Overheidsfinanciën, eerste kwartaal 2022

Positief overheidssaldo in het eerste kwartaal van 2022

In het eerste kwartaal van 2022 waren de inkomsten van de overheid 7 miljard euro hoger dan de uitgaven. Voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis heeft de overheid weer een positief saldo in een kwartaal. Het saldo is ruim 9 miljard euro positiever dan in het eerste kwartaal van 2021. De overheidsschuld nam, mede door het positieve saldo, in het eerste kwartaal van 2022 af met bijna 3 miljard euro naar 446 miljard euro, ofwel 50,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Op jaarbasis, gemeten over de periode van het tweede kwartaal 2021 tot en met het eerste kwartaal 2022, was het overheidssaldo wel nog negatief. Uitgedrukt als percentage van het bbp kwam het tekort op jaarbasis uit op 1,5 procent in het eerste kwartaal van 2022. In de voorjaarsnota wordt voorlopig uitgegaan van een tekort van 3,4 procent bbp voor heel 2022. Dit is met het oog op een aantal financiële tegenvallers die de overheid verwacht later dit jaar nog te moeten incasseren.

1.1 Overheidssaldo op jaarbasis*
   EMU-norm (% bbp)Overheidssaldo op jaarbasis (% bbp)
'091e kwartaal-3-0,9
'092e kwartaal-3-1,9
'093e kwartaal-3-3,5
'094e kwartaal-3-5,2
'101e kwartaal-3-5,6
'102e kwartaal-3-5,7
'103e kwartaal-3-5,9
'104e kwartaal-3-5,3
'111e kwartaal-3-4,6
'112e kwartaal-3-4,7
'113e kwartaal-3-4,1
'114e kwartaal-3-4,4
'121e kwartaal-3-4,3
'122e kwartaal-3-4,0
'123e kwartaal-3-4,3
'124e kwartaal-3-3,9
'131e kwartaal-3-3,7
'132e kwartaal-3-3,3
'133e kwartaal-3-2,9
'134e kwartaal-3-3,0
'141e kwartaal-3-3,0
'142e kwartaal-3-3,0
'143e kwartaal-3-2,6
'144e kwartaal-3-2,3
'151e kwartaal-3-2,1
'152e kwartaal-3-2,0
'153e kwartaal-3-2,0
'154e kwartaal-3-1,9
'161e kwartaal-3-1,7
'162e kwartaal-3-1,0
'163e kwartaal-3-0,4
'164e kwartaal-30,1
'171e kwartaal-30,9
'172e kwartaal-31,0
'173e kwartaal-31,2
'174e kwartaal-31,4
'181e kwartaal-31,7
'182e kwartaal-31,9
'183e kwartaal-32,0
'184e kwartaal-31,5
'191e kwartaal-31,7
'192e kwartaal-31,7
'193e kwartaal-31,4
'194e kwartaal-31,8
'201e kwartaal-31,4
'202e kwartaal-3-1,1
'203e kwartaal-3-2,1
'204e kwartaal-3-3,7
'211e kwartaal-3-5,3
'212e kwartaal-3-3,9
'213e kwartaal-3-3,6
'214e kwartaal-3-2,6
'221e kwartaal-3-1,5

Het saldo valt onder andere positiever uit doordat de inkomsten in het eerste kwartaal van 2022 ruim 7 miljard euro hoger waren dan in dezelfde periode in 2021. Met name de vennootschapsbelasting en de btw namen toe in het eerste kwartaal van dit jaar. Respectievelijk met 3 miljard en 2 miljard euro.

De uitgaven zijn in het eerste kwartaal van 2022 juist afgenomen met bijna 2 miljard euro ten opzichte van een jaar eerder. Dit kwam met name doordat de uitgaven aan subsidies daalden met 5 miljard euro in vergelijking met het eerste kwartaal van 2021. Er werd onder andere 2 miljard euro minder verstrekt aan subsidies gerelateerd aan de tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging Werkgelegenheid (NOW) en ruim 1 miljard euro minder aan de Tegemoetkoming Vaste Lasten (TVL). Hier tegenover stond dat de overheid in het eerste kwartaal van 2022 wel bijna 2 miljard euro meer aan sociale uitkeringen uitgaf dan in dezelfde periode in 2021.

