63
Hilvarenbeek0,28
Hilversum0,66
Hoeksche Waard0,72
Hof van Twente0,81
Hollands Kroon0,79
Hoogeveen1,10
Hoorn0,93
Horst aan de Maas0,64
Houten0,62
Huizen0,73
Hulst1,10
IJsselstein0,59
Kaag en Braassem0,63
Kampen0,83
Kapelle1,15
Katwijk0,77
Kerkrade0,96
Koggenland0,60
Krimpen aan den IJssel0,74
Krimpenerwaard1,40
Laarbeek0,76
Land van Cuijk1,06
Landgraaf0,75
Landsmeer0,41
Lansingerland0,39
Laren (NH.)0,36
Leeuwarden1,61
Leiden0,93
Leiderdorp0,65
Leidschendam-Voorburg0,88
Lelystad1,59
Leudal0,94
Leusden0,62
Lingewaard0,67
Lisse0,68
Lochem0,78
Loon op Zand0,66
Lopik0,84
Losser0,87
Maasdriel0,81
Maasgouw0,70
Maashorst1,20
Maassluis0,76
Maastricht0,79
Medemblik1,34
Meerssen0,37
Meierijstad0,64
Meppel0,92
Middelburg (Z.)1,05
Midden-Delfland0,57
Midden-Drenthe0,77
Midden-Groningen1,22
Moerdijk1,20
Molenlanden0,79
Montferland1,06
Montfoort0,83
Mook en Middelaar0,79
Neder-Betuwe0,79
Nederweert0,55
Nieuwegein0,95
Nieuwkoop0,96
Nijkerk0,72
Nijmegen0,94
Nissewaard1,14
Noardeast-Frysl�n1,25
Noord-Beveland1,11
Noordenveld0,51
Noordoostpolder1,02
Noordwijk0,49
Nuenen, Gerwen en Nederwetten0,40
Nunspeet0,93
Oegstgeest0,43
Oirschot0,30
Oisterwijk0,59
Oldambt1,78
Oldebroek0,70
Oldenzaal0,89
Olst-Wijhe0,87
Ommen0,41
Oost Gelre1,03
Oosterhout0,87
Ooststellingwerf1,81
Oostzaan0,27
Opmeer0,81
Opsterland1,14
Oss1,10
Oude IJsselstreek1,36
Ouder-Amstel0,11
Oudewater0,35
Overbetuwe0,95
Papendrecht0,89
Peel en Maas0,35
Pekela2,29
Pijnacker-Nootdorp0,20
Purmerend0,73
Putten1,22
Raalte0,79
Reimerswaal0,85
Renkum1,06
Renswoude0,29
Reusel-De Mierden0,83
Rheden1,22
Rhenen0,42
Ridderkerk0,75
Rijssen-Holten0,61
Rijswijk (ZH.)0,79
Roerdalen0,64
Roermond0,82
Roosendaal0,91
Rotterdam1,17
Rozendaal0,00
Rucphen1,05
Schagen0,83
Scherpenzeel0,77
Schiedam0,94
Schiermonnikoog0,00
Schouwen-Duiveland1,12
's-Gravenhage (gemeente)0,85
's-Hertogenbosch1,17
Simpelveld1,43
Sint-Michielsgestel0,39
Sittard-Geleen0,72
Sliedrecht1,41
Sluis0,99
Smallingerland1,70
Soest0,66
Someren0,40
Son en Breugel0,39
Stadskanaal1,89
Staphorst0,56
Stede Broec1,01
Steenbergen0,65
Steenwijkerland1,11
Stein (L.)0,40
Stichtse Vecht0,54
S�dwest-Frysl�n1,20
Terneuzen1,54
Terschelling0,42
Texel0,79
Teylingen0,74
Tholen0,94
Tiel1,42
Tilburg1,20
Tubbergen0,72
Twenterand1,59
Tynaarlo0,60
Tytsjerksteradiel1,04
Uitgeest0,78
Uithoorn0,56
Urk0,58
Utrecht (gemeente)0,59
Utrechtse Heuvelrug0,94
Vaals0,46
Valkenburg aan de Geul1,27
Valkenswaard0,96
Veendam2,17
Veenendaal0,91
Veere0,60
Veldhoven0,63
Velsen1,16
Venlo0,76
Venray0,60
Vijfheerenlanden0,75
Vlaardingen1,29
Vlieland0,00
Vlissingen1,65
Voerendaal0,48
Voorschoten0,63
Voorst1,05
Vught0,63
Waadhoeke1,47
Waalre0,62
Waalwijk0,76
Waddinxveen1,01
Wageningen0,71
Wassenaar0,39
Waterland0,18
Weert0,44
Weesp0,55
West Betuwe0,63
West Maas en Waal0,56
Westerkwartier0,58
Westerveld0,75
Westervoort1,47
Westerwolde1,01
Westland0,50
Weststellingwerf1,23
Westvoorne0,62
Wierden0,57
Wijchen0,89
Wijdemeren0,56
Wijk bij Duurstede0,67
Winterswijk1,07
Woensdrecht0,76
Woerden0,78
Wormerland0,31
Woudenberg0,83
Zaanstad0,82
Zaltbommel0,63
Zandvoort0,93
Zeewolde1,19
Zeist0,92
Zevenaar1,26
Zoetermeer0,97
Zoeterwoude0,45
Zuidplas1,12
Zundert0,53
Zutphen1,50
Zwartewaterland0,77
Zwijndrecht1,06
Zwolle1,26
0,42
1,25
0,54
1,32
0,89
1,26
1,12
1)De peildatum van het totale aantal jongeren is 1 januari 2022 en komt dus niet overeen met de peildatum van het aantal jongeren met jeugdbescherming (30 juni 2022).

1) De jongere verblijft in deze gevallen elders. Of anders gezegd: de jongere slaapt formeel elders, niet zijnde thuis in het eigen gezin. Dit betekent dat het hier alleen om de verblijfsvormen gaat waarbij er sprake is van een overnachting. Ook verblijf in logeerhuizen, alleen tijdens weekenden of juist door de week, vallen onder jeugdhulp met verblijf.
2) Het CBS gaat over op een nieuwe indeling van de bevolking naar herkomst. Voortaan is meer bepalend waar iemand zelf geboren is, naast waar iemands ouders geboren zijn. Daarbij wordt het woord migratieachtergrond niet meer gebruikt. De hoofdindeling westers/niet-westers wordt vervangen door een indeling op basis van werelddelen en veelvoorkomende immigratielanden. Deze indeling wordt geleidelijk ingevoerd in tabellen en publicaties met bevolking naar herkomst.
3) Gegevens over huishoudinkomen betreft de stand op 1 januari 2020. Dat is de meest recente datum waarop dit kenmerk beschikbaar is.
4) Voor alle huishoudkenmerken is de meest recent beschikbare informatie gebruikt. Voor ouders in het hetzelfde huishouden is dit de situatie op 1 januari 2022, voor GGZ- en WMO-gebruik is dit verslagjaar 2019 en voor een verdachte in het huishouden is gekeken naar de periode 2017-2021.
5) Volgens het woonplaatsbeginsel. Zie https://vng.nl/files/vng/201607_factsheet_woonplaatsbeginsel_2016.pdf