2. Methodiek in het kort

2.1 Enquêtes (W011)

Gemeenten melden maandelijks via de vragenlijst ‘Verleende omgevingsvergunningen met activiteit bouwen’ de verleende bouwvergunningen met een totale bouwsom vanaf 50 duizend euro aan het CBS. Door de gemeente worden een aantal kenmerken van de vergunning vermeld zoals de vergunningsdatum, documentnummer, locatie (hierin zijn de straatnaam, (eventueel) huisnummer en andere aanwijzingen voor de locatie opgenomen), opdrachtgever, inhoud, vloeroppervlak, bouwkosten en het aantal nieuw te bouwen huur- en koopwoningen.

Vanaf 1 januari 2024 is de Omgevingswet (Ow) en de Wet kwaliteitsborging voor het bouwen (Wkb) in werking getreden. Bouwactiviteiten worden sindsdien gescheiden in twee activiteiten de technische bouwactiviteit met een technische vergunning en de omgevingsplanactiviteit (OPA) met een ruimtelijke vergunning. Het CBS gebruikt enkel de gegevens over de ruimtelijke vergunningen en de OPA. Deze informatiestroom sluit het beste aan bij wat het CBS wil waarnemen.

Niet alle gegevens komen op tijd binnen bij het CBS. Nagekomen opgaven van gemeenten over voorgaande perioden zijn verwerkt in de cijfers van de maand waarin de vergunning is verleend. Hierdoor kunnen cijfers over eenzelfde maand in de loop der tijd variëren. Gemeenten met non-respons worden geschat. Twaalf maanden na publicatie wordt het voorlopige cijfer definitief vastgesteld waarna nagekomen informatie niet meer wordt verwerkt in de cijfers.

2.2 BAG (Basisregistratie Adressen en Gebouwen)

Bouwvergunningen voor nieuwbouw in de BAG worden geregistreerd op pandniveau met de status “Bouwvergunning verleend”. De verblijfsobjecten (VBO''s) – zoals woningen – die zijn gekoppeld aan dit pand krijgen dan de status “Gevormd”.  Om vergunde nieuwbouw op VBO niveau af te leiden zoeken we naar VBO''s met gevormd status, waarvoor het gekoppelde pand een bouwvergunning wordt gevonden. We leiden vervolgens het aantal vergunde VBO’s af in een bepaalde periode, en rapporteren dus niet het aantal “vergunningen” (een vergunning kan namelijk voor meerdere VBO’s worden afgegeven).

Net als bij de enquêtes heeft de invoer van de nieuwe Omgevingswet (Ow) gevolgen voor registraties van bouwvergunningen in de BAG. De bouwvergunning wordt pas in de BAG geregistreerd als de OPA en de bouwmelding WkB zijn goedgekeurd. Dit punt wordt verder besproken in sectie 3.4.

Het kan voorkomen dat een bouwvergunning meerdere keren wordt geregistreerd in de BAG. Dit komt voor bij wijzigingen van de vergunning, zoals na bezwaarprocedures. In de afleiding van vergunningen uit de BAG wordt alleen de eerste vergunning geteld – het kan dus niet voorkomen dat VBO''s dubbel in de telling voorkomen.

Om administratieve ruis te beperken wordt van alle wijzigingen voor een VBO of pand die binnen een maand plaatsvinden alleen de laatste wijziging behouden. De aanname is dat meerdere wijzigingen die elkaar snel opvolgen in een maand administratieve correcties zijn, en dat de laatst ingevulde gegevens door de bronhouder de meest correcte zijn. Op deze manier kan het voorkomen dat een vergunning niet wordt gevonden, bv. als deze wordt opgevolgd door een melding van bouw gestart in dezelfde maand. Dit is een uitzonderlijke situatie: per jaar worden gemiddeld 20 verleende bouwvergunningen op pandniveau verwijderd.