1.2 Overheidsschuld (EMU)
   EMU-norm (% bbp)Overheidsschuld (EMU) (% bbp)
'001e kwartaal6059,6
'002e kwartaal6056,5
'003e kwartaal6055,6
'004e kwartaal6052,2
'011e kwartaal6051,5
'012e kwartaal6052,6
'013e kwartaal6051,2
'014e kwartaal6049,5
'021e kwartaal6050,0
'022e kwartaal6050,2
'023e kwartaal6049,5
'024e kwartaal6048,9
'031e kwartaal6050,0
'032e kwartaal6049,5
'033e kwartaal6050,4
'034e kwartaal6050,0
'041e kwartaal6051,0
'042e kwartaal6051,3
'043e kwartaal6051,7
'044e kwartaal6050,3
'051e kwartaal6050,1
'052e kwartaal6052,4
'053e kwartaal6050,7
'054e kwartaal6049,8
'061e kwartaal6049,2
'062e kwartaal6048,5
'063e kwartaal6047,4
'064e kwartaal6045,2
'071e kwartaal6045,3
'072e kwartaal6045,6
'073e kwartaal6044,5
'074e kwartaal6043,0
'081e kwartaal6043,9
'082e kwartaal6043,8
'083e kwartaal6044,1
'084e kwartaal6054,7
'091e kwartaal6057,5
'092e kwartaal6056,6
'093e kwartaal6057,2
'094e kwartaal6056,8
'101e kwartaal6057,6
'102e kwartaal6059,2
'103e kwartaal6059,0
'104e kwartaal6059,3
'111e kwartaal6059,4
'112e kwartaal6060,4
'113e kwartaal6061,1
'114e kwartaal6061,7
'121e kwartaal6062,5
'122e kwartaal6063,9
'123e kwartaal6064,9
'124e kwartaal6066,2
'131e kwartaal6066,6
'132e kwartaal6068,3
'133e kwartaal6067,8
'134e kwartaal6067,7
'141e kwartaal6067,1
'142e kwartaal6068,5
'143e kwartaal6068,1
'144e kwartaal6067,9
'151e kwartaal6068,9
'152e kwartaal6066,7
'153e kwartaal6065,8
'154e kwartaal6064,6
'161e kwartaal6064,3
'162e kwartaal6063,2
'163e kwartaal6061,7
'164e kwartaal6061,9
'171e kwartaal6059,7
'172e kwartaal6059,0
'173e kwartaal6057,2
'174e kwartaal6057,0
'181e kwartaal6055,2
'182e kwartaal6054,1
'183e kwartaal6053,0
'184e kwartaal6052,4
'191e kwartaal6050,8
'192e kwartaal6050,9
'193e kwartaal6049,2
'194e kwartaal6048,5
'201e kwartaal6049,4
'202e kwartaal6055,1
'203e kwartaal6055,3
'204e kwartaal6054,7
'211e kwartaal6055,2
'212e kwartaal6054,5
'213e kwartaal6052,8
'214e kwartaal6052,4
'224e kwartaal6050,7

In het eerste kwartaal van 2022 daalde de overheidsschuld met 3 miljard euro naar 446 miljard euro. De daling kwam vooral voor rekening van het Rijk, dat bijna 5 miljard euro afloste op zijn kortlopende schuldpapier. Wel gaf het Rijk dit kwartaal ruim 2 miljard euro meer aan langlopende staatsleningen uit dan het afloste. De uitgifte van staatsleningen had voor het eerst sinds 2019 een positieve couponrente van 0,5 procent, waardoor de Staat dus weer rente gaat uitkeren aan zijn financiers.

Door de absolute daling van de schuld, in combinatie met een sterk toegenomen bbp, daalde in het eerste kwartaal van 2022 de overheidsschuld uitgedrukt als percentage van het bbp van 52,4 procent naar 50,7 procent.

Kerncijfers Overheidsfinanciën
20212021202120212022
1e kwartaal2e kwartaal3e kwartaal4e kwartaal1e kwartaal
InkomstenMiljard euro95,292,887,6101,1102,7
UitgavenMiljard euro97,5103,195,2103,295,6
SaldoMiljard euro-2,3-10,3-7,7-2,17,1
OverheidsschuldMiljard euro440,0447,9442,9449,0446,4
Saldo% bbp1)-5,3-3,9-3,6-2,6-1,5
Overheidsschuld% bbp1)55,254,552,852,450,7
StatLine: Overheidsfinanciën; kerncijfers
1) Op jaarbasis, gemeten als de som van vier kwartalen.